Forumi Horizont (http://www.forumihorizont.com/index.php3)
- Fizikė dhe Astronomi (http://www.forumihorizont.com/forumdisplay.php3?forumid=10)
-- Big-Bang i Dyte ! (http://www.forumihorizont.com/showthread.php3?threadid=16349)

Big-Bang i Dyte !

Sot zhvillohet Eksperimenti me i shtrenjte dhe me i madh ne historine njerezore.
Ky eksperiment ka kushtuar 6 bilion(miliard) dollar dhe si qellim ka perseritjen ne kushte mikroskopike te big-bang. Shume shkencetare i kane kushtuar jeten ketij eksperimenti dhe pergatitje per kete shkojne qe 20 vjet me perpara.

Ky eksperiment zhvillohet ne nje platforme 27 kilometra te gjate qe ka formen e nje tubi. Ne kete tub do tye leshohen therrmia te cilat do te vihen ne levizje me force magnetike shume te fuqishme me qellim qe te arrijne shpejtesine e drites.
Keto therrmijeza do te arrijne nje shpejtesi te tille qe tubin prej 27 km ta pershkojne rreth 11 000 here per sekond.

Kur te vije koha e arritjes se shpejtesise (per nje kohe te shkurter), atehere do te lejohen qe therrmija te cilat vijne nga dyane te tubave te perplasen. Ne kete moment qe pershkruan pak a shume big-bang do te shikohet se cfare ka ndodhur nje nano-sekond pas shperthimit. Si sillen therrmijat ne ate faze dhe cfare therrmijash ose gjendjesh te reja mund te krijohen.

Shkencetaret shpresojne qe me kete eksperiment ti japin pergjigje shume pyetjeve mistike si persh cfare eshte "Dark Matter" dhe nga cfare eshte e perbere? A mund te kete universe paralele ? Dhe mund te zbulohet perse dhe sesi masa shnderrohet ne energji gje qe mund te shpjegoje edhe egzistencen tone sot, te krijuar nga asgje por "pure energy"

Sot, ky eksperiment nis dhe pritet aq shume sa gjithe syte e shkencatareve jane drejtuar aty. Bile sot mendohet se jane nderprere edhe projekte te tjera shkencore ne te gjithe boten meqe rendesia e ketij te fundit ka terhequr te gjithe!

Ky eshte perplasesi ku do te ndodhe perplasja e therrmijave pasi kane arritur shpejtesine e drites.
Therrmijat do te perplasen ne qender dhe pastaj do te shperhapen ne te gjithe siperfqen e asaj pasqyres se madhe. ne cdo cast te pas-perplsje ato pasqyrat do te fotografojne therrmijat dhe do te shikojne sesi sillen.

Ky eshte shtytesi i therrmijave qe do ti ndihmoje te arrijne shpejtesine e drites.
Vetem kjo "arma" ku ky personi po punon (particle accelerator), ka kushtuar 8 Bilion dollar.

Ne vazhdimesi shifet tubi dhe qe me gjatesine e tij vazhdon per 27 kilometra ne forme rrethore. Djathtas dallohet tubi i dyte meqe per te perplasur therrmijat duhet qe ato te nisen nga dy drejtime te kunderta dhe per kete nevojiten dy tuba.

Shume interesante!
Dihet gje se kur mund te behen te ditura rezultatet e para te eksperimentit?

Gjergji, sapo e gjeta tek nje website dhe thoshte qe ne provat e para qe ishin bere sot kishin qene te sukseshem.
Hadron Collider punon sic ishte parashikuar gjeri tani, shkencetaret anembane botes kane hapur shishet e shampanjes dhe po festojne!

Megjithate ky eshte hapi i pare i diteve e ndoshta muajsh eksperimente qe do rregjistrohen dhe do shikohet se cilat i pershtaten me shume kushteve te big-bangut dhe te studjohen vetem ato.

Do te kete miliona perplsaje ne dite por do te studiohen imtesisht ato me te fortat.

http://news.nationalgeographic.com/...er-success.html

Shkencėtarėt pėrpiqen tė provojnė teorinė e Big Bengut



Shkencėtarėt nė njė objekt studimor nė Evropė janė pranė fillimit tė njė eksperimenti tė rėndėsishėm, tė cilin e kanė pritur prej vitesh. Zyrtarėt e Organizatės a Evropiane pėr Kėrkime Bėrthamore nė Zvicėr, thonė se kanė nė plan qė nga fundi i vitit tė realizojnė atė pėr tė cilin flitet si eksperimeti shkencor mė i madh dhe komleks i zhvilluar ndonjėherė.

Pėrmes njė rrjeti tė nėndheshėm magnetėsh super tė fuqishėm, ata do tė provojnė tė pėrpalsin copėza subatomike me njėra-tjetrėn me njė forcė tė paimagjinueshme.

Duke pėrfunduar njė fazė tė rėndėsishme tė eksperimentit, nga mesi i gushtit, shkencėtarėt dėrguan pjesėzat sub-atomike rreth tre kilometra nė laboratin mė modern tė fizikės sė grimcave, tė quajtur Pėrplasėsi i Madh Hedron.

Ky laborator gjigand gjendet nė kufirin mes Francės dhe Zvicrės. Zėdhėnėsi Xhejms Gils.

"Kjo ėshtė njė makinė e ndėrtuar pėr tė bėrė zbulime dhe do tė na tregojė shumė gjėra tė reja rreth universit."

Kėtė muaj njė provė tjetėr do tė dėrgojė copėzat rreth 27 kilometra nė rrjetin nėntokėsor tė magneteve. Mė pas, shkencėtarėt do t'i drejtojnė copėzat atomike, qė lėvizin me shpejtėsinė e dritės, tė pėrplasen me njera tjetrėn.

