Forumi Horizont (http://www.forumihorizont.com/index.php3)
- Mjekėsia (http://www.forumihorizont.com/forumdisplay.php3?forumid=266)
-- Sherbimi mjeksor ne Shqiperi (http://www.forumihorizont.com/showthread.php3?threadid=17818)

Sherbimi mjeksor ne Shqiperi

Tema eshte shume e gjere. Une po prek vetem siperfaqen e problemeve





Sherbimi Shendetsor ne Shqiperi

Fillimi i sherbimit mjeksor te organizuar eshte qe nga koha e mbas Luftes se Dyte Boterore. Shenjat e par ate nje sherbimi te kontrrolluar nga shteti jane dukur qe ne kohen e mbreterise. Vecanerisht ne ate kohe iu kushtua rendesi luftes kunder TBC dhe Malarjes.

Ne vitet 1960 dalin edhe mjeket e pare nga UT. Kjo solli edhe mundesine e krijimit ten je berthame te mire ne Tirane. Me vone ndryshimi I dyte cilesor eshte rreth viteve 1978-1980, kur u shtua numuri i mjekeve mjaft, madje edhe ne forme te sforcuar, per te plotesuar nevojat e fshatit.

Gjate kesaj kohe eshte bere fjale vetem per njeren ane te sherbimit mjeksor, krijimit te mjekeve te afte dhe forcimit te cilesise se sherbimit. Ketu inkludohet edhe diagnostikim depistimi familjar, kujdesi per nenen e femijen dhe lufta kunder semundjeve zoonoze, si bruceloza, etj.

Mbulimi dhe planifikimi financiar ne kete periudhe behej nga shteti. Instituti i Sigurimeve Shendetsore ishte nje shtojce e bankes Kombetare, qe xhironte parate nga nje fond tek tjetrit.



Pas 1990, Shqiperia u ndodh para nje situate tejet te veshtire ne kete sector. Ajo bartte nje mentalitet kolektivizmi, barabarlleku dhe ecte ne kepuce kapitalisti. Kjo mosperputhje midis bazes dhe superstructures solli nje kaos te tmerrshem dhe pasoja shkaterruese.

Kostoja e Sherbimit u rrit jashtezakonisht shume, ndersa fondet per ta mbuluar ishin minimale. Spialet mbeten pa barna, nderkohe qe farmacite, tashme private, kishin barna moderne. Mjeket paguheshin me pak se nje kamarjer. Pesionet e sanitareve ted ala nga puna ne vitet 1992 ishin dyfishi i kirurgut te dale ne pension me 1990. Parlamenti I perbere nga agronome, nuk dinted he nuk mund te prodhonte ligje qe te mbulonte boshllekun legjislativ. Qeveria e Stabilitetit nuk po perballonte dot ndryshimin e legjislacioneve zbutese. Ministria nuk kishte asnje fuqi per te krijuar nenligje mbrojtese sepse nuk kishte asnje fond. Gjendja tejet e rende dhe pasojat vertet katastrofike. Neper spitale vidheshin edhe portollambat, ose rubinetar e cezmave me motivin subkoshient te ndarjes se pasurise se perbashket. Varferia shpirterore shkaterroi edhe ate pak gje te mbetur.

Ma vure veshin me ne fund

Sapo i bera nje printim strategjise afatgjate e zhvillimit te sistemit shendetesor shqiptar. Do ta lexoj per kuriozitet nje nga keto dite. Gjeja e pare qe me ben pershtypje eshte data e hartuar ne 2004 nuk ka materiale te reja ministria?

Nejse me ndaluan syte ne kjo me poshte mqs me sa kam kuptuar te gjithe qe shkruajme ketu jemi jashte Shqiperise:

"Sektori i shendetesise ne Shqiperi po perballet me humbjen e vazhdueshme te elites se tij profesionale
per disa aresye:
1. largimit te specialisteve jashte vendit;
2. daljes graduale ne pension te specialisteve me ne ze te sherbimeve te specializuara universitare;
3. mos-terheqjes se klinicisteve te rinj
4. mungeses se specializimeve universitare afat-gjata ne vende me sistem mjekesor te zhvilluar."

E keqja eshte se mjeket ne Shqiperi jane vene ne sherbim te lekut dhe jo te njerezve.

Hajde Deb kontribu se me intereson kjo teme .

Nuk jam shume ne djeni reth sistemit shendetesor ne Shqiperi dhe jam gjithe veshe per ata qe e perjetojne kete situate nga afer dhe dine me teper info. Ndryshe eshte t'i ndjekesh nga disa hartime planesh apo permjet medias.

Para se te trajtohet si ceshtje ky fenomen qe permende duhet te hedhesh pak hapa mbrapa dhe te shikosh nga e ka zanafillen kjo gje. Menyra se si u shpreheve te le te kuptosh se problemi eshte mjeku dhe jo sistemi apo financimi. Do doja t'i hidhia nje sy buxhetit po s'po arrij ta gjej....

Thjesht hidhi nje sy dhe vendit ku jeton. Pretendon qe eshte fenomen vetem ne Shqiperi? Doktoret ketu psh te sorollatin duke bere 1001 teste per te fituar para nga siguracionet!

Eshte e vertete Enigma qe dhe ketu nisen nga leku. Po te vesh p.sh ne emergjenci ketu dhe te marrin marrin vesh qe s'ke insurance nuk te bejne me shume se ca analiza te thjeshta.
Jo skaner, apo ultrasound, grafi qe jane me se te nevojshme per te percaktuar nga vjen dhimbja.
Nje shoqen time me inshurance e mbajten doktoret nje nate ne spital dhe ja bene te gjitha per te pare se cfare e shkaktonte dhimbjen, nderkohe qe nje shqiptare tjeter pa inshurance e percollen brenda 1 ore. Te dyja i nxoren me infeksion ne rruget urinare. Ketu te percjellin cik me lezet.

Por ne Shqiperi eshte me keq situata. Ne Shqiperi s'te prekin me dore fare. Shko lind ne Shqiperi dhe gjate qendrimit ne spital nuk eshte cudi mos ti shohesh fare infermieret rreth e rrotull nese nuk i paguan. Atje dhe infermieret marrin ligjin ne dore.
Mos flasin per kushtet e aparaturat qe perdoren. Kam qene shtatezane kur erdha ne Usa dhe gjate shtatezanise(6 muajve qe isha ne Shqiperi) nuk me eshte bere sikur dhe nje analize e thjeshte gjaku. Qe imja cilesohej si shtatezani me probleme.
Dhe kur vija per eko, vija se kisha merak vet, jo se ma keshillonte doktori. Doktori im vetem percaktonte sa javeshe isha me prekje te barkut me dore.
Kam sjell ne Usa per t'jua paraqitur mjekeve ketu, vetem nje cope leter, eko qe tregonte sa javeshe isha. Asnje lloj informacioni tjeter mbi shendetin tim, apo mbi ecurine e shtatezanise. Si mua dhe te tjera qe erdhen shtatezane ne Usa.

Ka doktore shume te mire, por shkalla e perkujdesjes ndaj pacientit le shume per te deshiruar. Keshtu ka qene te pakten dhe s'besoj te kete ndryshuar shume keto vitet e fundit.

Tani qe po lexoja disa nga pergjigjet per kete teme, mu kujtua humori I shelbelshave ne portokalli! Hajde mish! Thosh kasapi posht dritares se ramadan kafshes ( hahahahahah)

Mos dalim nga tema, doktoret ne shqiperi skan ndonje ndryshim nga kasapet.

Pa dashur te devijoj temen ne debate po vazhdoj me situaten mbas 1992, gjithmone duke e kapur perciptas dhe pa hyre ne ligje e nenligje.

Ministria e shendetsise ne vitin 1992 hun nen umbrellen eAsistences Sociale Franceze, e cila premton qe t'i siguroje asistence me njerez, binjakezime, dhe edhe me mjete financiare te vjela nga Europa.
Ne Ministri ngrihet nje ekip i forte me mjeke shume te pergatitur dhe puntore te devotshem. Zyra qe u krijua ne kete kohe drejtohej nga nje francez qe kishte fuqi deri tek Kryeministri per te devijuar apo edhe precizuar nje ligj.

Nderkohe kaluan dy vjet prove, gjate te cilave Shqiperi ndrroi disa qeverritare. Zyra e frengut akoma ishte ne Ministrine e Shendetsise. Ajo perpiloi nje masterplan zhvillimi i cili vazhdon akoma te vihet ne jete per adaptimin e mjeksise shqiptare ne gjirin europian.
Nderkohe cdo qeverri qe vinte ne fuqi, mburrej me ngritjen e filan spitali, apo te filan pavijoni. Plani ishte bere qe ne 1992 dhe asnje qeverri nuk kishte fuqi qe ta ndryshonte sepse zbatuesi ishte francez dhe i plotfuqishem.
Aktualisht ky masterplan po manipulon ngritjen e qendrave te dializes neper Shqiperi.
Nderkohe shoqeria shqiptare vazhdon te "zhvillohet"
Qellimi strategjik eshte krijimi i nje shtrese te pasur, tek e cila mund te mbeshtetet cdo kontraktor. Kjo shtrese e pasur qe te jete e besueshme, duket te luftoje ne baze te rregullave financiare globale. Mirpo akoma vihet re qe shqiptaret e bejne ekonomine me rregulla bixhozi: I fusint e gjitha ne loje dhe o mut o put Paguajne me para ne dore sado e madhe te jete shuma. Kjo i cudit dhe i largon kontraktoret.
Nejse
. Por e kapa kete aspekt per te thene qe edhe mjksia eshte pjese e vete jetes atje.
Vecse mjeksia ka disa aspekte pak me ndryshe. Ajo punon me njeriun dhe vec anes ekomonike, ka aspektin shkencor dhe per me teper ate humanitar. Mpleksia e te treja ketyre, ose me mire harmonizimi i tyre do te sillte nje mjeksi ideale.
Le t'i analizojme nje nga nje


Aspekti ekonomik.

Mjeku si pjesetar i shoqerise meriton nje rroge, te tille qe te mund te mbaje veten familjen dhe siguroje te ardhmen e femijeve, vazhdimesine. Per te arritur kete ai do perdore te gjitha mjetet qe ka ne dore, por keto mjete shpesh bien ndesh me dy aspektet e tjera.

Aspekti shkencor.

Mjeku qe te jete i afte(pak ne ndryshim nga shume profesione te tjera) kerkon jo vetem te mbaroje shkollen me nivel te mire, por atij i duhet qe te ndjeke te rejat shkencore. Ai duhet te shkoje neper seminare, edhe nderkombetare, ndryshe do vizitoje barkun e Debit me dore. Ky mjek qe te shkoje ne nje seminar nderkombetar duhet te kete Lek. Shpenzimet per nje jave ne Vjene jane te barabarta me rrogen e gjashte muajve. Mos harroni qe atje nuk shkohet me xhinse dhe nuk fle dot ne motel.
Mjeku duhet te blere edhe libra, te abonohet neper revista shkencore, te jete antar i shoqatave te specialitetit qe ka(per kete kerkohet qe te paguaje nje kuote, e cila eshte e barabarte me rrogen e tre muajve)

Aspekti humanitar

Mjeku betohet qe do t'i sherbeje te semurit, pa kompromis...e tj etj
Dhe keshtu ndodh, mjeksia eshte pjese e sherbimeve.


A jane mjeket shqiptare humanitare?
Mendoj qe kjo ppyetje eshte pak e komplikuar dhe duhet ndertuar ndryshe

A i plotesojne mjeket shqiptare te treja kushtet?

Nuk mund te ndash asnjerin nga aspektet qe preka me siper sepse gabon dhe merr pergjigje nonsens.

Mjeku shqiptar mendoj une per kushtet e Shqiperise, eshte nga me te miret pjesetare te shoqerise. Po, mjeku shqiptar per kushtet ku ndodhet jeta ekonomike dhe sociale ne Shqiperi eshte per t;u nderuar.

Mahhh .............. dikur ishte shume e veshtire te hyje ne mjeksi .................. kishte te mirat dhe te keqijat e veta ajo menyre pranimi ........ . Sot mund te hyje kushdo qe ka leke ......... . Nje pjese e mire hyjne se duhet te hyjne, se babi ka leke, dhe duhet te behet mjek ........... pavaresisht se mund te jete toc .......... .Ca hyjne se e gjejne profesion me perfitime te mira ......... Ca te tjere se duan te behen mjek.
Besoj se si ne cdo fushe te jetes ne shqiperi ....... problem do jete brezi i ri i mjekeve ........... pasi niveli i Universiteteve ka rene shume ....... dhe normalisht edhe niveli i studenteve qe dalin nga keto universitete do bjere.

.................... lene fare .......... ketij muhabeti nuk di nga t'ia nisesh ............. ne ate vend cdo gje eshte per se mbrapshti .....................

Citim:

---

Po citoj ato qė tha AmonAmarth
.. lene fare .......... ketij muhabeti nuk di nga t'ia nisesh ............. ne ate vend cdo gje eshte per se mbrapshti .....................

---

Citim:

---

Po citoj ato qė tha cedrus


Nje aspekt.

Nje gjinekolog, ka nevoje qe te ruaje nivelin e tij, duke ndjekur te rejat mjeksore.
Eshte nje menyre qe kirurget e perdorin mjaft sot ne bote-lidhja me internet dhe ndjekja e operacioneve ne nivel universitar nepermjet lidhjeve te caktuara me universitete te ndryshme.
Kjo behet sigurisht duke u abnonuar tek kete linja dhe abonimi duhet paguar. E eshte ca i kripur, por mjeku ka mundesi qe te shohe teknika te reja operacionesh dhe mbi te gjitha qe te mbaje te ngritur nxitjen shkencore.
Sa per kuriozitet, nje abonim i tille kushton rreth 170$ ne muaj. Keto $ duhet te dalin nga diku. Normalisht mesimdhenesve ua siguron shkolla kete lidhje, por ketu behet fjale edhe per pjesen tjeter ku futen spitalet rajonale, apo spitalet e tjera te ragut te dyte, ku edhe mjekohet 90% e popullsise.