Ata thonė se pėrplasja supersonike do tė jetė njė riprodhim, por nė shkallė tė vogėl, i teorisė sė "Big-Bengut".... Pėrplasjes sė Madhe, qė shkencėtarėt thonė se krijoi universin 15 miliardė vite mė parė.

Pjesėrisht, shkencėtarėt po kėrkojnė copėzėn e pakapėshme Higg's ose copėzėn e Zotit, njė pjesėz hipotetike subatomike, ekzistenca e pakonfirmuar e sė cilės, qėndron nė bazė tė "teorisė pėrfundimtare" qė fizikantėt thonė se mund tė shpjegojė parimet e universit.

Fizikanti Majk Sejmur. "Njerėzit e quajnė atė "Copėza e Zotit" sepse ka njė rol qendror nė teorinė tonė se nga ėshtė krijuar Universi. Pa kėtė copėz ne nuk do tė jemi nė gjendje tė kuptojmė se pėrse pjesėzat elementare kanė masė. Sa mė shumė qė zbulojmė rreth mekanizmit tė kėsaj copėze, aq mė shumė do tė kuptojmė rreth dinamikės sė universit tė hershėm."

Afro tetė mijė shkencėtarė dhe inxhinierė nga 80 shtete merren me kėtė eksperiment shkecor.

Fizikanti Tejinder Virdi. "Eksperimenti mund tė ndryshojė mendimin tonė pėr natyrėn dhe mėnyrėn si funksionon ajo nė themel tė saj, nė tė njejtėn mėnyrė si teoria e Ajnshtajnit ndryshoi mendimin tonė pėr hapėsirėn dhe kohėn 100 vjet mė parė."

Fizikanti Virdi thotė se ky ėshtė njė eksperiment qė bėhet njė herė nė jetė dhe qė do mbizotėrojė punėn e shkencėtarėve pėr dhjetėra vite qė vijnė.

(d.b/VOA/Balkanweb)

LHC - THE LARGE HADRON COLLIDER


LHC Cooldown Status

Kjo eshte faqja: http://lhc.web.cern.ch/lhc/

Per apasionantet e shkences dhe per te interesuarit mund te shikoni live ēdo te re nga evenimenti Cern dhe LHC ne kete faqe:

CERN EVENIMENT

http://webcast.cern.ch/index.html

Nė origjinėn e universit



Pranė kufirit franko-zviceran, ndėrmjet liqenit Leman dhe qytetit Voltaire, historia e botės po pėrgatitet pėr njė ngjarje tė madhe. Ndėrmjet fshatrave tė vegjėl, prerive tė pafundme dhe lopėve qė kullosin gjithandej, i gjithė njerėzimi ėshtė duke bėrė njė hap pėrpara, ndoshta njė "kėrcim", nė ndėrgjegjen e universit, pėr materialin dhe forcat e panjohura qė e mbajnė sė bashku.

Dihet qė diēka do tė ndodhė. Ėshtė njė moment historik pėr shkencėn dhe ajo qė do tė zbulohet, mund tė ndryshojė librat shkencorė. Pas njė ose dy vjetėsh, ka mundėsi tė zbulohet origjina e materialit enigmatik qė pėrbėn 25 pėr qind tė universit. Duhen edhe pak javė qė pėrshpejtuesi mė i madh i grimcave nė botė tė vihet nė punė. Quhet LHC, "Large Hadron Collider". Dy njėsi protonesh do tė fillojnė tė lėvizin nė dy drejtime tė kundėrta pėrgjatė tunelit 27 kilometra tė gjatė dhe 100 metra nėn Tokė. Do tė pėrballen me katėr zhvillues tė mėdhenj, disa lloj aparatesh fotografikė shumė tė mėdhenj, tė cilėt do tė memorizojnė imazhe nga impakti. Pra kėshtu do tė shohim origjinėn e universit, atė ēfarė ndodhi njė tė miliardin e sekondės pas "Big Bang"-ut tė madh, sepse janė pikėrisht ato ēaste tė cilat janė ėndėrruar dhe imagjinuar qė nga fillimi i njerėzimit dhe tashmė po i afrohemi sė vėrtetės. Njė projekt i tillė nė fakt nuk ėshtė organizuar kurrė mė parė dhe aktualisht ėshtė mė ambiciozi nė tė gjithė botėn. Dhe nuk mund tė ndodhte tjetėrkund se nė Ēern, laboratori mė i rėndėsishėm i planetit pėr sa i pėrket fizikės sė grimcave. Njė sipėrmarrje, e cila qė nga viti 1954, ka lidhur sė bashku njėzetė shtete evropiane dhe gati 60 nga e gjithė bota, duke aktivizuar ēdo ditė rreth tetė mijė shkencėtarė. Nga korriku dhe nė vazhdim, gjithashtu edhe pėr vitet nė vijim, pritet tė zbulohen gjėra qė nuk janė parė kurė mė parė, por thjesht janė imagjinuar teorikisht. Objekte misterioze si material i errėt, kundėrmateria, supersimetritė ose grimca elementare hipotetike e Higs, tė cilėn Nobeli Leon Maks Lederman e quajti "Grimca e Zotit".

Vėmendja e njerėzve tė thjeshtė drejt kėtij projekti u tėrhoq vetėm disa kohė mė parė nga njė nismė e dy individėve, tė cilėt tentuan ta bllokonin. Me njė apel nė Gjykatėn e Hauait (njė prej tė dyve banon atje), Ualter Uagner dhe Luis Sanēo pretendojnė se LHC ėshtė njė lloj arme e cila do tė sjellė fundin e botės. Njė pretendim i skajshėm tė cilin shkencėtarėt e quajnė si fantazi tė pabazuar. Edhe nė tė shkuarėn eksperimente tė tilla (por pak mė tė limituar) jepnin alarme pėr fundin e botės, por nė fakt nuk ndodhi asgjė. Por buja qė bėnė kėta dy njerėz na bėn tė kuptojmė se nė Ēern do tė ndodhė vėrtet diēka e jashtėzakonshme. Jo "fundi i botės", por ndoshta do tė na tregojė fillimin e saj.