---

Citim:

---

Po citoj ato qė tha AmonAmarth


Eshte e vertete qe duhen leke .......... po edhe ti japesh 2000 $ ne muaj nje doktori ne shqiperi ........ ku rrogat jane tek 400$ sikur nuk ka kuptim nga ana ekonomike ...........
Nga ana tjeter ........ ai katnari apo puntori qe merr 400$ ne muaj ....... ku do i gjeje t'i jape gjoben doktor e infermier e roje te porta ( se atje ka shtatembedhjete roje per pese porta ....... vetem e vetem qe te hapet fronti i lekut) ?
Me e drejte do ishte te vendoseshin tarifa fixe per sherbimet mjeksore ........... te rregulluara nga shteti ........ .
Pastaj edhe ketu nga ne ...... mjeku i pergjithshem nuk eshte se ben me shume se 130 - 150 mije ne vit ............ (Specialisti eshte tjeter muhabet) ........ .

---

Nje nderhyrje.

Duke pare diferencat mes shteteve dhe kulturave kam arritur te kuptoj se ēdo kulture i pershtatet nje shtet. Per shembull, ne Italine e jugut ka taksiste abuzive me shumice. Atij i mjafton te kapi nje peshk qofte dhe me ēmim normal qe te mbuloje shpenzimet e gjithe dites.

Cfare domethene kjo?

Domethene qe diferenza mes kostos efektive te nje makine qe ecen 15 minuta dhe ēmimit te paguar (psh 15 euro) eshte e ezkagjeruar.

Pse vjen kjo?

Sepse taksia paguan taksa te medha. Shteti i merr per liēencen, per vendin e parkimit etj. Pra shteti eshte teper prezent per ate lloj kulture qe gjen organizime jashte tij.

Atehere.... ?

Atehere, ne kultura ku shteti nuk respektohet duhet ti largohemi formave majtiste. Sa me kulture anti-komunitare te kete nje popull (psh. shqiptaret) aq me shume nevojitet nje kapitalizem i thate, me kosto qe paguhen nga xhepi per ēdo sherbim. Shteti duhet te heqe duart nga mjekesia, bizneset etj. Me mire te mbash taksat e uleta qe te lejosh zhvillimin normal te ekonomise, sesa te vesh taksa idiote dhe te detyrosh njerezit te jetojne me mashtrime (siē eshte sistemi mjekesor ne Shqiperi).
Shqiperia eshte vend pa kulture komunitare dhe s'do kete kurre. Prandaj funksionon vetem me nje shtet te dobet, pa utopi komuniste, pa mjekesi falas, me taksa shume te uleta dhe organizim autonom te njerezve. Sepse dihet qe leket aty jane, por vetem se mjeket i marrin ilegalisht ne vend qe te krijohet sistem i ndershem pagesash.

P.s. Kjo eshte pikepamje e djathte, por ne Shqiperi s'ka te djathta qe ta zbatojne. Ka vetem bythe per karrike dhe ca komuniste qe ndajne sezonet elektorale ne tavoline. Dhe mjeke langaraqe qe fusin dhjetemijelekshat ne xhep. Nuk me harrohet asnjehere intervista e ketij burrit ne tren, qe s'ka buke te haje dhe duhet ti paguaje ekografine gruas... ne sistemin mejeksor "falas".
http://www.youtube.com/watch?v=izHR7ZOgGhY#t=52

Ti do thuash ne sistem kapitalist ky njesoj s'do kishte leke. Une te them te pakten do ishte sistem i ndershem. Keshtu si eshte tani edhe leket paguhen, edhe njerezit mashtrojne dhe vjedhin. Krimbje morale e ruajtur me ligj.

Politika sociale ne Shqiperi, por jo vetem, duhet bere gjithmone me kujdes. ka nje linje shume te ngushte ku duhet kaluar sepse rendimi nga e majta do te sillte parazitizem dhe abuzim dhe rendimi nga e djathta do te sillte vuajtje te metejshme. une jam per politiken e ekuilibruar ne mjeksi dhe gjetke.
Eshte shume e kollajshme te thuash "kapitalizem i thate", por kur ndodhesh para situatave qe kerkojne asistence, kupton sa e nevojshme eshte kjo. paaftesia per pune ( e lindur + e fituar) ne Shqiperi vertitet tek 7%. Qeverri e mire eshte ajo qe mbron keta fatkeqe dhe detyron te aftet te paguajne per ta. Duket shume komuniste, por nuk eshte aspak e tille.
Nuk eshte puna per te veshur me ngjyra politike cdo lloj ideje e mendimi, por per te treuar konkretisht si eshte me e mira dhe me e qendruashmja politike shendetsore, e palidhur nga luhatjet ne ngjyrat e qeverrive

E pra, nuk ka shume shtete me mjekesi publike eskluzive (ndoshta Kanadaja). Ose kane asikuracione (Gjermani, USA), ose kane struktura private te konvencionuara qe krijojne balancin e mizeries shteterore (Itali), ose mjekesia eshte krejt private. Shteti shqiptar kerkon te mbaje krejt mjekesine falas ne kushte te mjerueshme, me rroga qesharake. Keto jane vendime politike, jo llogjike. Prandaj ka te beje me mentalitetin komunist. Ne Shqiperi nuk behet dot "Mishi te piqet dhe helli te mos digjet". Me se shumti mishi mbetet pa pjekur ose ndonje doktor digjet nga operacionet antikorrupsion...

Prandaj mendoj se funksionon vetem kapitalizmi i thate tani per tani. Cdo forme tjeter e perzjerjes sociale eshte e destinuar te deshtoje. Njerezit do gjejne menyra qe t'ia fusin shtetit ose te mashtrojne me bileta, receta apo operacione. Keto po ndodhin ne Itali (operacione fallco sa per ti marre leket shtetit), jo mos ndodhin te nje republike bananesh.

Tematika qe eshte hapur eshte mjaft e gjere (urime per temen se desh harrova ) dhe permban brenda shume elemente qe duhen marre parasysh perpara se te gjykohen mjeket dhe sistemi mjekesor. Ne disa raste faji eshte i tyre por ne disa raste te tjera, eshte thjesht nje efekt indirekt i asaj qe eshte ndertuar.

NESE KA NDONJE GJE QE MUND TE RRENOJE (SIC EDHE MUND TA NDERTOJE) NJE SISTEM SHENDETSOR AJO ESHTE POLITIKA!
Cdo organizim i sistemit mjekesor fillon me nje aprovim politik dhe pastaj aplikohet. Cdo projekt, cdo ndryshim, cfaredo ideje qe mund te hidhni, do kerkoje nje aprovim nga ata individe qe drejtojne (qofshin shtangista, qofshin mjeke, qofshin basketbollista, qofshin topmodele, qofshin humorista, qofshin "shpirta motrash" , qofshin mercenare, qofshin ca te duan).
Te organizosh nje sistem mjekesor qe te sherbeje ne kohe te gjate, kerkon nje stabilitet politik dhe kompetenca, por cfare mund te organizohet ne nje shtet qe kur nderron qeverite, nderron edhe pastruesit e institucioneve! Te mos flasim per kompetenca sepse nje nder ministrat e mjekesise me duket se e kemi pase me 8 klase shkolle! Efektet e ketyre problemeve? Organizim i keq, mungesa ilaēesh, mungesa aparaturash, probleme me mjeket, nje sherbim i keq! Por efekti me i keq eshte qe nuk mund te besh asnje projekt qe mund te shkoje me teper se 4 vjet sepse ekziston mundesia qe sapo te nderrohet qeveria ti te shpallesh "tradhetar" sepse ke punuar me qeverine tjeter dhe te hiqesh ose ose ne rastin me te mire te marresh komentin "po une cfare fitoj?" (kete pergjigje ja ka dhene nje person drejtues nje mikut tim kur ky i fundit kerkoi te hapte nje qender per fibrozen cistike ne shqiperi dhe te sillte mjeket nga Italia! Projekti falimentoi! ) Thene keto, fare thjeshte ti qe lexon, mund te ndalesh ne kete pike sepse vazhdimi i ketij shkrimi nuk do te te thote asgje te re por vetem do analizoje keto qe thashe me siper dhe se cfare do kishte ndryshuar nese ky element do te funksiononte sic duhet.

Duhet te kemi parasysh qe deri rreth viteve 80-85 kemi qene afersisht me nje ritem me shtetet e tjera per sa i perket kualitetit te sistemit mjekesor dhe se gjithe problemet filluan pasi qe shteti u fut ne krize. Edhe sot kemi mjeke qe njihen ne mbare Europen (ndonjeri prej tyre ndoshta nuk te merr persiper pa i lene te pakten 1000 euro, po hajd mo) qe e kane marre edukimin ne ate periudhe. Keshtu qe te thuash qe nuk kemi mjeke te afte, nuk me duket e drejte. Por mendoj qe keto mjeke kane pasur mundesine te marrin nje edukim te duhur dhe kane gjetur nje fare ambienti qe deri ne ate periudhe te lejonte "Tarrasi". Duhet thene ama qe brenda mundesive qe ka pasur, sistemi mjekesor ne ate kohe ka pasur nje fare rregulli! Nuk po them qe ishte i plote per nga menyra si ishte ndertuar por siguronte gjerat baze qe i nevojitej popullsise.

Nje pike tjeter e rendesishme eshte qe politikat shendetsore duhet te shihen edhe ne baze te potencialit qe ka shteti. Kur kemi nje shtet qe e ka PIL-in sa shpenzimet e finales se futbollit amerikan, nuk eshte qe mund te kerkojme edhe shume prej ketij shteti por te shihet se si mund te perdoren ne menyre sa me efektive keto burime! Edhe ne kete pike, nga momenti i aprovimit te ndonje fondi deri ne momentin e zbatimit, e kane "lemuar" disi keshtu qe leket qe mberrijne ne fund nuk mjaftojne me blere as nje cope te aparaturave a ilaceve. Efektet? Kushdo qe vjen me nje projekt dhe me nje fond te duhur, do ta gjeje veten qe fondin do ta menaxhojne ujqerit dhe ne fund nuk do behet asgje. Ngelim akoma me aparatura te gjenerates se pare qe te japin rezultate qe nuk hyjne ne pune ne klinike (kam pare radiografi "te djegura" nga rrezatimet dhe me kane thene qe jane bere ne laboratoret me te mire qe jane ketu).

Nje pike tjeter qe ka rendesi eshte kontrolli i shtetit mbi sistemin shendetsor! Duhet te kryhen kontrolle ne sistemin mjekesor, ne cilendo pike te ketij sistemi Komenti yt qe po lexon kete shkrim eshte alla shqiptarce : "futja pordhes kot"! E them kete gje sepse duhet te kryhen kontrolle per te pare se ku ngec sistemi, ku ka te meta, si mund te rregullohen keto te meta dhe cilat jane mundesite e zhvillimit! Kjo pike humb qe ne themel duke qene se eshte serish shteti qe nese nuk ecen, nuk ka si te krijoje nje institucion qe te beje keto gjera! Efektet? Me ka qelluar te blej amoksiciline dhe mu dhane dy alternativa : ilac grek dhe ilac italian. diferenca ishte 15.000 leke!!!! si eshte e mundur qe i njejti princip aktiv me keto diferenca? a e justifikon kjo diference ne cmim kete gje? Me ka qelluar qe mjeku dhe infermieri nuk te prek me dore te afermin nese nuk i jep leke sy per sy, me ka qelluar te shoh qe ne terapi intensive nuk kryhen analiza gjaku sepse "jane shpenzime", ashtu sic me ka qelluar qe kryerja e nje analize te vetme te kushtoje edhe me teper se 500 euro.

Per momentin po ndalem ketu por kam edhe ca fjale te tjera ne te ardhmen mbi centalizimin e mjekesise ne Tirane, sistemin e ri te mjekut te familjes,cili sistem eshte me i pershtatshem per Shqiperine, mjekesia ne universitet, mjeket si individe etj etj dhe ne fund Shqiptarin vete (qe po nuk i erdhi shpirti ne fyt nuk shkon me bere nje vizite por kur ngelet ne kete pike te kryp koken me leke vetem e vetem qe ta sherosh)....qenka bere vone per sonte!

p.s: Enigem ur turn per komente! Dashje pa dashje me ktheve ne kete zone :p

Ne kete periudhe te zhvillimit te Shqiperise, ka nje sere kontradiktash qe pengojne aplikimin e nje sistemi shendetsor adekuat.

Ne njeren ane ka nje nxitje per zhvillim kapitalist te mirefillte dhe ne anen tjeter shohim aplikime sociale qe nuk perputhen aspak me te. Kjo sigurisht qe pjell te keqia te pafund.

Pra, ne Shqiperi funksionon nje sistem tregetar krejt i pakontrrolluar( ose i kontrrolluar ne menyre fiktive). Aty ka nje sistem ligjor qe nuk fuksionon aspak.

Ne te njejten kohe sheh reforma shendetsore qe ju pershtaten vendeve te zhvilluara industriale me histori te gjate ne luften per te drejta, si Franca, apo Suedia.

Vendosja e cmimeve eshte krejt e pakontrrolluar nga sistemi financiar dhe kjo jo vetem ne tregun e vogel te mallrave, per edhe ne tregetine me vendet e tjera. Cmimet ne treg luhaten sipas deshires se pronarit shites madje edhe brenda te njejtes dite.

Por ne mjeksi luftohet per ngritjen e nje sistemi shendetsor kryesisht publik???
Dihet qe sistemi i sigurimit shendetsor ka lindur nga nevoja per te mbuluar te varferin dhe te semurin, por kjo nuk mund te zbatohet ne Shqiperi, kur edhe i pasuri nuk e di se cdo te behet me te diten e neserme.

Kush do paguaje per te mbuluar shpenzimet e sistemit te sigurimeve?

Te huajt? Per sa kohe do kete te tille asistence? Taksat nuk mblidhen, korenti nuk paguhet, doganat nuk funksionojne, tatimet punojne per lesh. Nga do te dalin parate per te mbuluar te semuret dhe te varferit?

Pra asgje nuk mund te thuhet dhe te shpjegohet per sistemin shendetsor ne Shqiperi. Ai do te vazhdoje te funksionoje si edhe sektoret e tjere te ekonomise per aq kohe sa shteti te beje detyren e tij.

Citim:

---

Po citoj ato qė tha cedrus
Ne kete periudhe te zhvillimit te Shqiperise, ka nje sere kontradiktash qe pengojne aplikimin e nje sistemi shendetsor adekuat.

Ne njeren ane ka nje nxitje per zhvillim kapitalist te mirefillte dhe ne anen tjeter shohim aplikime sociale qe nuk perputhen aspak me te. Kjo sigurisht qe pjell te keqia te pafund.