Sasia e protoneve lėviz nė njė tub tė zbrazėt me anė tė disa magneteve qė i japin drejtimin e duhur pėr tek unaza. Janė gjithsej 1232 magnete pėrgjatė njė tubi 15 metra tė gjatė qė peshon rreth 32 tonė dhe qė ushqehet me 12 mijė Amper. Disa lloje termosesh qė brenda mbajnė njė masė tė ftohtė deri nė 1.9 Kelvin, thėnė ndryshe minus 271 gradė Celsius. Nėse do tė pėrdoreshin magnete "tė nxehtė" pėr tė arritur atė energji, unaza duhej tė ishte 120 kilometra e gjatė dhe do tė konsumonte 40 herė mė shumė energji elektrike. Kėto qė po pėrdoren janė magnete tė teknologjisė sė fundit. Aty gjithēka ėshtė e teknologjisė sė fundit, novative. Nė ēdo fazė tė eksperimentit po mėsohen gjėra tė cilat do tė kenė njė vlerė tė rėndėsishme nė zhvillimin e mėtejshėm tė racės njerėzore. Teknologjia e pėrshpejtuesve pėrdoret edhe nė eksperimentet tumorale dhe nė diagnostikimin mjekėsor, gjithashtu nė studimin e superpėrēuesve ose nė sistemet e skanimit tė mallrave qė qarkullojnė nė aeroport. Pra Ēerni mė pak fjalė ėshtė edhe njė biznes i mirė pėr shtetet qė e financojnė.

Por le tė vazhdojmė tė flasim pėr unazėn qė po kolaudohet. Paketat e protoneve (njėqind miliardė protone nė 2800 "paketa") do tė lėvizin brenda njė gypi (dhjetė cm diametėr) ku krijohet "super boshllėku", mė shumė se nė hapėsirė, njė e mijta e miliardit tė presionit nė nivelin e detit. Protonet do tė lėvizin me shpejtėsinė e dritės dhe distancėn prej 27 kilometrash do ta pėrshkojnė njėmbėdhjetė mijė herė nė sekondė. LHC nė fuqinė e saj maksimale do tė arrijė pėr ēdo grup protonesh njė energji tė barabartė me atė tė njė makine tė lėshuar me 1600 kilometra pėr orė. Ēdo proton do tė ngarkohet me 7 Tev (tera elektrovolt), pra ēdo pėrplasje do tė ēlirojė 14 Tev: njė sasi energjie qė nuk ėshtė arritur mė parė dhe qė konsiderohet se do tė jetė e aftė tė ēlirojė grimca qė nuk janė parė kurrė mė parė.

Nėn sipėrfaqen ku ndodhet laboratori, brenda disa shpellave gjigande ndodhen katėr zhvilluesit e mėdhenj. Dy janė "Atlas" dhe "Cms" tė cilėt bėjnė njė vėzhgim me njė fushėpamje tė gjerė, ndėrsa dy tė tjerėt "Alice" dhe "Lhcb" kanė si detyrė tė vėzhgojnė objektiva mė tė specifikuar. "Alice" studion materien nukleare nė njė dendėsi tė lartė, pra nė momentin kur formohen protonet dhe neutronet. Rreth njėzet tė milionat e sekondės pas "Big Bang"-ut. Do tė jetė faza e parė pas nisjes sė pėrshpejtuesit tė madh, kur pėr tė krijuar "Qgp"-nė do tė pėrplasen bėrthama plumbi: "Alice: ėshtė projektuar pėr tė punuar nė dendėsi mė tė vogla se kjo e fundit, por gjithsesi vitin e parė tė eksperimentit do tė jetė shumė frytdhėnės. Nė dendėsi tė ulėta, efektet janė mė tė rralla, por qė tė katėrt vėzhguesit do tė marrin informacion sė bashku pėr tė krijuar njė ide mė tė qartė tė tė gjithė procesit. Aty ėshtė si tė punosh nė eksplorime tė mėdha gjeografike me njė numėr tė madh njerėzish: pėr ēdo vėzhgues kontribuojnė rreth njėqind institute nga rreth tridhjetė vende. Kėta vėzhgues janė makineri gjigande tė ndėrtuara rreth gypit qendror ku do tė kalojnė paketat e protoneve. Dhe vėzhguesi i dytė, njė prej tė cilėve do tė kėtė njė fushėpamje mė tė gjerė ėshtė "Atlas". Rreth 46 metra i gjatė, me njė diametėr prej 25 metrash dhe me peshė rreth shtatė mijė tonė. Dhe cilado qoftė fizika e re qė do tė zbulohet, "Atlas" dhe "Cms" do tė jenė aty duke e vėzhguar.

Sot e njohim mirė botėn e grimcave fillestare tė pėrshkruara nga teoria e Modelit Standard. Modeli shpjegon mirė, por nuk i pėrgjigjet tė gjitha pyetjeve. Dimė qė nė univers ka rreth 25 pėr qind materie tė panjohura. Por asnjė nga grimcat qė ne njohim mund tė na japė pėrgjigje dhe tė na shpjegojė pėr materien e panjohur. Modeli Standard ėshtė njė teori qė na jep njė vizion pėr gjendjen e njohurive tona. Por ajo ēfarė duket emocionuese ėshtė se nga gjithēka qė ne njohim, e ashtuquajtura materie e zakonshme prej sė cilės pėrbėhemi ne dhe ēdo objekt tjetėr nė Tokė, pėrbėn vetėm gjashtė pėr qind tė materies dhe energjisė sė universit.

Por injoranca jonė ėshtė pakufi, pasi pėrtej Modelit Standard ka shumė teori dhe fenomene tė tjera qė sot nuk i njohim, edhe pse e kemi ndonjė ide. Kjo vėrtetohet nė fazėn kur pėrshpejtuesi "Lhc" do tė arrijė pėr herė tė parė energjinė qė u pėrmend mė sipėr. Termi materie e errėt tregon edhe injorancėn tonė. Jemi pėrballė njė muri dhe kemi shumė pyetje. Nga ky kėndvėshtrim mund tė hapet njė botė e re. Tė gjitha librat shkencorė aktualė mund tė ndryshojnė ose tė pėrfundojnė tė arkivuar. Pas atij muri mund tė vėrtetohet teoria e Higs, qė deri mė tani ėshtė thjesht njė hipotezė: njė fushė energjie qė pėrcakton masat e ndryshme tė grimcave. Ose tė grimcave supersimetrike tė quajtura ndryshe "Suzi", tė cilat mund tė shpjegojnė materien e errėt ose masa mjaft tė mėdha qė nuk mund tė ishin prodhuar deri mė sot nė mėnyrė artificiale.

Ndėrsa vėzhguesi i tretė ėshtė "Cms", i cili ka tė njėjtat objektiva me "Atlas"-in, por pėrdor teknologji tė ndryshme nga ky i fundit. Dhe tė dy bashkė, praktikisht, verifikojnė rezultatet e njėri-tjetrit. Do tė arrijnė tė regjistrojnė njė miliard pėrplasje nė sekondė. Ndėr to do tė zgjidhen njėqind mijė, qė mund tė jenė interesante dhe nė fund do tė ruhen vetėm 100, ato mė tė pėrsosurat. Ėshtė njė fluks informacioni i tillė sa mund tė krahasohet me tė gjithė fluksin e informacionit tė botės nė atė ēast. Dhe pėr kėtė arsye, brenda ambienteve tė vėzhguesit "Atlas" janė instaluar njė seri kompjuterėsh (farm) pėr tė seleksionuar tė dhėnat pėrpara se ato tė shkojnė nė laborator pėr t‘u pėrpunuar.

Dhe i fundit mbetet vėzhguesi "Lhcb": ky ėshtė i ndryshėm nga tė tjerėt, sepse nuk ėshtė rrethor, por asimetrik. Vėzhgon mezonet B, tė cilat pas pėrplasjes shkojnė tė gjitha nė tė njėjtin drejtim. Dhe kėshtu do tė studiojnė asimetrinė materie-antimaterie, njė e miliarda e miliardit tė sekondės pas "Big Bang"-ut. Nė njė temperaturė prej disa miliarda gradė Celsius. Tė gjitha tė dhėnat e eksperimentit pėrfundojnė nė qendrėn kompjuterike. Analiza ėshtė pjesa pėrfundimtare. Dhe aty, nė atė qendėr kompjuterike, Tim Berners-Lee krijoi web-in, atė "www", qė tashmė e njohim tė gjithė. Dhe aktualisht, pasi nevoja pėr pėrpunim informacioni ėshtė shumė e madhe, u krijua edhe njė rrjet i fuqishėm serverėsh. "Lhc" do tė prodhojė 15 milionė giga bait informacion ēdo vit, pak a shumė sa tre milionė DVD. Ky kapacitet pėrllogaritjesh ėshtė shpėrndarė nė rreth dyqind qendra tė shpėrndara nė tė gjithė botėn dhe tė ndėrlidhura me njėra-tjetrėn.

Pra edhe disa javė dhe "Lhc" do tė fillojė tė punojė. Por ka diēka tjetėr pėrtej zbulimeve tė mundshme, tė cilat mund tė trondisin shkencėn. Janė bėrė disa teza sociologjie dhe antropologjie pėr tė kuptuar se si mund tė funksionojė kaq mirė: aty punojnė njerėz me kultura tė ndryshme nga e gjithė bota. Sigurisht qė ka konkurrencė, por nė transparencė tė plotė kur bėhet fjalė pėr ndarjen e informacionit. Duke e parė nė njė aspekt tė gjerė, nė fund tė fundit tė lind pyetja: pse nuk ekziston njė Ēern pėr shėrimin e kancerit ose SIDA-s?

CdoDite.com

I keni thene te gjitha, mua s'me ngelet gje per te shtuar. Si suplement di vetem qe disa njeres iu tremben ketij eksperimenti duke aluduar se nga eksperimenti do te krijohej nje vrime e zeze e cila do te perpinte token. Biles, disa avancuan edhe ne hedhjen ne gjyq te ketij institucioni por qe shkencetaret ne nje konference shtypi deklaruan qe aludime te tilla nuk jane gje tjeter vecse qesharake...

Mendje inteligjente

Shume interesante kjo perpjekje kaq e madhe dhe super e shtrenjte.
Degjova se 10.000 mendje nga me inteligjentet ne bote me pajisjet me te mira qe egzistojne ne kohen tone duan te provojne qe bing bangu "origjinal" nuk kishte nje mendje inteligjente kur ndodhi.



Me te vertete perpjekje interesesante kjo

Gjithe te mirat
Bariu

Del me sukses eksperimenti mė i madh shkencor, toka nuk zhduket

Publikuar: 11.09.2008

“Vrima e zezė” e krijuar nėpėrmjet pėrplasjes sė Hadroneve, mė e fuqishmja e bėrė ndonjėherė e cila krijon makinėn mė tė madhe nė botė, ėshtė vėnė nė veprim sot nė CERN, qendrėn nukleare tė kėrkimit nė Gjenevė.

“Pesė, katėr, tre, dy, zero – asgjė” – brohoriti Lyn Evans, shef i projektit LHC, kur njė pamja e pėrplasjes sė grimcave u shfaq nė monitor.
Ishte ora 9:30 me orėn amerikane kur njė rrymė protonesh ėshtė futur nė njė qark me diametėr 17 milje dhe 100 m. nėn tokė nė Malet Jura nė kufirin Franko-Zviceran.