Pra, ne Shqiperi funksionon nje sistem tregetar krejt i pakontrrolluar( ose i kontrrolluar ne menyre fiktive). Aty ka nje sistem ligjor qe nuk fuksionon aspak.

Ne te njejten kohe sheh reforma shendetsore qe ju pershtaten vendeve te zhvilluara industriale me histori te gjate ne luften per te drejta, si Franca, apo Suedia.

Vendosja e cmimeve eshte krejt e pakontrrolluar nga sistemi financiar dhe kjo jo vetem ne tregun e vogel te mallrave, per edhe ne tregetine me vendet e tjera. Cmimet ne treg luhaten sipas deshires se pronarit shites madje edhe brenda te njejtes dite.

Por ne mjeksi luftohet per ngritjen e nje sistemi shendetsor kryesisht publik???
Dihet qe sistemi i sigurimit shendetsor ka lindur nga nevoja per te mbuluar te varferin dhe te semurin, por kjo nuk mund te zbatohet ne Shqiperi, kur edhe i pasuri nuk e di se cdo te behet me te diten e neserme.

Kush do paguaje per te mbuluar shpenzimet e sistemit te sigurimeve?

Te huajt? Per sa kohe do kete te tille asistence? Taksat nuk mblidhen, korenti nuk paguhet, doganat nuk funksionojne, tatimet punojne per lesh. Nga do te dalin parate per te mbuluar te semuret dhe te varferit?

Pra asgje nuk mund te thuhet dhe te shpjegohet per sistemin shendetsor ne Shqiperi. Ai do te vazhdoje te funksionoje si edhe sektoret e tjere te ekonomise per aq kohe sa shteti te beje detyren e tij.

---

Ou NS-6 me behet qefi qe te lexoj. Po c'te kontriboj une kur s'ja kam haberin fare ose me mire s'ja kam pare syte per shume vjet Shqiperise dhe s'jam prekur me realitetin as nuk e ndjek me neper gazeta.

Ti Cedrus - i ke vene kapak pasurimit te kesaj teme pse keshtu... Ne fakt eshte e veshtire te veshesh trurin dhe temen pasi eshte shume e gjere dhe e nderlikuar. Jo pak kohe me pare u be nje reforme thelbesore ne Amerike ne kete fushe dhe nuk eshte aspak e lehte sidomos akordimi ne agjensite te siguracionit, spitale, qendrat ku preken dhe ato te doktoreve etj.

Ketu mendoj se duhen te meren gjerat sere-sere.

Pikat celse qe mar nga keto materiale/mendime qe jane hedhur eshte nje pamje te procesit te tipit "atehere dhe tani" ku jane prekur aksesi, cilesia, manaxhimi, dhe burimet financiare.

Falas nuk me duket se funksionon ne Shqiperi sherbimi. Te gjithe qytetaret te ndergjegjesohen sic po behet ketu ne amerike -paguan per te mirembajtur shendetin ashtu sic paguan para per te mirembajtur makinen. Qe te mendosh andej eshte per lluks makina kurse ketej nje domosdoshmeri.

Po mire a ka ndonje komitet politik per keto transformime apo hic?

Komitet politik?

Puna eshte se organizmat e nevojshme ligjevenese dhe ligjzbatuese, nuk funksionojne sic duhet. Vete shteti funksionon ne menyre difektoze. Njehere republike parlamentare, nje here tjeter presidenciale, sic i do gajdja Sales, apo Edit.

Mosstabiliteti sjell te tjera pasoja, plogeshti, ngurim dhe frike.

NS flert per farmacite dhe ilacet. Po sikur te shiten vitaminat ne vend te kortizonit? Mos u cuditni, kjo eshte bere qe ne kohen e Enverit.
Po ne kete kohe qe kontrrolli i farmacive eshte pothuajse i pamundur?

Dhe nunk ka asnje cudi qe nje farmacist, brenda 10 vjetesh pune, ka aq para sa nuk e di as vete. E nderkohe bashkenxenesi i tij doktor, ose inxhiner, eshte ne nivel krejt tjeter.

Roli regulator i shtetit duhet te jete ai qe te nderhyje, te evidentoje te ardhurat dhe taksoje ne menyre selektive per te sjelle ballanca shoqerore.

Mendjoj qe kjo gje, pra evidentimi i te ardhurave, eshte hapi i pare ne rregullimin e sistemit ekonomik.

Enigme, ti sikur merr vesh nga ekonomia, na thuaj ndonje gje.

Fjala e Kryetarit tė PS E. Rama nė Tryezėn e Programit pėr Shėndetėsinė (9 Mars 2012)

Njė shėrbim shėndetėsor sipas mundėsisė pėr tė paguar apo njė shėrbim shėndetėsore sipas nevojės?

Kjo ėshtė pyetja qė ndan qartė nė pėrgjigje ata qė sot qeverisin, nga ne qė do qeverisim nesėr. Pėr ata, merr shėrbimin shėndetėsor kush paguan dhe nėse nuk ka punė dhe prandaj edhe nuk paguan dot le tė vdesė. Pėr ne shėrbimi shėndetėsor universal, pėr tė gjithė, ėshtė e drejtė e ēdo qytetari dhe detyrė e pashmangshme e shtetit. Nė rast se politika e atyre qė qeverisin sot nė tė gjitha aspektet, por sot flasim pėr shėndetėsinė, bazohet nė parimin “secili pėr vete dhe Zoti pėr tė gjithė”, politika jonė bazohet nė parimin “secili sipas mundėsive dhe shteti pėr tė gjithė”.


1. Sot 60 % e shpenzimeve pėr shėndetin e pėrbėjnė pagesa nga xhepi i qytetarėve. Pagesa qė bėhen direkt tek shėndetėsia jopublike, pagesa qė bėhen pėr tė plotėsuar boshllėqet e atyre qė shėndetėsia publike ka marrė pėrsipėr me ligj dhe me angazhimet e veta. Modeli ka dėshtuar dhe kalbet i gjallė mbi tokė nga korrupsioni kapilar. Kontributet e detyrueshme pėrbėjnė sot vetėm 1/5 e shpenzimeve publike pėr shėndetėsinė. Sistemi kontributiv aktual ėshtė regresiv. Pėr kėtė Sekretari pėr Programin do tė bėj njė sqarim tė mėtejshėm.

Pra, nė pėrgjithėsi ne kemi njė sistem shėndetėsor ku mė shumė se gjysma e shpenzimeve pėrbėhet nga pagesat nga xhepi dhe vetė pjesa publike mbėshtetet gjerėsisht nė buxhetin e pėrgjithshėm.

2. Sot pikėrisht sepse modeli dhe politika qė e mban atė nė kėmbė janė tė ndėrtuar mbi parimin secili pėr vete dhe Zoti pėr tė gjithė, 1 milionė njerėz gjenden tė pėrjashtuar nga sistemi i shėrbimit publik shėndetėsor sepse nuk janė tė siguruar, pėr shkak se nuk e kanė njė punė.

3. Nė tetor tė vitit 2009 tarifat pėr tė pasiguruarit u rritėn 4-5 herė. Ndėrsa nė fillim tė vitit 2011 u vendos edhe TVSH-ja 10% nė shėndetėsi. Ne jemi tė vendosur ta heqim TVSH-nė qoftė pėr shėrbimin, qoftė pėr ilaēet. Rėndesė direkte pėr 104 mijė familje qė jetojnė me 40 mijė lekė tė vjetra nė muaj, po marrim vetėm njė tė dhėnė zyrtare.

4. Jemi tė bindur se politikat aktuale garantojnė vetėm rrėnimin e mėtejshėm tė shėndetėsinė publike edhe pėr shkak tė interesave aspak tė panjohura tė prapaskenės sė vendimmarrjeve politike mbi shėndetėsinė. Nuk ėshtė vetėm modeli nė vetvete qė ka dėshtuar dhe nuk funksionon, por ai kalbet mbi tokė nga njė korrupsion kapilar i cili ushqehet nga kėto interesa dhe forcon kėto interesa. Atrofizimi i shėndetėsisė publike ashtu si edhe ai i arsimit publik, nuk ėshtė vetėm pasojė e njė qasjeje filozofike tė gabuar, e njė vizioni politik tė gabuar, e njė modeli tė dėshtuar, por edhe e njė paramendimi me nxitje korruptive.

5. Shėrbimi Shėndetėsor Kombėtar qė ne do tė ngremė do tė jetė blerėsi unik i shėrbimit shėndetėsor pėr ēdo shqiptar qė jeton nė Shqipėri. Pra nuk do t’i ndajmė shqiptarėt nė tė siguruar dhe nė tė pasiguruar kur ėshtė fjala pėr t’i ofruar shėrbimin shėndetėsor, por shteti do ta blejė kėtė shėrbim pėr tė gjithė njėsoj dhe do ta ofroj nėpėrmjet institucionit tė ri tė Shėrbimit Kombėtar Shėndetėsor.

6. Shėndetėsinė jopublike, ashtu si dhe arsimin jopublik ne e vlerėsojmė si partnere dhe si njė forcė komplementare nė ofrimin e shėrbimit. Por nė asnjė mėnyrė nuk mendojmė se roli i qeverisė mund tė katandiset nė rolin ku ajo gjendet sot. Qė nga njėra anė tė mos jetė nė gjendje tė garantojė ato ēka shėndetėsia publike ka pėrsipėr me ligj dhe me angazhime konkret dhe nga ana tjetėr pėr shkak tė boshllėqeve qė lė qeveria, t’i dėrgojė tek sistemi jopublik, siē bėn me arsimin edhe me shėndetėsinė, njerėzit qė nė atė sistem, pėrveē tė tjerash, jo vetėm qė nuk kanė mundėsi tė gjithė qė tė paguajnė, janė shumė mė tė pakėt sesa ata qė kanė nevojė, por nuk ėshtė se domosdoshmėrish marrin gjithmonė shėrbimin konform pagesės.

7. Po tė bėjmė njė retrospektivė tė rrugės sė rrėnimit tė sistemit shėndetėsor, do tė gjejmė nė ēdo stacion tė kėsaj rruge moment pas momenti si pjesė tė kėtij rrėnimi, rrėnimin e Ministrisė sė Shėndetėsisė. Ministria e Shėndetėsisė sot ėshtė haptazi organizatė partie, njė organizatė partie nė shėrbim tė njė partie tė koalicionit. Ministria e Shėndetėsisė prej kohėsh ka qenė pjesė e pazareve tė koalicionit, si njė trofe i njė partie tė vogėl. Dhe nė mėnyrė tė hapur ajo ėshtė lejuar tė kthehet nė organizatė partie ku tė gjitha shpezat e buxhetit tė shtetit, tė gjitha paratė e taksapaguesve pėr tė mbajtur nė kėmbė sistemin e saj janė kthyer nė rroga pėr anėtarėt e partisė.

8. Nė programin tonė tė 5 nėntorit ne kemi marrė pėrsipėr njė angazhim shumė tė madh nė tėrėsi, ” Pėr Njė Rilindje Shqiptare” qė do tė bėj kthesėn duke ndaluar rrugėn e rrėnimit tė mėtejshėm dhe njė nga angazhimet mė tė forta, pėr njė nga politikat mė radikale tė ndryshimit ėshtė angazhimi pėr ndryshimin nė sistemin e shėndetėsisė.

Shėndetėsia shqiptare sot nuk arrin tė realizojė asnjė nga funksionet e saj: nuk parandalon, nuk diagnostikon, nuk kuron dhe nuk rehabiliton. Flasim pėr sistemin si i tėrė, nuk flasim pėr heroizmat apo sakrificat e individėve tė veēantė, mjek ose infermierė. Flasim pėr sistemin si i tėrė, nuk flasim pėr personalitete tė fushės sė shėndetėsisė, apo pėr nxėnės tė tyre tė pasionuar qė nė kushte barbarie nė spitalet e Shqipėrisė vazhdojnė t’u shėrbejnė, lavdi Zotit qytetarėve dhe vazhdojnė tė mbajnė gjallė njė fije drite nė tunelin tėrėsisht tė errėt ku ka hyrė sistemi shėndetėsor shqiptar.

Ne dėshirojmė qė sot t’ua them qartė qytetarėve shqiptarė, ata marrin njė shėrbim gjithnjė e mė pak tė sigurt pėr shėndetin dhe gjithnjė e mė fyes pėr dinjitetin nė kushtet e sotme. Ndėrkohė qė ne duam qė kushtet tė ndryshojnė qė edhe shėrbimi pėr shėndetin tė jetė i sigurt edhe dinjiteti i tyre tė mos jetė i fyer sa herė duhet tė kapėrcejnė pragun e sistemit shėndetėsor, apo kur fatkeqėsisht nuk marrin as kurajon tė shkojnė ta kapėrcejnė sepse duhet tė paguajnė dhe rėndomtė paguajnė dy herė. Tė paguajnė tarifat e rritura 4-5 vetėm dy vjet mė parė, sepse janė tė pasiguruar sepse nuk kanė punė dhe paguajnė edhe nėn dorė tarifat e korrupsionit kapilar. Qė ėshtė njė sistem i tėrė i organizuar me njė prapavijė politike dhe me qėllimin aspak tė fshehtė pėr ta atrofizuar tėrėsisht sistemin publik shėndetėsor.

Ndėrkohė qė nga ana tjetėr vetė profesionistėt e shėndetėsisė janė lėnė edhe ata nė kushte pasigurie dhe nė kushte fyese pėr dinjitetin e tyre profesional dhe njerėzor. Me njė financim publik krejt tė pamjaftueshėm, me njė model financimi krejt tė dėshtuar dhe tė kalbur, nėn tutelėn e drejtimit tė korruptuar politik dhe injorant dhe nė kanosjen e vazhdueshme tė sigurisė sė tyre fizike. Rastet kur siguria e mjekėve ėshtė vėnė nė rrezik kanė qenė jo tė pakta dhe tėrėsisht tė mjaftueshme, pėr tė krijuar njė klimė pasigurie nė kushtet kur mjekėt e kanė tė pamundur tė ofrojnė shėrbimin qė nuk u takon atyre personalisht por i takon shtetit ta garantojė nė spitalet ku ata punojnė.