Pėr shkencėtarėt ka qenė njė moment gėzimi i pamasė, pasi i kishin kushtuar njė pjesė tė madhe tė jetės sė tyre kėtij projekti.
Protonet janė rrotulluar nė makineri pėr mė pak se njė orė – nė njė kohė mė tė shkurtėr se sa ishte parashikuar – kur njė rrymė dallohet rreth qarkut tė pėrshpejtuesit me shpejtėsinė e dritės. Nė kėtė mėnyrė LHC ka kaluar pikėn kritike.

Shumė shkencėtarė kishin parashikuar se ky eksperiment i cili ka kushtuar 5.15 miliardė paund do tė shkaktonte fundin e botės, pasi mund tė krijonte vrima tė zeza tė cilat do tė thithnin brenda tyre tė gjithė tokėn, nė njė kohė shumė tė sshkurtėr.
Dr Evans, drjetori i kėtij projekti qė do tė sjellė ndryshime nė Shkencė dhe nė botė, arriti tė thoshte vetėm pak fjalė: “Jam shumė i lumtur tė vazhdoj”.

Pėrpara disa kohėsh ai ėshtė shprehur se: “Ky ėshtė njė nga projektet shkencore mė tė mėdha dhe mė komplekse tė bėra ndonjėherė, dhe kjo gjė nuk mund tė bėhet pa inxhinierė tė aftė tė klasit tė parė”.
Kur ja kanė arritur qėllimit, shkencėtarėt kanė brohoritur nga gėzimi dhe kanė duartrokitur pa pushim.
Shkencėtarėt kanė marrė mundimin dhe kanė bėrė tė mundur qė protonet tė udhėtojnė nė krahun e kundėrt tė tyre vetėm me shpresėn pėr tė zbuluar pikėpyetjen e madhe tė njerėzimit: si ne kemi ardhur nė kėtė botė?

Projekti LHC nuk mund tė dalė me fitim deri nė fund tė vitit, kur shpresohet tė fillojė tė hedhė dritė nė origjinėn e universit, duke shpjeguar arsyen e errėsirės dhe vrimave tė zeza.
Njė shkencėtar William Hill ka festuar sot vazhdimin e ekzistencės sė njeriut. Ai kishte besuar se data 10 Shtator 2008 do tė ishte fundi i botės.

Projekti LHC do tė jetė njė eksplorim shkencor dhe do tė shpjegojė pėrse ne jetojmė si specie nė kėtė univers kaq tė rrezikshėm dhe tė ndryshueshėm.
Nėse dy hidrogjenė pėrplasen me njėra tjetrėn mund tė pėrmbushet profecia e Nostradamusit nė Shekullin e 4-tė, qė ēdokush mund tė lėrė njė qytet nė kohėn qė ajri bėhet shumė i thatė.
Mekanizmi Higgs, qė e ka marrė emrin nga fizikanti Peter Higgs, ėshtė baza e gjithė zbulimit tė projektit LHC.

Ne lėvizim sipas njė Supersimetrie, njė teori qė ėshtė baza e shumė problemeve matematike. Nėse kjo gjė shpjegohet atėherė do tė mund tu jepet pėrgjigje shumė pyetjeve tė astronautėve lidhur me vrimat e zeza, rrotullimin e planetėve si dhe formimin e galaktikave.
Me kėtė projekt mund tė shpjegohen shumė pikėpyetje qė deri mė sot nuk ka qenė e mundur tu jepet njė shpjegim.

Shpjegimi i universit ėshtė njė ēėshtje shumė e madhe, dhe ne kemi pėrgjegjėsinė ta bėjmė kėtė. Pėrvec kėsaj, ka mė shumė se 13.7 miliardė vjet qė atomet e hidrogjenit mund tė kalojnė nė rrugė tė tilla qė japin mundėsinė e krijimit tė makinave qė shkojnė nė zemėr tė lėndės dhe tė mahnisin kėdo me bukurinė e saj.
Takimi i atomeve ėshtė baza e shumė diejeve dhe eksperimenti i sotėm mund tė konsiderohet madhėshtor pėr nga rėndėsia e tij.

Orjeta Zhupa /Shekulli/

eksperimenti i LHC eshte me te vertete per tu admiruar. mbi 20 vjet studime dhe perllogaritje per te ndertuar nje paisje te atyre dimensioneve dhe me qindra shkencetare qe marrin pjese dhe dhe fondet e leshuara nga shtetet e ndryshme per kete gje. tek e mendon nga nje ane thua "gjithcka per te gjetur nje grimce" por tek merr rendesine qe kjo gje ka ne fizike, atehere i gjithe mundi i bere ja vlen.
me kujtohet dokumentari "the elegant universe" pjesa e pare ku Greene thonte "pamvaresisht se graviteti ishte e para force qe u gjet dhe ne nje fare menyre u shpjegua me formula fizike, eshte e vetmja force per te cilen nuk ka akoma nje shpjegim te plote dhe shpresohet qe nese gjehet bozoni i Higgs-it,kjo gje do perfundoje.

Te rejat me te fundit nga HLC jane qe ne momentet qe po beheshin provat fillestare, njerez keqdashes kushedi me cfare qellimi jane munduar te hacking kompjuterat e Sistemit. Nese nje gje e tille do te ndodhe mund te kete pasoja katastrofike.