Sfida jonė ėshtė t’u rikthejmė qytetarėve besimin e humbur tek shėrbimi shėndetėsor, t’u japim atyre mbrojtjen e merituar pėrmes njė shėrbimi shėndetėsor universal dhe t’u krijojmė edhe profesionistėve mjekėve, infermierėve e me radhė, kushtet e nevojshme qė tė rifitojnė besimin, tė rimotivohen brenda njė modeli i cili nga njėra anė duhet tė garantojė ēdo qytetar, por nga ana tjetėr duhet tė stimulojė shpėrblimin e tyre nė rrugė transparente dhe publike pa patur nevojė qė tė tundohen nga rrugė jo transparente dhe korruptive dhe njėkohėsisht kushtet pėr tė shėrbyer me cilėsi.

Sistemi i sotėm i financimit tė shėndetėsisė e stimulon korrupsionin. E stimulon burokracinė e tepruar nė funksion tė rritjes sė numrit tė rrogave qė i duhen organizatės sė partisė, qė gabimisht quhet Ministria e Shėndetėsisė sė Republikė sė Shqipėrisė dhe diskriminim nė masė tė qytetarėve tė kėtij vendi dhe tė mjekėve, infermierėve e tė profesionistėve tė kėtij vendi. Ėshtė njė sistem qė i diskriminon tė dyja palėt dhe i kundėrvendos rėndom nė pozicione konfliktuale, nė pozicione kundėrshtie, nė pozicione ku ndihen tė kėrcėnuar nga njėri tjetri.

Paratė publike, edhe pse tė pamjaftueshme nė funksion tė njė sistemi i cili do tė donim t’i ngjante sistemeve shėndetėsore tė vendeve rreth e rrotull nesh, nė fakt nuk shpenzohen pėr shėndetėsinė publike nė njė masė tė madhe, por shpėrdorohen nė mėnyrė kriminale, ndėrsa qytetarėt paguajnė nėn dorė deri edhe pėr shėrbime jetike minimale. Ky sistem i marrė fund shėndetėsor nuk arrin tė plotėsojė as edhe nevojat e asaj gjysme tė popullsisė qė ėshtė e siguruar. Pa llogaritur tė varfrit, apo ata janė tė papunė edhe prandaj edhe tė pasiguruar qė po e po sistemi as nuk mund t’ua plotėsoj nevojat nė kėto kushte ku ėshtė katandisur.

Shėndeti publik ėshtė pėr ne njė pasuri e pėrbashkėt, por ėshtė edhe njė faktor themelor i zhvillimit shoqėror dhe ekonomik. Tė gjithė atyre qė varfėria apo papunėsia i ka lėnė pa shėrbim shėndetėsor, njė shėrbim shėndetėsor publik universal, mund t’u ofrojė jo vetėm mundėsinė qė tė trajtohen nga pikėpamja shėndetėsore por po aq e rėndėsishme edhe mundėsinė qė tė trajtohen dhe tė ndjehen tė barabartė nė kuadrin e Republikės sė Shqipėrisė edhe tė shoqėrisė sot ku jetojmė.

Sot 1/5 e territorit tė vendit gjendet pa asnjė shėrbim shėndetėsor. Shėrbimi Kombėtar Shėndetėsor ( SH. K. SH), siē e thashė, ku tė gjithė do tė jenė tė siguruar sepse do tė jetė shteti qė do ta blej shėrbimin dhe do ta ofrojė pastaj pėr tė gjithė, do tė bėj tė mundur qė tė gjithė tė kenė mundėsi ta marrin kujdesin e duhur shėndetėsor, pavarėsisht nga vendbanimi, pavarėsisht nga gjendja shoqėrore dhe sigurish, e thashė, pavarėsisht nga situata financiare. - A ESHTE KJO E MUNDESHME NE KUSHTET E SHQIPERISE?

Gjithashtu besojmė shumė se kjo shoqėri ka sot nevojė imediate pėr njė solidaritet social mes tė shėndetshme dhe tė sėmurėve. Tė gjithė kemi pasur mundėsinė tė shkojmė nė spitale, qoftė pėr tu vizituar, qoftė pėr tė vizituar njerėz tė shtruar nė spital. Gjendja e spitaleve publike ėshtė e mjerueshme, por akoma mė e mjerueshme bėhet kur llogarit sesa shumė para publike figurojnė tė shpenzuara pėr rindėrtimin, rikonstruksionin, rigjenerimin, ri rindėrtimin, ri rikonstruksionin, ri rigjenerimin e tyre. Praktikisht, ėshtė fare e qartė sapo e kapėrcen derėn e spitalit, qė mė shumė sesa vende ku paraja publike shkon nė shėrbim tė shėndetit publik, ato janė vende ku paraja publike shpėrdorohet pėr shkak tė njė modeli dhe njė sistemi qė mbahet nė kėmbė nga organizata e partisė, e quajtur Ministria e Shėndetėsisė.

Mungesa e ilaēeve nė spitalet tona ėshtė tanimė njė dukuri kronike, aq sa shqiptarėt mund tė konsiderohen edhe nga anketimet qė ne kemi bėrė nė funksion tė programit, tė mėsuar me faktin se nė spital duhet tė shkohet me ilaēe me vete. Se pėr ēarēafėt e kanė parasysh vetė dhe kanė kohė qė janė mėsuar me kėtė.

Ne do tė hapim kantierin e shėndetėsisė, me qėllim modernizimin infrastrukturor dhe rritjen e sigurisė nė spitale dhe nė ambulanca. Qoftė pėr personelin, qoftė pėr tė sėmurėt. Ėshtė fakt qė pamja e parė qė tė vjen nė sy kur pėrfytyron njė hapėsirė spitalore, s’ka lidhje fare me njė vend ku nė fakt kurohen njerėz tė sėmurė. Kaos, anarki, pisllėk, rrėmujė, zhurma dhe gjithēka tjetėr qė mund t’i ngjaj shumė mė tepėr njė stacioni treni nė ato filmat bardhė e zi tė Far West-it sesa njė hapėsire spitalore nė mes tė Europės. Spitalet publike duhet dhe ne do tė bėjmė ēmos tė jenė, jo vetėm vendet ku njerėzit vizitohen dhe kurohen, por edhe qendra qė e mishėrojnė nė pėrmbajtjen dhe nė pamjen e tyre solidaritetin shoqėror dhe kulturėn e tė jetuarit shoqėrisht nė mes tė Europės.

Ne besojmė se janė tė gjitha mundėsitė qė tė rritet financimi pėr shėndetin publik edhe nė aspektin e programeve tė parandalimit. Nga ana tjetėr shpenzimet farmaceutike dhe nė rastin e programit tė parandalimit ne besojmė se njė rol tė rėndėsishėm do tė luaj sinergjia mes sistemit shėndetėsor publik dhe sistemit arsimor publik. Shpenzimet farmaceutike zėnė 1/3 tė shpenzimeve tė pėrgjithshme tė shėndetit. Por ēmimet e barnave, dihet botėrisht, se shpesh janė shpesh janė mė tė larta se nė vendet e Bashkimit Europian. Nė zonat rurale nuk ka shėrbimi farmaceutik. Skema aktuale mbulon pjesėrisht vetėm ¼ e barnave tė regjistruara qė jepen me recetė. Ulja e ēmimit tė shitjes sė barnave nė Shqipėri ėshtė njė sfidė mė vete. Ata qė e kanė studiuar problemin, e dinė mirė qė kjo sfidė lidhet jo vetėm me mėnyrėn sesi funksionon sistemi, jo vetėm me organizatėn e partisė qė menaxhon sistemin pėr llogari tė partisė, nė emėr tė Ministrisė sė Shėndetėsisė kuptohet, por edhe me njė politikė qė duhet tė ndryshojė nė kėtė drejtim.

Ne duam tė vendosim njė kusht, qė asnjė produkt farmaceutik i regjistruar qė do tė shitet nė vendin tonė nuk do tė shitet me ēmim mė tė lartė se vendi i origjinės. Sigurisht qė nga ana tjetėr kėtu bėhet edhe njė pėrpjekje e madhe pėr ta ndotur sistemin farmaceutik dhe shėrbimin farmaceutik me barna qė kanė njė siguri tė ulėt. Ndėrkohė qė ne dėshirojmė dhe kemi bindjen se kemi identifikuar edhe rrugėn pėr t’ja dalė jo vetėm zgjerimin me mbulim tė shėrbimit farmaceutik tė kualifikuar nė tė gjithė vendin, por edhe njė koordinim duke garantuar shėrbim farmaceutik publik, aty ku nuk ka mbulim me shėrbim privat.

Njė gjė dėshiroj ta them me zė shumė tė lartė. Ėshtė bėrė modė dhe praktikė banale, sidomos nga pėrgjegjėsit e mėdhenj tė kėtij rrėnimi nė sistemin shėndetėsor shqiptar, qė janė ata qė kanė drejtuar nė vite organizatėn e partisė, tė quajtur Ministri e Shėndetėsisė, qė sa herė lind ndonjė problem akut me korrupsionin nė sistemin shėndetėsor, apo sa herė flitet pėr korrupsionin nė tėrėsi tė kėtij sistemi, tė drejtojnė gishtin nga mjekėt apo nga infermierėt. Madje janė vėnė nė lėvizje edhe metoda tė denja vetėm pėr diktaturat banale, tė pėrndjekjes sė mjekėve dhe tė pėrndjekjes sė personelit shėndetėsor me spiunė, anėtarė partie edhe ata, shumica tė angazhuar si spiunė pėr tu shkuar mjekėve nga mbrapa dhe pėr t’i kapur mjekėt me korrupsion, ndėrkohė qė marrin pėr vete rrogė si anėtarė partie. Deri dhe nė pėrpjekje pėr tė diskretituar kėshtu figurėn e mjekut.

Pėr ne mjeku, mėsuesi dhe polici janė tre figura qendrore tė cilave do t’jua kthejmė plotėsisht dinjitetin dhe autoritetin. Do tė jemi vendosmėrisht nė krah tė mjekėve, infermierėve dhe profesionistėve tė shėndetit. Nuk do tė bėjmė njė reformė tė imponuar nga lart poshtė, por do tė bėjmė njė reformė tė dakordėsuar. Ku ne besojmė qė mjekėt dhe posaēėrisht personalitet qė sot vazhdojnė tė kontribuojnė nė kėtė sistem qė nuk i meriton, do tė jenė me ne nė njė dialog tė vazhdueshėm dhe ndėrkohė duhet tė marrin pėrgjegjėsi shumė mė tė mėdha nė administrimin e spitaleve. Ne respektojmė pėrkushtimin dhe sakrificat qė bėjnė mjekėt dhe i gjithė personeli i profesionistėve tė shėndetit.

Nga ana tjetėr duam tė ndėrtojmė njė rrugė bashkėpunimi me ta pėr tė adresuar ēėshtjet qė lidhen me formimin e gjeneratės sė re tė mjekėve, me kėrkimin shkencor, me autonominė profesionale, me pėrfshirjen nė qeverisjen klinike, pa lėnė mėnjanė boshllėqet e krijuara nė vite nė trupėn mjekėsore tė vendit. Ku mė tė talentuarit qė rriten nėn kujdesin e profesorėve tė shquar, nė njė moment tė caktuar largohen pėr shkak tė pamundėsisė pėr tė vazhduar tė mbeten nė lartėsinė e ambicieve tė tyre dhe pėr tė vazhduar tė zhvillojnė dijet e tyre nė raport tė drejtė me arritjet dhe me praktikat bashkėkohore.
Profesorėt e shquar me eksperiencė tė gjatė nė shėrbimin shėndetėsor shqiptar, pa asnjė lloj dallimi pėr shkak bindjesh apo simpatish politike, do tė jenė pėr ne partnerėt e pandashėm pėr reformimin e gjithė sistemit tė formimin tė mjekėve tė rinj dhe pėr njė transformim qė ne e kemi premtuar solemnisht nė Kongresin e 5 nėntorit dhe unė dua ta pėrsėris nė mbyllje tė fjalės sime, tė Qendrės Spitalore Universitare “Nėnė Tereza” nė njė universitet mjekėsor tė Shqipėrisė ku tė garantohet ky transferim dijesh dhe pėrvojave tė ēmuara, por mė shumė se kaq. Ku tė ndėrtohet njė model rrezatues pėr atė ēka ėshtė pėr njė vend europian shėndetėsia publike, formimi i gjeneratave tė mjekėve dhe profesionistėve tė shėndetit publik dhe vendi ku garantohet njėkohėsisht pa u ankuar dhe pa u kufizuar nga fakti se financimet mund tė jenė gjithmonė tė pamjaftueshme pėr tė bėrė idealen, ajo qė ėshtė mė e rėndėsishmja, dinjiteti shoqėror, kultura e njė vendi dhe vetėdija e njė shoqėrie nė hapėsirėn ku tė shėndetshmit dhe tė sėmurėt qė ndajnė bashkė tė njėjtin atdhe, jo vetėm qė duhet tė ndjehen njėsoj tė trajtuar dhe duhet tė ndjehen njėsoj bashkė nė anijen e pėrpjekjeve pėr tu shėruar nga sėmundjet por edhe ku merr jetė njė solidaritet qė shkon pėrtej derės sė spitalit kur secili kthehet nė shtėpinė e tij, apo nė punėn e tij apo nė jetėn e pėrditshme shoqėrore.

Dua ta mbyll duke thėnė, se edhe kėtu zgjedhja ėshtė e qartė:
Njė Rilindje Shqiptare, apo njė Rrėnim i Mėtejshėm.

Po bej pak si ato shqiptaret e rendomte qe flasin pa lexuar as lajmin, por duhet te them dicka. Me kapi syri vetem qe 60% e pgaseav behet nga xhepi i qytetareve (korrupsion). Kjo konfirmon ate qe kam thene me pare, pra se sistemi shendetesor nuk ka pse te jete publik dhe duhet privatizuar.

Por ajo qe mbetet nga ideja se Edi Rama po mban nje fjalim eshte toni i zerit prej deshtaku qe del ne cdo emision lajmesh. Eshte tragjike te shikosh sesi kryetari i nje partie nuk njeh as bazat e principeve te propagandes, ku toni i zerit te liderit eshte determinant. Sa here ma kap veshi neper kronika me acaron gati me shume se Berisha, sepse Edi Rama reciton si idiot fjali me ze te ulet dhe te mbaruar. Dhe njerezit duhet te presin qe ky neser te behet kryeminister e te drejtoje vendin.

Ne Shqiperi duhet stimuluar kultura e insurances private. Sistemi mjeksor duhet te jete miks mendoj une. Nuk mendoj qe socializimi i thelle i shendetsise qe kerkon te beje Rama do te jete efektiv. Parimi "one size fits all" eshte gabim. Me duket me shume propagandistike qe do ngrihet nje "Sherbim Kombetar Shendetsor" dhe do na beje cudira.

Shteti mund te kete nje sherbim shendetsor baze. Por prania e paketave te ndryshme te insurances, mund te terheqe shtresen e mesme dhe lart drejt spitaleve private. Pervec te tjerave kjo edhe lehteson barren e sherbimit qe jepet nga shteti.

Citim:

---

Po citoj ato qė tha raid
Ne Shqiperi duhet stimuluar kultura e insurances private. Sistemi mjeksor duhet te jete miks mendoj une. Nuk mendoj qe socializimi i thelle i shendetsise qe kerkon te beje Rama do te jete efektiv. Parimi "one size fits all" eshte gabim. Me duket me shume propagandistike qe do ngrihet nje "Sherbim Kombetar Shendetsor" dhe do na beje cudira.

Shteti mund te kete nje sherbim shendetsor baze. Por prania e paketave te ndryshme te insurances, mund te terheqe shtresen e mesme dhe lart drejt spitaleve private. Pervec te tjerave kjo edhe lehteson barren e sherbimit qe jepet nga shteti.

---

Nga fjalimi i Edi Rames shihen po te njejtat premtime qe ben cdo politikan ne Shqiperi ne kembim te votes.

Nuk jam i perfshire aktualisht ne menyre te drejteperdrejte me sistemin mjekesor ne Shqiperi por ajo qe mund te them eshte se sistemi mjekesor ne Shqiperi kerkon nje reforme te gjere dhe gjerat duhet te kryhen nga themelet. Nese nuk ka nje projekt te mirefillte se cfare drejtimi duhet te ndjeke mjekesia eshte e kote qe te behen ato premtime. Rama flet sikur ja ka haberin se si funksionon sistemi mjekesor nderkohe qe flet ne tym (if you have to lie, lie big) dhe i ben gjerat sikur jane te thjeshta fare. Natyrisht keto premtime do ti marre era nese nje dite do te vinte ne pushtet.

Cfare projekti mund te behet kur % e fondeve qe shkojne drejt shendetsise aktualisht eshte mjaft e ulet dhe te gjitha fondet jane perqendruar drejt infrastruktures. Cfare projekti mund te behet nese kur nderrohen partite, nderrohen edhe pastrueset neper spitale. Cfare projekti mund te behet kur korrupsioni lihet me dore te lire?

Ajo qe mund te them eshte qe shume shpejt do te vuajme efektet e gabimeve qe po kryhen keto vite per te mos siguruar nje sistem funksional mjekesor. Do te vuajme efektet e ketyre 20 viteve qe politikanet tane kane ditur vetem te zihen njeri me tjetrin dhe asnjeri se ka vrare shume mendjen per popullin (normal, dua te di se ne cilin spital shkon Edi Rama apo te tjere si ai kur semuret)

E them kete gje bazuar edhe ne ate qe po shoh ne sistemin italian qe aktualisht po ndien probleme qe vijne kryesisht nga fakti qe disa hallka te sistemit nuk po funksionojne me.

Ne shendetsi nuk duhet te luhen lojra politike sepse jane jetet e njerezve ne mes (megjithse kjo gje politikaneve tane nuk eshte qe i ben te mos flejne naten)!

Shendeti eshte nje e drejte e cdo individi dhe nuk mund te behen dallime ndermjet pasanikut dhe te varferit kur ofrohen sherbime shendetsore. Nje sistem plotesisht privat nuk eshte i mire sepse atehere nje pjese e mire do te mbetej pa sigurime (dhe do perfundonim sic ka qene ne Amerike perpara se te ndryshonte sistemi mjekesor)!

Kerkohen ide dhe zgjidhje qe te marrin parasysh faktin qe semundjet kronike po shtohen dhe si pasoje edhe shpenzimet per trajtimin e tyre. Nuk eshte kohe per lojra politike dhe premtime te pambajtura (gjithsesi duhet me u thon ju lumte sepse dine gjithmone te kapin pikat ku i dhemb me shume popullit....Xhaxhi ka qene profesor dhe duket se i ka mesuar mire)

Citim:

---

Po citoj ato qė tha shelgu

Me fal po Shqiperia ka vetem shtrese te varfer dhe pasanike qe jane hajdute, dhe per pasoje qe mund t'i humbin te gjitha ne cdo moment qe sistemi do te ishte i drejte(kjo s'ndodh sigurisht).
Sistemi i siguracionit nuk ka si funksionon kur nje familje i duhet e gjithe rroga per te siguruar ngrohjen, buken dhe ujin(duke u lare jo me shume se dy here ne jave.
Nese do te lajej cdo shqiptar perdite, ose pse jo edhe dy here ne dite, rroga nuk arrinte as per uje e energji per ta ngriohur ujin ne temperaturen e duhur.

---

Citim:

---

Po citoj ato qė tha raid

Pse s'ka shtrese te mesme? Duhen pare statistikat.
Per shembull cdo familje qe ka nje makine, mund te perballoje ndonje insurancion suplementar per shendecine. Sa makina ka sot ne Shqiperi?

---

Citim:

---

Po citoj ato qė tha AngelDevil
Gjithesesi sherbimi shendetsor shteteror eshte cope cope dhe nuk e kuptoj pse duhet te paguajme para ISKSH apo ISSH per benefite qe si kena pa me sy nojher. Ne rast se une jam e punesuar jam e detyruar ti paguaj keto te dyja nderkohe dhe si individ duhet te paguaj siguracionin privat per te perfituar sigurim me te mire shendetsor apo pension me te mire per te ardhmen time. Pra kete gap duhet ta zgjidhin keta politileshat.Ska pse xhepi i qytetarit te rendohet 2 here.

---

Citim:

---

Po citoj ato qė tha raid

Mendoj qe prap duhet paguar per sherbimin publik, mendoj une.
Kur shkon tek doktori i lagjes, je duke perdorur sherbimin publik. Nqs ndonjehere do kesh nevoje per ambulance urgjence, ate e ke nga sherbimi publik.
Mund te kesh edhe sherbime te tjera indirekte nga sherbimi publik. Per shembull, kur meren vendime per te larguar nje fabrike kimike nga nje vend i caktuar (fjala vjen) sepse perben rrezik per shendetin publik, kjo te benefit edhe ty.
Teorikisht flas une, se nuk e di se c'behet

---

Citim:

---

Po citoj ato qė tha raid

Pse s'ka shtrese te mesme? Duhen pare statistikat.
Per shembull cdo familje qe ka nje makine, mund te perballoje ndonje insurancion suplementar per shendecine. Sa makina ka sot ne Shqiperi?

---

Ti flet si ne komunizem o shoku. Ku ka gje te sigurte ne kapitalizem, qofte biznes legjitim e salcice biznes jo-legjitim.
Ai qe ka aq sa te mbaje nje makine me insurance mund te beje insurance dhe per veten e tij.
Me vone, njeri bie tjetri ngrihet. Gjithmone ka nje shtrese te mesme.
Makinen e mora si shembull per te gjetur sadopak disa tregues statistikore, meqe statistika zyrtare ndoshta s'ka.

Pastaj c'lidhje ka profesioni vllau? Ja mund te kem une nje profesion shume te mire, por s'punoj se jam pertac, cfare do me thene kjo?

Citim:

---

Po citoj ato qė tha raid
Ti flet si ne komunizem o shoku. Ku ka gje te sigurte ne kapitalizem, qofte biznes legjitim e salcice biznes jo-legjitim.
Ai qe ka aq sa te mbaje nje makine me insurance mund te beje insurance dhe per veten e tij.
Me vone, njeri bie tjetri ngrihet. Gjithmone ka nje shtrese te mesme.
Makinen e mora si shembull per te gjetur sadopak disa tregues statistikore, meqe statistika zyrtare ndoshta s'ka.

Pastaj c'lidhje ka profesioni vllau? Ja mund te kem une nje profesion shume te mire, por s'punoj se jam pertac, cfare do me thene kjo?

---

Natyrisht qe profesioni eshte nje indeks statistikor, ashtu sic eshte edhe sa vete dijne te luajne tavell, apo sa vete dijne anglisht, por nuk tregojne gje per shtresen e mesme.
Sigurisht qe po te lodhesh shume, mund te nxjerresh korelacione midis shtreses se mesme dhe profesionit, apo shtreses se mesme dhe numrit te popullsise urbane etj, por nuk jane statistika te drejperdrejta.

Shtresa e mesme matet me nje tregues te thjeshte "sasia e te ardhurave" dhe pike. Pse qenka kaq e veshtire per t'u kuptuar? Ne qe po diskutojme nga do e kuptojme se kush eshte shtrese e mesme dhe kush jo? Indicacionet duhet te jene te prekshme dhe jo teorike. Une permenda ata qe kane makine. Mund te thuash, ata qe kane blere shtepi. Mund te thuash ata qe punojne neper banka/insitucione etj etj.

Per specifikat qe ka Shqiperia dikush mund te jete ne shtrese te mesme sepse ka dy djem emigrante, dikush tjeter ka shitur nje toke dhe per 10 vjet ka vendosur t'i harxhoje te gjitha parate, dikush tjeter vjedh zhavorr dhe parashikon qe nuk e levizin nga vendi se e ka mire edhe me Salen edhe me Edin, se i paguan nje kuote, dikush tjeter ka nje pune ne banke, dikush ka nje klub.

Mos u beni kaq nihiliste o njerez, s'ka asgje, cdo gje eshte tmerr etj etj. Shtrese te mesme ka dhe po formohet dhe do te forcohet paralelisht me demokracine. Mireqenia e njerezve eshte rritur dhe do rritet. Stabiliteti i vendit do beje te veten. Pastaj nqs do besh platforme per shendetin duhet ta besh ate per 20-30 vitet e ardhshme, ku pretendohet qe kjo shtrese do vije vetem duke u rritur.

Kjo eshte llogjike e thjeshte ekonomike, moralizimet (jo vjedhje e me the te thash) jane te panevojshme ne kete diskutim.

Citim:

---

Po citoj ato qė tha raid
Natyrisht qe profesioni eshte nje indeks statistikor, ashtu sic eshte edhe sa vete dijne te luajne tavell, apo sa vete dijne anglisht, por nuk tregojne gje per shtresen e mesme.
Sigurisht qe po te lodhesh shume, mund te nxjerresh korelacione midis shtreses se mesme dhe profesionit, apo shtreses se mesme dhe numrit te popullsise urbane etj, por nuk jane statistika te drejperdrejta.

Shtresa e mesme matet me nje tregues te thjeshte "sasia e te ardhurave" dhe pike. Pse qenka kaq e veshtire per t'u kuptuar? Ne qe po diskutojme nga do e kuptojme se kush eshte shtrese e mesme dhe kush jo? Indicacionet duhet te jene te prekshme dhe jo teorike. Une permenda ata qe kane makine. Mund te thuash, ata qe kane blere shtepi. Mund te thuash ata qe punojne neper banka/insitucione etj etj.

Per specifikat qe ka Shqiperia dikush mund te jete ne shtrese te mesme sepse ka dy djem emigrante, dikush tjeter ka shitur nje toke dhe per 10 vjet ka vendosur t'i harxhoje te gjitha parate, dikush tjeter vjedh zhavorr dhe parashikon qe nuk e levizin nga vendi se e ka mire edhe me Salen edhe me Edin, se i paguan nje kuote, dikush tjeter ka nje pune ne banke, dikush ka nje klub.

Mos u beni kaq nihiliste o njerez, s'ka asgje, cdo gje eshte tmerr etj etj. Shtrese te mesme ka dhe po formohet dhe do te forcohet paralelisht me demokracine. Mireqenia e njerezve eshte rritur dhe do rritet. Stabiliteti i vendit do beje te veten. Pastaj nqs do besh platforme per shendetin duhet ta besh ate per 20-30 vitet e ardhshme, ku pretendohet qe kjo shtrese do vije vetem duke u rritur.

Kjo eshte llogjike e thjeshte ekonomike, moralizimet (jo vjedhje e me the te thash) jane te panevojshme ne kete diskutim.

---

Mire o gote gjysem-bosh mire.