Mos te harrojme qe ne zonen eksperimentale (100 meter nen toke) ka me mijera e mijera qendra memorje qe jane lidhur sebashku per te mbajtur ne memorje me qindra mijera miljona perplasje qe do te ndodhin ne LHC.
Gjithashtu ka qindra shkencetare qe merren me funksionimin dhe mbrojtjen edhe nga sulmet e ndryshe qe me sa shihet nuk munguan.

http://www.abcnews.go.com/Technolog...=5804254&page=1

Citim:

---

Po citoj ato qė tha lezhjani-82
Te rejat me te fundit nga HLC jane qe ne momentet qe po beheshin provat fillestare, njerez keqdashes kushedi me cfare qellimi jane munduar te hacking kompjuterat e Sistemit. Nese nje gje e tille do te ndodhe mund te kete pasoja katastrofike.

Mos te harrojme qe ne zonen eksperimentale (100 meter nen toke) ka me mijera e mijera qendra memorje qe jane lidhur sebashku per te mbajtur ne memorje me qindra mijera miljona perplasje qe do te ndodhin ne LHC.
Gjithashtu ka qindra shkencetare qe merren me funksionimin dhe mbrojtjen edhe nga sulmet e ndryshe qe me sa shihet nuk munguan.

http://www.abcnews.go.com/Technolog...=5804254&page=1

---

Kane kaluar goxha dite nga kryerja e eksperimentit dhe entuziazmi i momentit eshte shuar., PO tani cdo te na thoni ndonje te re? Me duket se nuk keni me sepse edhe nga eksperimenti nuk ka asgje te re. Nuk e kuptova perse u be tere ajo buje? Vetem per te zbuluar thermijen X? Mua me duket pak e egzagjeruar kjo. Sidomos kur teoria e relativiteti ka shpjeguar gjithcka. Egzisenca e ketij eksperimenti mua me duket e panevojshme.

ti si cuninteligjent qe je,duhet te jesh informuar qe LHC do kaloje ne disa faza para se te arrije fuqine maksimale e cila parashikohet te arrihet vitin qe vjen. ajo qe ti quan eksperiment ishte vetem ndezja. eksperimentet skane filluar akoma.
teoria e relativitetit nuk ka shpjeguar gjithcka. asgje nuk eshte e shpjeguar derisa te kete prova dhe jo me kot quhet teori dhe jo ligj i relativitetit.
kerkimi i bozonit te Higgs-it nuk mund te quhet i ekzagjeruar duke qene se teorite e parashikojne ekzistencen e tij dhe u takon shkencetareve me ndihmen e ketyre paisjeve (jo me kot e kane bere te ketyre dimensioneve dhe energjise sepse mendohet qe vetem me keto energji mund te arrihet te kapet) shpresohet te gjehet. per momentin eshte e vetmja menyre me shpjegu gravitetin.
nese ti ke nje shpjegim me te mire,thuaja dhe keshtu nuk harxhojne me ato miliarda euro per te bere nje strukture si LHC
para pak kohesh u gjet edhe grimca e fundit eta-b (Le Scienze. shtator 2008 fq.29) qe plotesoi kuadrin e asaj qe quhet "forca e forte", qe ne si kurioze te thjeshte mund te kenaqemi me shpjegimin "nje lloj ngjitesi qe mban protonet dhe neutronet ne berthame" dhe per me teper mban edhe kuarket brenda protoneve dhe neutroneve. kjo grimce u gjet nga nje pershpejtues i formes lineare. keto gjetje cojne fiziken perpara dhe nuk mund te konsiderohen kurrsesi si ekzagjerime. aplikimi i tyre ne jeten e perditshme vjen me vone.
mendo cfare do te te pergjigjeshin ato qe kane 20 vjet qe merren me projektimin e LHC...kon gri sallate per 20 vjet rresht :p

Cern e Gjeneves ka njoftuar qe super ndezesi i therrmijave Large hadron Collider (Lhc) i ndezur me 10 shtator eshte ndaluar si pasoje e nje defekti ne sistemin elektrik qe ushqen dy magnetet.

Me duket se ka pasur nje rrjedhje Heliumi poshte ne laborator per pasoje te bashkveprimit te energjise se dy magneteve.

Mos harrojme se forca e pergjithshme e magneteve qe perdoren ne lhc, po te lirohej ne nje cast do te ishte e mjaftueshme te shkrinte 100 ton Ar ne moment.

Cuninteligjent me mijera shkenctare kane studjuar e vezhgur tash 20 vjet......Eksperimenti dhe planet jane aq te besueshme sa ekperimentin e investojne rreth 30 shtete te botes ne bashkepunim, duke dhene biliona dollare......dhe rrezultatet qe priten mendohet te jene madheshtore.
Mendohet te zbulohet "therrmija zot", sic tha dhe ns-6, e cila do shpjegoje se si shnerrohet energjia ne mase she cfare ju jep therrmijave rendese.

Gjithashtu mendohet te zbulohet origjina e black matter qe ze 25 perqind te universit por nuk mund te perceptohet tani per tani.
Gjithashtu si sillet lenda ne ne nje perplasje me shpejtesine e drites dhe cfare ndodh direkt pas perplasjes.
Te gjitha kto po u zbuluan, do mbushet boshlleku i tanishem ne disa rregulla fizike dhe bota do njohe nje etape tjeter ligjesh e shpjegimesh sesi ne kemi ardhur ketu, si nga nje pluhur yjor jemi kthyer ne qenje aq inteligjente sa kemi pyetje per vete egzistencen tone!

Nuk e di per ty por mua me duket ajo qe duan te dine te gjithe.

Per ket arsye tema eshte vene edhe tek faqja e ANG se mendoj qe njerezit duhet te informohen sa me shume per hapat gjigand dhe deciziv qe po merren ne fushen e shkences sot.

OOOOOOOOOOOOOOO te gjithe rendkan pas promocionit boteror te eksperimentit.