Autori - Elton Spahiu

Dje nė mėngjes mė rastisi tė lexoj njė artikull qė quhej “Rini Kafenesh“. E kish shkruar njė vajzė e moshės time (rreth 25 vjec), qė ishte e shqetėsuar pėr orėt e tepruara qė rinia shqiptare shpenzon duke pirė kafe. Nuk e kish keq zonjusha. Ne shqiptarėt, por edhe ballkanasit nė pėrgjithėsi, shpenzojnė njė pjesė tė madhe tė kohės nė kafene. Pa diskutim qė ka aktivitete tė tjera mė interesante ku mund tė pėrqendroheshim, por mesa duket kjo ėshtė natyra jonė dhe zor se do ndryshojė nga artikulli i zonjushės. Po dje, pėr cėshtje pune, mė rastisi tė vizitoj edhe njė spital tė ri qė ėshtė hapur nė Tiranė. Njė investim italian serioz. Une nuk impresionohem lehtė, por kjo ishte njė strukturė me tė vėrtetė moderne. Gjithcka ishte projektuar qė nė gjenezė nė funksion tė njė kompleksi spitalor eficent. Ndihej nė arkitekturė, paisje, shėrbim, etj. Guidė e imja pėrgjate 4 kateve tė kėtij spitali u bė njė djalosh i ri, i thjeshtė dhe komunikues. Pasi pati durimin dhe mesa vura re dhe kėnaqėsinė tė mė shpjegonte funksionin e cdo paisje, filloi tė mė fliste pėr mjekėt qė punonin aty. Ishin ekskluzivisht mjekė italian qė mesa kuptova janė figura tė njohura nė fushat e tyre nė Itali.
Diku nė katin e tretė tė spitalit mė lindi njė pyetje: Nqs nė tė gjitha spitalet private punojnė vetėm mjekė tė huaj, cndodh me studentėt shqiptarė qė diplomohen nė mjekėsi? Sidomos sė fundmi kur numri i tyre ėshtė i dyfishuar pėr shkak se pėrvec universitetit publik tė mjekėsisė ekziston dhe njė tjetėr privat. Si arrijnė ata tė krijojnė eksperiencėn e duhur nqs nuk gjejnė hapėsira nė strukturat spitalore vėndase? Kėtė shqetėsim e ndava me guidėn time qė mė rrėfeu se ishte student i vitit tė fundit nė mjekėsi. Kjo shpjegonte dijet e tija tė thelluara pėr paisjet dhe entuziazmin e tė folurit pėr to. Duhet tė isha nė mėsim tani mė rrėfeu ai, por kam zgjedhur qė tė qendroj nė spital. Si ndihmės, si guidė, si pastrues, si asistent, si recepsionist. Do bėja gjithcka pėr tė qendruar nė spital pasi ėshtė e vetmja mėnyre “pėr tė vjedhur zanatin”. Dhe kjo nuk ėshtė njė e vėrtetė qė i pėrket vetėm Shqipėrisė. Nė cdo vend tė botės “do prapanicė” tė bėhesh mjek. Do aftėsi, por mbi tė gjitha do dėshirė dhe vullnet. Duhet tė shpenzosh netė e netė tė tėra nė spital, madje vite, i pa paguar, nė mėnyre qė tė bėhesh mjek. Ndėrsa, nėse do tė bėhesh njė mjek i mirė, atėherė duhet tė “jetosh” nė spital. Brezi im kėtė s'e ka kuptuar. Mendon se shkolla ėshtė mjaftueshėm dhe janė aq komod nė bankat e tyre sa luten qė kjo tė zgjasė pėrgjithmonė. Jo vetėm qė nuk pėrtojnė tė studiojnė ata libra voluminozė, por bėjnė tė pamundurėn qė pas shkollės tė bėjnė cfarėdolloj specializimi tjetėr me po aq libra voluminozė, vetėm qė ti qendrojnė larg spitalit sepse spitalin ato nuk e duan. E vetmja gjė qė duan ėshtė tė mbajnė duart larg tė sėmurėve.
Papritmas mu kujtua shkolla ime e Regjisė sė Filmit. Studentėt aty dashurojnė librat dhe kanė pėr borxh tė paguajnė me mijėra euro kurse jashtėshkollore nė Angli, Itali, etj, vetėm pėr tė larguar sa mė shumė ditėn kur do kenė pėrgjegjėsinė e krijimit tė njė vepre filmike. Nuk kanė as mė tė voglėn dėshirė pėr tė xhiruar dicka jashtė detyrave shkollore. Madje, kanė alergji nga kamera. Mu kujtua gjithashtu shprehja e njė profesorit tim qė sa herė kjo temė hapej, thonte: Bicikleta nuk mėsohet po si hype sipėr dhe as noti po su fute nė uje. Pra, nqs do tė mesosh njė zanat, duhet ta praktikosh atė dhe nėse je i dashuruar me drejtimin qė ke zgjedhur nė jetė, llogjika ta do qe mezi pret pėr ta ushtruar.
Tė pėrkėdhelur nga prindėr qė kanė vuajtur mungesa tė thella nė rininė e tyre, brezi im po rritet me lluksin pėr tė mos bėrė asgjė. Jo vetėm qė nuk i shtyn askush drejt “bėrjes sė duarve pis” nė zanatet e tyre, por madje stimulohen qė tė studiojnė gjithė jetėn. Jo mė kot sot shikon njė boom studentėsh jashtė shtetit qė 3 vite shkolle i bėjnė pėr 10 (e ndėrkohė prindėrit mburren) dhe njė boom masterash qė nuk dihet se pėr cfarė shėrbejnė. Eshtė gjithcka produkt i njė shoqėrie qė ka harruar tė jetė e dashuruar me atė qė bėn sepse edhe zgjedhjen e profesionit tė jetės nuk e bėn mbi cfarė ka talent apo dėshirė, por mbi cfarė sjell mė shumė para. Ja pse kemi njė pafundėsi juristėsh e ekonomistėsh tė rinj, por nuk gjejmė dot hidraulikė e mekanikė.
Duke ju rikthyer artikullit tė zonjushės pėr rininė e kafeneve, unė nuk do tė isha dhe aq i shqetėsuar. Le tė pijnė kafe se mbase zgjohen. Madje, le tė rrinė nė kafene gjithė ditėn. Mjafton tė kuptojnė qė tė qenurit studentė nuk ėshtė njė vizė pėr tė qėnė turist i pėrjetshėm nė jetė. Tė qenurit studentė ėshtė vetėm fara e frutit qė ti do tė bėhesh. Ujitjen ama duhet ta bėsh vetė!

Vertet nje koment i thelle dhe interesant.

Une mendoj qe sjellja e individit ne shoqeri kushtezohet kryesisht nga vete shoqeria. Vecse duhet thene qe Shqiperia eshte nje vend qe cfaq paradokse vazhdimisht. Duhen shume kohe qe jeta te rrjedhe ne kanale normale. Fatkeqesisht keto kanale nuk kane ekzistuar asnjehere ne forme natyrale. Ne kemi qene te detyruar qe te bonifikojme strukturat irrigatore te jetes, ne vartesi te zhvillimeve perkatese. Praktikisht, ne kohen e Enverit, jeta rridhte ne ato kanale qe te detyronte sistemi dhe per hir te faktit, ishin krejt artificiale, jo te natyrshme, prandaj edhe deshtuan. Por keshtu ka qene me Shqiperine qe shume shekuj me pare, qe ne kohen e Bizantit, otomanise, Italise etj, Ishin te tjeret qe na detyronin te jetonim ne menyre jo te natyrshme, jo konform prirjeve biologjike e sociale.

Mesova se ne shqiperi taksa per ushimet eshte ne shifrat rreth 20%. Nuk e di nese kjo eshte e sakte, por nese eshte e vertete, eshte nje paradoks fiskal.
Persa i takon edukimit shkollor, mendoj qe hapja e universiteteve private eshte drama me e rende ne shkollen shqiptare. Nuk kam asgje kunder universitetit privat, por per kushtet e shqiperise eshte i papranueshem dhe sigurisht artificial. Njesoj sikur te montosh nje motor rakete ne nje fiat. Vertet mund te ece por rendimenti eshte shume i ulet.
Keshtu edhe me produktin e shkollave te tilla profesionale private.
Ndryshon puna me gjimnazet private rrenjesisht, sidomos kur financohen nga OJP.
Drama me mjeksine vazhdon.

Degjova se do jepen sherbime falas apo me cmime te reduktuara (psh. sherbimin a dializes) sipas nje ligji te ri per sigurimet shendetesore qe do te hyje ne fuqi vitin tjeter per ata qe jane te siguruar.

Duke kerkuar per ndonje te re per menaxhimin dhe financimin per sistemin spilator publik, me doli kjo analize nga Tritan Shehu e shkruar ne 2010. Mu duk e pershtatshme ta shtoj ketu, pasi jep kendveshtrimin qe eshte bere dhe nga te tjere ne forum se kalimi drejt tregut te shendetit eshte i domosdoshem per te sjelle permiresime.

********

Ndryshimet nė Shqipėri janė tė mėdha nė njė kohė relativisht tė shkurtėr. Kalimi nga njė sistem krejt i centralizuar, nė atė ku dominon ekonomia e tregut, ėshtė padyshim arritja jonė mė e madhe. Nė kėtė rrugė, ndryshimet nė sistemin ekonomik kanė qenė gjeneratori i lėvizjeve tė tjera edhe nė sektorėt social. Por kėtu jo gjithmonė ka ritme tė njėjta apo paralelizma absolute.

Megjithatė, gjithmonė duhet tė dominojė njė korelacion i drejtė midis tyre, si nė rritėm dhe nė kahe. Kjo ndėrlidhje forcohet kur kuptojmė se elementėt e ekonomisė sė tregut me ato sociale, kthehen nė njė konglomerat, qė shpesh ėshtė vėshtirė pėr t’u ndarė. Aq ėshtė e vėrtetė kjo, sa tashmė gjithmonė e mė shpesh po flitet pėr sistemin e ekonomisė sociale tė tregut nė tėrėsi. Kėtė realitet e kanė pėrmendur shumė personalitete, nga tė cilėt dėshiroj tė pėrmend Papa Vojtila, i cili qė nė vitet e para tė fillimit tė rėnies sė komunizmit tėrhoqi vėmendjen pėr elementėt socialė, qe duhet tė forcohen nė njė ekonomi tregu.

Sistemi Shėndetėsor ėshtė nė themel social. Ai duhet programuar ne kėtė kontekst. Megjithatė, me kėtė nuk dėshiroj tė them qė ky sistem, i konsideruar social, mund tė funksionojė jashtė ligjeve tė ekonomisė sė tregut dhe iniciativės sė lirė. Absolutisht jo, se kėshtu do tė bllokohej e do tė dėshtonte, nė njė vend ku dominon iniciativa e lirė, duke krijuar njė kontradiktė shkatėrruese pėr atė vetė. Pėrkundrazi, pėrputhja me realitetin, krijimi i tregut tė shėndetit janė kushte themeltare pėr zhvillimin dhe tė sistemit tė Shėndetėsisė tashmė. Kjo realizohet duke integruar e forcuar elementėt e tregut me ato social.

Vetė sistemi shėndetėsor ėshtė njė sistem, qė ofron njė shėrbim publik, pavarėsisht nga format e pronėsisė dhe tė menaxhimit mbi atė. Ai ėshtė sistemi mė i komplikuar, qė ekziston dhe nė ēdo formė tė tij ėshtė i ndėrthurur me elementė e politika sociale. Dimensionet, shtrirja dhe format e tyre varen nga niveli ekonomik i vendit, mėnyra e organizimit politiko-administrativ, vizioni politik, ndėrtimi struktural i atij sistemi etj. Kjo nuk mund tė ndahet edhe nga cilėsia e shėrbimit shėndetėsor tė ofruar, pėr njė kosto tė caktuar nga vetė ky sistem, pra nga rentabiliteti e efikasiteti i tij.

Reforma Shėndetėsore, me gjithė kompleksitetin e saj, ka akoma si objekt kryesor nė menaxhim, pėrshtatjen e sistemit shėndetėsor me realitetin e ri tė ekonomisė sė tregut. Kjo duhet tė shpjerė nė rritjen cilėsisė e larmishmėrisė sė shėrbimeve dhe pėrmirėsimin e efikasitetit tė financimeve.

Nė vendin tonė, qė prej vitit 1992 po punohet nė kėtė drejtim. Gjatė kėsaj rruge ndryshimesh disa sektorė kanė bėrė njė evolucion tė dukshėm cilėsor, pikėrisht se janė bazuar mbi ndryshime te pėrputhshme me ecurinė e vendit. Kėshtu dua tė pėrmend atė stomatologjik, farmaceutik, ISKSH, zhvillimet me mjekun e familjes etj. Ndėrsa sektorė tė tjerė, qė nuk kanė arritur tė adaptohen akoma me realitetin tonė tė ri, nuk po arrijnė tė kenė indekse tė tilla.

Nė radhė tė parė kėtu behet fjalė pėr sistemin spitalor publik, i cili pavarėsisht nga disa progrese, vazhdon tė jetė i mbėrthyer nga konceptet e centralizuara tė financimit e menaxhimit, e justifikuar kjo dhe me politika proteksioniste ndaj tij. Nė realitet, ky ėshtė shkaku kryesor qė te ne mungon tregu i shėndetit. Pėr pasojė nga kjo “sėmundje” vuan tėrė sistemi, qoftė ai publik apo ai jo publik, parėsor apo spitalor. Pengesat edhe tė pjesshme, shpesh krijojnė vėshtirėsi globale zhvillimi. Ndėrsa politikat proteksioniste, dėmtojnė afatgjatė konsolidimin edhe tė sektorėve, pėr tė cilėt ato zbatohen.

Pra objektivi dhe rrugėt e ecurisė sė reformės, veēanėrisht nė aspektet menaxheriale e tė formave tė financimit tė sistemit, synojnė tė rrisin cilėsinė e shėrbimit pėr njė kosto te dhėnė. Linjat e saj duhet tė ndjekin linjat e pėrgjithshme tė zhvillimit tė vendit. Kjo nuk mund tė realizohet jashtė kontekstit tė ekonomisė sė tregut e iniciativės sė lirė. Vetėm njė strategji e tillė do tė pėrmirėsonte efikasitetin e shpenzimeve tė sotme nė Shėndetėsi, apo tė atyre, qė do tė shtoheshin nesėr.

Nė kėtė ecuri nuk mund tė ketė modele reformash tė gatshme pėr t’u implementuar, sado tė suksesshme tė kenė qenė ato nė vendet e tyre. Modelet janė vetėm orientative, tė pėrafėrta, tė njė realiteti tė caktuar. Implementimi i tyre duhet bėrė nė mėnyrė krijuese e zhvilluese nga ne, nė realitetin tonė. Njė reformė e tillė, pėrmirėsuese e kėtyre indekseve bazė, do tė krijonte premisa me reale edhe pėr politika sociale mė aktive.

Pjesė tė Politikės sė Majtė tentojnė jo rrallė, qė tė mistifikojnė dhe ndajnė aspektin social tė shėrbimit e reformės, nga domosdoshmėria e zhvillimit tė tyre nė hapėsirat e rregullat e tregut. Nė fakt, kėto pengojnė reformat e vėrteta.

Ato perceptojnė nė fund tė fundit atė, qė nė njė vend tė ndėrtohen dy sisteme, njė i ekonomisė sė lirė dhe njė shėndetėsor, i bazuar ky tėrėsisht mbi karakteristika sociale. Kjo nuk mund tė ketė sukses afatgjatė. Ky do tė ishte vetėm njė model gėnjeshtėr, qė i takon ekonomive tė centralizuara. Ai arrin kulmin me absurditetin komunist se “shėndetėsia ėshtė falas”.

Ne e kemi pėrjetuar kėtė mashtrim. Fatkeqėsisht tė tilla modele virtuale sociale ngelin nė pėrfytyrimin e njerėzve, qė vijnė nga shoqėri tė tilla dhe pėr shumė kohė mbasi ato janė pėrfshirė nė ekonominė e tregut, duke frenuar progresin.

Mekanizmi i Financimit tė sistemit ėshtė ai qė vuan me tepėr nė nivele tė tilla menaxhuese, tė cilat nuk sigurojnė dot rentabilitet tė lartė tė shpenzimeve. Pra rritja e drastike e tyre nuk do tė ishte e justifikueshme nė njė situatė tė tillė. Nga ana tjetėr vetė mekanizmat e financimit mund te bėhen nxitėse apo frenuese, pėr ecurinė e ndryshimeve.

Kėshtu rritjet e financimeve duhet tė realizohet paralel me ndryshimin e formave tė financimit e menaxhimit nė tėrė piramidėn shėndetėsore, si elementi bazė i pėrmirėsimit tė kėtyre indekseve.

Qė nė vitin 1993 ne kemi zgjedhur sistemin miks tė financimit pėr sistemin tonė shėndetėsor: 1-nga kontributet direkt tė popullsisė, 2-nga taksimi i pėrgjithshėm 3- nga pagesat direkte, qė sot janė zakonisht plotėsuese nė sistemin publik dhe tė plota nė atė jo publik. Nė perspektivė ky ėshtė njė sistem i pėrafėrt me atė Bismark. Aktualisht kontributet direkte janė tė ulėta, vetėm 3,4%, tė ndara 1,7% nga i punėsuari dhe 1,7% nga punėdhėnėsi.

Pjesa tjetėr mbulohet nga taksimi i pėrgjithshėm e pagesat direkte. E gjithė kjo kap 3% te GDP. Po tė llogarisim kėtu edhe pagesat pėr sistemin privat si dhe ato ilegale nė atė publik, sipas Bankės Botėrore, financimi pėr Shėndetėsinė kalon nė rreth 7% tė GDP. Pra, ka njė financim tė pranueshėm tė sistemit, por me njė komponent tė dukshėm dhe njė tė padukshėm tė tij.
Rėndėsi ka qė pjesa dėrmuese tė dali mbi sipėrfaqe, tė mund tė kalkulohet dhe tė legalizohet, pra kėshtu do tė minimizohet njė formė korrupsioni. Pėr kėtė kėrkohet ndryshimi i formave tė xhestionit dhe tė financimit tė sistemit, tė cilat duhet tė stimulojnė autonominė institucionale, zgjerimin e privatizimit nė sistem, sektorin privat, krijimin e konkurrencės, interesin e vetė institucionit pėr t’u zhvilluar, pra nė realitet krijimin e tregut tė shėndetit.

Pėr kėtė do tė kontribuonte dukshėm dhe rritja e peshės specifike tė kontributeve direkte, nė raport me financimin nga taksimi i pėrgjithshėm. Kjo ė bėn mė transparent sistemin, i ndėrgjegjėson njerėzit, qė kanė paguar, duke i larguar nga gėnjeshtra se shėndetėsia ėshtė falas. Kjo i motivon ata tė kėrkojnė cilėsi mė tė mirė dhe tė mos paguajnė nėn dorė pėr herė tė dytė.

E njėjta gjė mund te thuhet edhe pėr shtrirjen e pagesave direkte legale, por sidoqoftė kėto do tė zėnė gjithmonė njė pėrqindje tė vogėl tė financimit, nė krahasim me kontributet direkte. Nga kėto kontribute pėrjashtohen, nė nivele tė ndryshme, shtresat nė nevojė, nė baze tė politikave sociale, duke u financuar nga pjesa e taksimit tė pėrgjithshėm. Nė mėnyrė skematike kėshtu veprohet dhe sot.

Publiku e Privati, qė nė vitet 1992 janė pėrcaktuar si pjesė integrale e sistemit tonė shėndetėsor. Ato janė pjesė e pasurisė sonė kombėtare, duke e bėrė kėshtu miks sistemin tonė shėndetėsor edhe pėr sa i pėrket kėsaj pėrbėrjeje. Vetė privatizimi i plotė i dy sektorėve tė mėdhenj, tė stomatologjisė e farmaceutikės e konsoliduan kėtė element shumė tė rėndėsishėm zhvillues. As publiku as privati nuk duhet tė konsiderohet si pjesė shtojcė apo ndihmuese. Rolet e tyre janė tė ndėrlidhura, alternative, pėrforcuese apo paralele. Kjo varet nga specifikat e veēanta tė tyre, apo tė vendit nė tėrėsi.

Nė fund tė fundit ato janė pjesė e tregut tė shėndetit dhe si tė tilla kryesisht nėpėrmjet tij duhet tė zhvillohen. Pėr qytetarin nuk ka asnjė rėndėsi nėse mėnyra e menaxhimit ėshtė publike, private, apo mikse nė njė institucion shėndetėsor, pėr atė nuk ka asnjė rėndėsi si ėshtė pronėsia mbi tė. Pėr qytetarin ka rėndėsi vetėm njė element, raporti: kosto/cilėsi shėrbimi. Mos harrojmė se ky ėshtė elementi mė i rėndėsishėm edhe pėr atė qė blen shėrbimin nė tėrėsi, pra pėr sistemin e sigurimeve, si dhe pėr financuesin e shumė shėrbimeve apo tė shumė shtresave sociale, pra pėr shtetin. Vetėm njė kėndvėshtrim i tillė i politikave do tė jetė nxitės i rritjes sė cilėsisė sė shėrbimit, i rritjes sė eficiencės sė financimeve, i pėrmirėsimit tė kushteve pėr zhvillim, qoftė dhe tė politikave sociale.

Sistemi i Sigurimeve ėshtė i domosdoshėm tė zhvillohet e forcohet si mekanizėm i veēantė, pikėrisht qė kjo ide tė marrė formėn reale. Ky pa dyshim mund tė konsiderohet si zemra e sistemit shėndetėsor, pa tė cilin nuk mund tė ketė treg shėndeti, pra as kompeticion, as privat, as zhvillim e efikasitet tė lartė financimesh. Pėr kėto arsye, qė nė vitin 1993 ky mekanizėm, megjithėse rudimental atėherė, u programua nė vendin tonė si blerėsi i shėrbimeve shėndetėsore e mjekėsore.

Asnjė makinė nuk mund tė lėvizė pa motorrin e saj. Te ne, aktualisht, ky motor pėrbėhet vetėm nga ISKSH. Karburantin ky institut, pra financimet, i merr nga kontributet direkte dhe nga taksimi i pėrgjithshėm nėpėrmjet buxhetit tė shtetit. Duhet tė ketė njė apo disa institute tė tilla? Ky ėshtė njė diskutim i ndryshueshėm nė kohė. Pėr momentin, unė mendoj se te ne duhet njė institut bazal publik, ai qė ėshtė, dhe institucione tė tjera private plotėsuese. Nesėr gjėrat mund tė ndryshojnė. Por njė gjė ėshtė e sigurt, pėr tė realizuar kėtė rol tė blerjes sė shėrbimeve, pėr tu krijuar tregu i shėndetit, duhen indekset e kostos.

Indekset e Kostos, duhet tė jenė tė larmishme e tė krijojnė njė fleksibilitet objektiv nė terren. Kėshtu ato do t’i largohen globalitetit, pėr t’ju afruar ēdo tė sėmuri me specifikat, komplikacionet e dekursin e tij. Pa kėtė nuk do tė ishim tė saktė nė blerjen e shėrbimit. Kėtu kėrkohet domosdoshmėrisht njė sistem i sofistikuar e i sigurt. Nė vendin tonė tashmė ėshtė qartėsuar ky objektiv, duke konsideruar sistemin DRG me racionalin edhe pėr faktin se ėshtė mė i pėrhapuri nė hapėsirėn e BE, me tė cilėn nė duhet tė pėrputhim sistemet tona.

Pėr tė mos tejkaluar shpenzimet, nė fazėn e parė tė implementimit tė tij, kontrolli mbi tė mund t’i lihet njė institucioni publik, siē ėshtė p.sh Ministria e Shėndetėsisė. Mė vonė kalohet drejt njė institucioni indipendent, qė financohet p.sh. nė bazė tė numrit tė tė sėmurėve, tė cilėt ai llogarit.

E rėndėsishme ėshtė qė ky sistem matje kostoje tė jetė i njėjtė pėr tė gjithė sistemin shėndetėsor, pėr publikun e privatin. Vetėm kėshtu do tė mundėsohej, qė nėpėrmjet sistemit tė sigurimeve, tė financohej tėrė sistemi pėr shėrbimin qė do tė ofronte, publik apo privat i konvencionuar qoftė. Vetėm kėshtu qytetari do tė kishte mundėsitė tė zgjidhte institucionin mjekėsor qė preferonte, duke u krijuar nė kėtė mėnyrė elementėt e domosdoshėm pėr tregun e shėndetit. Kjo do tė vendoste barazinė nxitėse nė vlerėsim, do tė stimulonte konkurrencėn e domosdoshme, uljen e kostos dhe rritjen e cilėsisė sė shėrbimit.

Vetėm kėshtu do tė objektivizohen, pėrdoren e kontrollohen mirė edhe fondet e destinuara pėr politikat sociale, nė njė treg tė hapur. Implementimi i kėtij sistemi te ne, mė i avancuar ėshtė spitali i Durrėsit, kėrkon rreth 4 vite. Pa dyshim nė periudhėn kalimtare pėrgatitore duhet tė punohet me sisteme tė ndėrmjetme.

Politikat Sociale rriten paralel me vetė kėtė ecuri pozitive tė sistemit shėndetėsor, duke ofruar nivele mė tė larta nė cilėsinė e tij. Kėtu dua tė pėrmend, se pėr peshėn specifike qė zėnė politikat sociale te ne, vendi ynė ėshtė nga mė socialėt. Ndėr sektorėt me zhvillim mė tė shpejtė po pėrmend farmaceutikėn e stomatologjinė, qė u privatizuan qė nė vitin 1993.

Nė fakt janė kėto dy sektorė qė, megjithėse janė privat e pjesė e tregut, aplikojnė politika tė qarta, megjithėse tė ndryshme sociale. Sistemi farmaceutik ėshtė sistemi mė i elaboruar. Ai pėrfshin brenda tij ndėrthurjen me sistemin publik, qytetarin, privatin, sigurimet, politikat sociale, diversitetin e financimeve etj. Ky ka njė sistem tė bazuar mbi rimbursimin nga ISKSH tė sektorit privat, farmaceutikės, pėr shėrbimin qė realizon. Ky sistem u shėrben njėlloj, si qytetarėve tė siguruar, qė paguajnė kontributet, ashtu dhe atyre, qė janė tė pėrfshirė nė skemat sociale e pėrballohen nga buxheti i shtetit.

Sistemi stomatologjik e realizon ndryshe skemėn sociale. Sė pari ėshtė pjesa private e shėrbimit, e cila u ofron cilėsi tė lartė qytetarėve. Sė dyti ėshtė profilaksia, qė pėrfshin shėrbimin deri nė moshėn 14 vjeē. Kjo realizohet nga njė sektor publik, qė ėshtė i subvencionuar nga buxheti. Kėtu realisht ofrohet njė cilėsi shėrbimi shumė mė inferiore se nė pjesėn e parė. Sektori social nė farmaceutikė, i realizuar nėpėrmjet privatit, funksionon shumė mė mirė se sistemi social nė stomatologji, qė ėshtė publik.

Kjo duhet konsideruar domethėnėse pėr mėnyrėn e zgjedhjes sė aplikimit tė politikave sociale. Ėshtė e rėndėsishme tė kuptohet se sistemi privat jo vetėm nuk pengon, por mund tė pėrdoret si njė instrument efikas, pėr tė aplikuar politika sociale tė suksesshme. Nė po tė njėjtin konkluzion arrijmė edhe po tė ndjekim ecurinė e pėrafėrt tė mjekut tė familjes me rimbursimin tė tij nga ISKSH.

Kujdesi Parėsor, ėshtė i bazuar mbi mjekun e familjes. Vitet e fundit, me futjen nė skemėn e sigurimeve shėndetėsore, kjo ėshtė pėrmirėsuar dukshėm. Pavarėsisht nga pikat e dobėta, kjo strategji ka krijuar njė lloj tregu nė kėtė nivel, me premisa tė qarta zhvillimi e ndryshimi tė mėtejshėm, n.q.s ky proces do tė ecė mė tej. Ndėrsa nė nivelin e specialistit ambulator, kemi akoma njė skemė tėrėsisht publike, tė financuar nga buxheti nė strukturė, teknologji e personel.

Paralel me kėtė ėshtė zhvilluar dhe njė skemė tjetėr paralele private, me specialistė, laboratorė, diagnostikė dhe mjekim. Kjo gjendje nuk mund tė mos krijojė njė situatė anormale, jashtė kontrollit si dhe me fenomene tė qarta korruptive. E parė nėn kėtė vizion dhe duke u bazuar nė njė nga elementėt thelbėsor tė tregut tė lirė, qė ėshtė privatizimi, mund tė arrihen disa konkluzione pėr tė ardhmen e kujdesit parėsor.

Unė do tė thosha se sot janė krijuar kushtet, pėr tė mos thėnė jemi tė vonuar, tė flasim qartėsisht pėr njė privatizim tė gjerė tė kujdesit parėsor, pėr shumicėn e shėrbimeve mjekuese e diagnostikuese. Baza e tij tashmė, duhet tė jetė profesionisti i lirė: mjeku i familjes dhe specialisti i shėrbimit ambulator, tė dy privatė tė konvencionuar me sistemin e sigurimeve shėndetėsore.

Kjo do tė ulte ndjeshėm koston pėr buxhetin e shtetit, do tė bėnte tė mundur qė fondet tė koncentroheshin pėr politika tė mirė pėrcaktuara, kryesisht nė depistime e profilaksi, do te stimulonte kompeticionin profesional, do te ulte informalitetin e korupsionin, do tė ndėrthurte mė mirė mjekun e familjes me specialistin. Po kėshtu do tė forconte tregun e shėndetit, duke pėrmirėsuar direkt cilėsinė e shėrbimit etj.

Skema qė u pėrdor pėr privatizimin e stomatologjisė e farmaceutikės mund tė ripėrdoret si model edhe tani. Politikat sociale mund tė realizohen nė pėrputhje me principet, me tė cilat janė organizuar ato nė sistemin farmaceutik. Politikat e veēanta, tė realizuara nėpėrmjet privatit, do tė kenė cilėsi shėrbimi mė tė mirė, kosto kompleksive mė tė ulėt, perspektiva me tė qarta.