Personalisht nuk besoj ne teorine e kuarkeve. Ne vitin 1970 doli dhe nje teori qe u quajt teoria e tajhoneve qe u perpoq qe te vertetonte se ka shpejtesi me te medha seajo e drites. beri aq buje ne ate kohe sa kundershtaret e Ajnshtajnit moren foton e tij te varur ne mur dhe e hodhen duke e shkelur per shkak te arritjes se re. Por edhe sot e kesaj dite dhe teoria e tajhoneve nuk eshte vertetuar. Ai lloj eksperimenti qe po kryhet tani nuk me pelqen per te vetmin fakt se tanime dihet se si krijohet graviteti. Graviteti s'eshte gje tjeter vecse perhtyeshmeria e hapesires. Sa here qe hapesira perthyhet ose lakohet atehere lind gravitacioni. perse duhet te kerkojme ne grimca qe shkaktojne gravitetin? Sa per materien ajo dihet si krijohet. Eshte thjesht nje kombinim i hapesires dhe kohes. Raporti kohe hapesire percakton dhe forma te ndryshme te materies duke formuar dhe masa te ngurta. Vrimat e zeza s jane asgje vecse hapesire e ngjeshur ne kohe. Ne qender te diellit tone mendohet se koha eshte e ndalur pra e gjithe hapesira eshte ne njesine e kohes. Eshte piekrisht kjo qe ndodh em vrimat e zeza. koha eshte e ndalur ne vrimat e zeza. Te gjithe ata trypa qe e kane kohen e ndalur ne qender te tyre kane te njeten permase ne boshtin kooordinativ qe do te thote se mund te shkosh nga A ne B pa pershkruar as distancen me te vogel. kur te gjitha keto i shpjegon teoria e relativitetit eprse duhet te rendim si budallenj ne kerkim te tehrimajve te reja qofshin keto dhe kuarket?

teoria e tajhoneve nese nuk gabohem duhet te jete ajo qe ne anglisht quhet "string theory". kjo teori sot per sot nuk eshte hedhur poshte,perkundrazi duket se po shpjegon shume gjera (edhe pse akoma ne menyre matematikore) qe teoria e relativitetit nuk eshte ne gjendje ti shpjegoje. teoria e relativitetit,me ate qe di,nuk eshte ne gjendje te shpjegoje se cfare ndodh ne te gjitha kushtet dhe nese nuk gabohem nje nder to eshte pikerisht ajo qe ndodh ne vrimat e zeza.

ti me thua qe materia dihet si krijohet. une ta shtroj pyetjen ne nje menyre tjeter: pse fitoi materia kundrejt antimateries ne momentet e para te Big Bang-ut dhe cfare natyre ka ajo qe quhet energji e erret qe duket se nuk eshte e shperndare edhe aq ne menyre te rastesishme ne univers. cfare i ben atomet te kene mase?

te kuptosh elementet qe perbejme universin tone nuk mund te cilesohet nje kerkim budallai sepse duke ditur qe protonet,neutronet dhe elektronet jane te perbere nga grimca me te vogla te jep mundesine te kuptosh se cfare ndodh nga shperberja e nje protoni ose neutroni ose elektroni dhe arsyeja pse formohet nje grimce dhe jo nje tjeter dhe cilat jane forcat qe veprojne ne te (graviteti ne kete shkalle eshte gati i neglizhueshem). te jep mundesine te kuptosh se cfare e karakterizon forcen berthamore (kete mund ta kuptosh edhe nga info qe dhashe per grimcen e fundit te gjetur) dhe zgjeron horizontet ne dijen mbi grimcat e berthames. keshtu qe te gjitha keto e bejne te eci perpara fizika.

Shpejt e shpejt pergjigjet e castit per ns-6

1- Teoria e tajhoneve ka vdekur e eshte varrosur sepse nuk u vertetua kurre qe egziston ndonje grimce me shpejtesi me te madahe se ajo e drites. Shpejtesia e drites mbetet absolute.

2- Teoria e relativitetit shpjegon plotesisht vrimat e zeza dhe kete e ben permes kontinumit kohe-hapesire. asnje lloj grimce nuk e ben kete gje si teoaria e relativitetit.

3-Cdo grimce qe leviz me shpejtesi me te vogel se shpejtesiae drites ka mase (ose me sakte mase prehje). Nese grimca do te levize me shpejtesine e drites atehere ajo grimce nuk ka mase me (fotoni dihet qe nuk ka mase prehjeje) m=mo/v1-v2/c2. Same shume ne gjendje prehjeje te jene grimcat aq me sakte percaktohen permasate tyre. Same afer shpejtesise se drites te levizin grimcat aq me pak percaktohet permasa e tyre dhe aq me shume grimca kthehet cuditerisht ............... ne vale. Kjo shpejgon dualizmin materialeo-valor qe shfaqin grimcatkur levizin me shpejtesine e drites.

4-Nuk ka energji te erret por ka energji te padukshme qe merr ngjyre te erret sepse nuk lejon asnje lloj rezatimi qe te vije tek ti qe te te lejoje ta shohesh. Ne ishohim trupat vetem sepse ata na dergojne neve energji (drite) te reflektuar nga trupat e tjere ose te emetuar nga ata vete. vrimat e zeza nuk i shohim sepse ato nuk lejojne asnje lloj rezatimi te vije tek ne, perkundrazi ato perthithin cdo rrezatim prandaj nuk shihen. Sa per kuriozitet tek vrimat e zeza raporti kohe hapesire eshte i ndryshem ne raporte te medhaja me raportin kohe hapesire ne te cilin ne jetojme. Ne vrimat e zeza nje hapesire e madhe ze nje vend jashtezakonisht te vogel. E konceptoni dot? Ky eshte thelbi i gjithe universit tone dhe jo studimi i grimcave qofshin keto, mezone,leptone,barione,bozone rezonone apo kuarke.

Sa per forcat ende nuk eshte arritur unifikimi i kater bashkeveprimeve themelore dhe kete ska per ta bere as zbulimi bozonit x.

Cuni ajo qe thua ti nuk eshte darke energy por dark metter.