Spitalet, Publike apo Private, nuk mund tė dalin sot jashtė principeve tė ekonomisė sė tregut. Ngurtėsimi i spitaleve publike nė buxhete fikse, mungesa e konkurrencės, mos pėrfshirja nė treg, proteksionizmi, centralizmi etj, veēse ēojnė nė mos zhvillim, nė parazitizėm, nė fenomene korruptive tė brendshme, nė raporte cilėsi/kosto tė dobėta. Nė situatėn e sotme kur spitali publik, pavarėsisht nga indekset, e ka tė siguruar mbijetesėn si pasojė e atij buxheti, ndėrsa privati duhet tė mbijetojė vetėm me pagesa tė plota direkte nga pacientėt, nuk mund tė ketė treg, pra as zhvillim tė sistemit.

Nė kėtė mėnyrė krijohen kushtet qė publiku tė vegjetojė dhe tė keq pėrdoret, ndėrsa privati tė mos zhvillohet e tė kthehet nė spekulativ. Ai qė e pėson ėshtė qytetari. Kjo pėrbėn pikėn mė tė dobėt tė sistemit spitalor nė njė vend nė kalim nga centralizmi i plotė nė ekonomi tregu. Sa mė gjatė tė qėndrohet nė kėtė gjendje bashkėjetese sistemesh, aq mė shumė do tė ngadalėsohet rritja e cilėsisė sė shėrbimit, qoftė dhe pėr njė kosto tė dhėnė.

Nė kėto kushte shpejtėsia e kalimit drejt tregut tė shėndetit ėshtė esenciale pėr pėrmirėsime reale. Rrugė-dalja ėshtė vetėm njė, pėrshtatja e kėtij sistemi me rregullat e ekonomisė sė tregut dhe futja nė treg. Kėsaj i shėrbejnė dhe ndryshimet e fundit, qė kanė pėr qėllim lidhjen direkte tė spitaleve tona me ISKSH. Nė kėtė sens koncepti bazė drejt tė cilit ne duhet tė ecim, pėr tė gjallėruar edhe sistemin spitalor publik, ėshtė vetėm ai i “spitalit ndėrmarrje”, me tė gjitha mėnyrat e gestionit tė tij.

Kjo do tė stimulojė kompeticionin, forma tė ndryshme tė financimit edhe tė spitaleve publike, autonominė e tyre, interesin e pushtetit vendor. Kjo do tė vendoste nė njė rol aktiv personelin, duke i bėrė tė kėrkojnė mėnyra tė reja drejtimi, pėrfshi dhe bashkėjetesėn me privatin apo menaxhimin nga ai dhe tė njė institucioni publik. Ne kėtė filozofi nuk mund tė pėrjashtohet as privatizimi i disa prej tyre, qė kanė indekse tė ulėta e pak perspektiva nė hartėn publike.

Tė gjitha kėto do tė minimizonin edhe korrupsionin. Kėtu principi i cilėsisė sė shėrbimit mė tė mirė pėr tė njėjtat vlera financiare, pavarėsisht formės sė pronėsisė apo tė menaxhimit, bėhet esencial. Blerėsi i kėtyre shėrbimeve mjekėsorė ėshtė sistemi i sigurimeve shėndetėsore. Kostoja e shėrbimit, mbi tė cilėn ai do tė bėhet, materializohet nėpėrmjet sistemit DRG.

Ky blerės blen nė kėtė mėnyrė shėrbimin si nga spitalet publike, ashtu dhe nga ato private tė konvencionuara, duke kompletuar nė kėtė mėnyrė tregun edhe me sektorin spitalor. Pėrmirėsimi i cilėsisė sė shėrbimit pėr tė njėjtėn kosto, jo vetėm qė do tė ēojė pėrpara kėtė sektor, por do tė pėrmirėsojė dhe mundėsitė pėr politika sociale mė cilėsore, pėr grupe tė veēanta popullsie, qė duhet tė mbulohen nga buxheti, gjithmonė nėpėrmjet sistemit tė sigurimeve.

Ky Rregull zhvillimi, ashtu si ėshtė konstant dhe uniforme nė pėrmbajtje pėr kėto pjesė tė rėndėsishme tė hapėsirės shėndetėsore, nė fakt ėshtė i tillė edhe pėr tė gjithė atė, si sistem i plotė.

Vend me cop cop se Shqiperia ne fushen e mjeksise nuk ka. Spitalet ngjane si stalle dhish. Te vdes infermjerja me duart e saj per nje dy mij leksh!!

Ka dhe me keq Piti, po ti me jep pershtypjen qe pelqen llukset. Hajde mos perto e na thuaj ndonje gje me shume dhe kur te kthehem te lexoj ndonje gje te re se po iki tani.

Cheers!

Kete vere shkoj ne shkoder... Nje nate pata cunin pa qef, me temerature e te vjella... Shkoj ne klinike me thane duhet te shkosh ne spital. Ate nate binte dhe shi, nejse nw oren 1 am shkoj ne spital, nja 20 min mezi gjeta hyrjen llogarit as roja sdinte me me orjentu. Nejse gjej urgjencen, fus makinen aty po lesht xham xhi rob zoti skish. Bkeku zilea ishte e shkrujtme ne dere, pozile skish e kishin vjedhur. Futem brenda nga nje dritare thyer, neper koridore hallexhinj te shtrire me ca batanije te vjetra,.si duket kishin robt e tyre ne spital. Mezi gjej pranimin ke pediatria, futem flas me doktoreshen, e viziton e me thote qe ka pak ftofje dhe ta them me vone the rest se jam tu drive now e mkapi polici

Bjeri ziles i meant se jam tu drive in the same time lol

So pasi e viziton cunin doktoresha, mthot me shku nji kat me posht me i bo nje ilac per ulje temperature. Kur shkoj aty ku me demek viheshin fmijet pas lindjes, o zot ca me pa!!! Ca carcafa te gris e te piste, as na gjaku si kishin la mire. U tmerrova!! I thash asaj infermjeres mgjej carcaf te paster se nuk e shtri cunin ne ket pisllek. Keto tha ajo jan me te miret ska te tjer. Iku se na gjeti nje te ri andej e erdhi, i boni ilacin e ishte tu mpa me demek qe hidhu tani, dorrovit! Pra per ket e kisha fjalen qe ne shqiperi shkon te sherohesh, e tmerrohesh saqe harron pse ke shku ne spital. Per te ardhur keq.

nshqiperi ka mjeke te zote por e perdorin zanatin per biznes,kjo eshte e keqja

A ka dege per t'u specializuar ne menaxhim shendetesor? Perse nuk behen nxitje per studentet duke filluar me bursa ne kete dege? Duket qarte qe nevoja per permiresimin shendetesor eshte shume e nevojshme dhe fillon me pergjegjesine e cdo qytetari. Shiko rekllamen ku preket ironia se ne duam qiqra ne hell....Makinat, regullimet e makinave dhe telefonat me internet neper duar jane te domosdoshme por kush pyet per sherbimin e shendetit...Pse t'ju behet vone xhanem?!

Nese do te rrezosh njeqeverri hap nje qender dialize.
Kjo shprehje ekziston akoma ne vende edhe me te fuqishme se Shqiperia.
Dializa si procedure shendetsore eshte aq e shtrenjte sa qe nuk mund te perballohet as nje "te pasurit" shqiptare.
Megjithate problemi i dializes ne Shqiperi qendron jo tek cmimi por tek kushtet e punes.

Shkurt:
Dializa eshte procedura qe pastron gjakun nga mbeturinat e metabolizmit duke shkerbyer ne kete menyre veshken.
Nese veshka eshte demtuar ne ate shkalle sa qe nuk kryen dot funksionet e saj, atehere duhet nderhyre me nje "veshke artificiale" per te kryer keto fuksione.

Praktikisht, procedura eshte e thjeshte, krijohet nje rruge kalimi per gjakun e te semurit nepermjet nje filtri ku edhe kryhet pastimi i gjakut.
Per te kryer kete procedure duhen nje sere mjetesh ndihmese.
Laboratori duhet te kryeje nje sere analizash jo te zakonshme. Para dhe mbas dializes duhet matur niveli i Kaliumit, kalciumit, BUN, kreatinines, hemoglobines, PTH, klirensi i BUN dhe pak em rralle Gjendja imunitare (hepatiti B dhe C dhe HIV). Pak laboratore e kane kete kapacitet dhe cilesia le per te deshiruar edhe tek ata qe i kryejne keto analiza.
Por puna e laboratoreve nuk mbaron me kaq.

Dializa kerkon analiza te hollesishme te ujit te qytetit (te gjithe mikroelementet p[erberes te tij) dhe te ujit te prodhuar nga makina e osmozes riverse. Po astu kerkohen analiza mokrobiologjike te pakten mujore te gjendjes se pasteritse dhe ngarekeses mikrobiale te ujit dializues.

Duhen ndjekur ne ritem ditor gjendja e nivelit te disinfektanteve ne uje.

Vec kesaj makinat e dializes kerkojne kalibrime te pakten mujore te parametrave qe do te nxjerrin gjate dializes.

Pra qe te arrish te kryesh nje dialize te sakte dhe pa rrezik duhen kombinime te organizuara inxhiniero mjeksore te tila qe sigurisht Shqiperia nuk i ka. Vente fqinje kne eksperienca te tmerrshme nga thyerja qofte edhe e nje hallke te ketij zinxhiri te gjate. Kam parasysh Maqedonine dhe infektimin e pacienteve atje me hepatit C. Ose raste te vazhdueshme ne Maqedoni me reaksione hiperpiretike vdekjeprurese.

Tritani e njeh shume mire kete procedure dhe ka nje eksperience te gjate ne bashkepunimin me repartin e Nefrologjise ne Tirane. Qendra atje funksonon mire, por eshte e pamjaftueshme per te gjithe te semuret.
Po rrethet? Ketu fillon tmerri. Kam pare Elbasanin dhe Vloren. Komentet jane te teperta. Dializa kryhej duke ndjekur empirikisht gjendjen e te semureve.
Tmerr.

Duket qe shkrojta gjete, por per te shpjeguar me hollesi se si ndodh do te me duheshim shkrime dhjetra here me te gjata.

Tamam! Prandaj dhe po mundoj te kuptoj llogjiken per insiativa te tilla. Ministria ka blere sherbimin e dializes per 2 spitale private per 100 paciente...

Ja lajmi i postuar ne 18 Tetor ne KJ.

Ligji i ri i sigurimeve shendetesore do te sjelle nje sere risish ne sistemin shendetesor duke filluar nga marrja e sherbimeve ne spitalet private duke llogaritur kontributin shendetesor qe gjithsecili nga ne paguan. Drejtori i Politikave ne MSH, Pellumb Pipero ka sqaruar ne nje prononcim per "Koha Jone", se kur nje pacient kerkon sherbim ne spitalin privat e ka nje kosto prej 15 mije lekesh, me sigurimet shendetesore qe ai paguan, shteti do ti mbuloje me nje perqindje te caktuar nje pjese te vleres, kurse pjesen tjeter te fatures ai do ta paguaje vete. Keshtu, me aktet nenligjore qe pritet te miratohen, se shpejti parashikohet qe spitalet private do te ofrojne sherbime falas apo me cmime me te uleta per te gjithe personat e siguruar. Ligjit do t'i shtohen edhe akte nenligjore, te cilat do te detajojne sherbimet qe privatet do te njohin per pacientet e siguruar dhe masa, ne te cilen do te mbulohen shpenzimet. "Institucionet private nuk do te ngelen jashte skemes se sigurimeve shendetesore dhe qytetaret, natyrisht ne raport me kontributet qe kane paguar do te kene mundesi qe ate pjese te kontributit ta transferojne apo ta marrin ne formen e nje fature, apo ceku, per ta perdorur ne institucionin privat. Se sa do te jete kjo vlere eshte per t'u percaktuar me akte nenligjore qe do te vijne ne zbatim te ligjit", - tha Pellumb Pipero, Drejtor i Politikave, MSH. Sipas tij, nese nje person shkon te marre sherbim shendetesor ne nje prej spitaleve private nje perqindje e shumes se sherbimit do t'i paguhet me ane te kontributeve qe ai ka derdhur dhe pjesa tjeter e pageses do te behet me para ne dore. Me perfitues ne kete pjese do te jene ata persona, te cilat kane paga relativisht te larta apo ne nivelin mesatar. Aktualisht nje person i punesuar paguan 3.4 per qind sigurime nga te cilat, 1.7 per qind i paguan vete dhe 1.7 per qind ia paguan shteti. Ne rastet se kjo mase e pageses do te ishte me e madhe edhe perfitimi ne keto institucione private do te ishte me i madh. Nje tjeter risi qe sjell ky ligj ka te beje edhe me cmimet. Keshtu, Ministria e Shendetesise do te rishikoje edhe cmimet qe ofrojne klinikat dhe spitalet private ne raport me koston e sherbimit. Monitorimi, sipas strukturave te shendetesise, do te behet per te mos u lene shteg abuzimeve me cmimet. "Tarifat e institucioneve private ne raport me kostot reale qe ofrojme per sherbime ekuivalente ne spitalet publike jane vertet shume te larta. Besoj vitin qe vjen natyrisht qe nje nga pikesynimet e punes sone do te jete dhe rregullimi i tregut te institucioneve shendetesore jopublike me shtreter, per te mos lejuar abuzimin me cmimet", - tha Pipero. Sipas tij, te gjitha keto ndryshime vijne pas vendimit te kthimit te Institutit te Kujdesit Shendetesor ne nje Fond, i cili do te menaxhoje sistemin shendetesor. Aktualisht, Ministria e Shendetesise ne dy spitale private ka blere per 100 paciente sherbimin e dializes dhe te semuret e siguruar po e perfitojne falas ate.

Ne anen financiare ka sigurisht probleme, por mua me shqeteson zgjidhja teknike e problemit.
Gjate dializez gjaku i pacientit bie ne kontakt me dializatin. Dializati teorikisht duhet te jete H2O, pa lende te huaja. Kjo H2o pasurohet me ato lende qe duhen gjate kalimit ne makine.

Nese ka shmangje nga orma pacienti vdes gjate dializes ose semuret dhe i shkurtohet jeta artificialisht.
Mjeksia ka nje parim: Mjeko, por mos krijo semundje te tjera gjate mjekimit.

Citim:

---

Po citoj ato qė tha shelgu

Gjate dializez gjaku i pacientit bie ne kontakt me dializatin. Dializati teorikisht duhet te jete H2O, pa lende te huaja. Kjo H2o pasurohet me ato lende qe duhen gjate kalimit ne makine.

---

Citim:

---

Po citoj ato qė tha NS-6


kete pjese se mora vesh...

---