Dark energy eshte nje energji e padukshme qe mendohet se shtyn shperhapjen e universit ne shpejtesi rritese nga qendra. Duke e ditur se pas big-bangut shpejtesia e shperhapjes duhet te vinte duke u ngadalsuar eshte vene re qe ne te vertete eshte pershpejtuese. Kjo gje i ka vene ne paradoks shkencetaret dhe atehere kan thene se duhet te jete nje energji qe nuk e dshofim e cila e ben shperhapjen te kete shpejtesi rritese.

Ndersa Dark matter eshte tjeter dhe eshte ajo qe po i thoje ti dark energy.
Ne te vertete dark matter nuk eshte zbuluar se nuk e lejon depertimin e drites, por se e perthyen ate. duke vene re driten e planeteve shkencetaret kane verejtur se ajo perthyhet ne hapesiren boshe. Nga kjo kane nxjerre edhe hamendesiminb (e llogjikshem them une) se egziston nje fare dark matter qe ben driten te perthyhet.

Persa i perket objekteve qe nuk i pershkon drita, ashtu jane zbuluar black holes.

Pershendetje.

Po kur do mesoni o njerez te perdorni trurin tuaj dhe te mos hani dokrat e te tjereve.

SHpejte e shpejt verejtjet e rradhes.

- Ska dark energji. Edhe pse shkencetaret me te medhenj po e kerkojne me duket se nuk do ta gjejne kurre. Arsyeja eshte e thjeshte. Universi po zgjerohet se kjo eshte natyra e tij. Gjithcka bazohet mbi raportin kohe-hapesire. Universi zjgerohet sepse nuk eshte satatik,nuk eshte ne prehje. Universi zgjerohet sepse leviz. Zgjerimi tregon levizjen e tij. Universi po zgjerohet dhe kjo pershpejton rrjedhjen e kohes deri sa do te vije nje moment kur universi nuk mund te zgjerohet me sepse raporti kohe hapesire nuk do ta lejoje me kete gje. Atehere universi duhet te bjere ne kolaps per te rifilluar nga e para pasi vrimat e zeza te kene perthithur te gjithe hapesiren.

-Une nuk flas as per dark matter as per dark energji. Une flas vetem per vrimat e zeza (black holes) te cilat nuk mund ti shohim sepse perthithin gjithcka qofte kjo materie energji apo vale. Ska pse e komplikojme boten kot me energji apo materie te zeze.

- Lobacevski ishte nje shkencetar i madh qe nuk ju dha merita kurre. AI per here te pare vertetoi se hapesira eshte e perkulshme. Ai vertetoi se kendet e brendshme te nje trekendeshi nuk jane gjithmone te barabarte me 180 grade. Shuma e tyre mund te jete me e madhe e barabarte ose me e vogel se 180 grade dhe kjo varet nga vijat qe bashkojne brinjet e tyre. Nese vijat jane te drejta atehere shuma e kendeve eshte 18o grade. Nese vijat jane te lakuara shuma e kendeve eshte e ndryshme nga 180 grade. Per fat te keq kjo teori u konsiderua si budallallek dhe lobacevskin e mbyllen ne nje cmendine. SHume kohe pas vdekjes se tij kjo teori u vertetua dhe ai u rehabilitua si nje nga shkencetaret e medhenj por ishte vone. Dhe kjo teori ka nje vlere shume te madhe per hapesirat rreth trupave te medhenj qiellore si toka e planetet e tjere. Dukuria e cuditshme e shikimit te nje ylli te larget edhe pse ai ishte plotesisht i fshehur nga nje trup tjeter qiellor (planet) shpjegohet pikerisht permes vijave te lakuara qe pershkon rrezja e drites para se te vije ne syrin tone. DHe kjo reze pershkruan nje rruge te lakuar afer planeteve te tjere per shkak se hapesira afer ketyre planeteve eshte e lakuar duke e detyruar rrezen te ndjeke ate trajektore. Sa per teorine qe dark mater nukl ejon depertimin e materies por e perthyen ate kjo ide eshte jashte cdo koncepti dhe shpjegimi fizik. Po nejse.

- Ndoshta jam nga te paktet persona ne bote qe besoj ne nje drejtim tjeter te shkences. Mendoj se eshte me e drejte ajo qe mendon dhe profesori i Chikagos i cili kishte vene dhe bast se ky eksperiment nuk do ja dilte (ashtu sic ndodhi). Dhe ky profesori qe them une (te cilit fatkeqesisht nuk ja mbaj mend emrin ) eshte ndoshta sot per sot shkencetari me i madh ne bote. Jetojme ne nje bote qe ka nje diversitet te jashtezakonshem pikepamjesh. Por shyqyr zotit thuaj qe pikepamjet para se te behen teori duhet te provohen me pare.

Meqe askush nuk ka aftesine per tu pergjigjur une si nje replikues i afte qe jam kerkoj te ngre polemika qe ti perfshij ne bisede te tjeret edhe pse te tjeret nuk jane aq te afte per tu perfshire emocionalisht ne nje diskutim qe sot ne bote eshte nder me te medhenjte.

NJeriu ka bere hapa gjigande perpara dhe eshte shume afer hapit me te madh te te gjitha koherave. Njeriu eshte shume afer per te njohur zotin. Sapo mesuam ndertimin gjenetik te trupit njerezor. Ndersa zbulimet ne fizike po na bejme te kuptojme dalengadale cfare ka pertej universit (atje ku qendron zoti). Dhe ndoshta me nje perpjekje fare te vogel arrijme te kuptojme se cfare eshte linjda vdekja dhe vete egzistenca. Por ne si shqiptare qe jemi do te rendim ndaj reklamave publicitare te arritjeve shkencore te botes me teper se sa te krijonim nje profil tonin. Keshtu dhe rendaj e padobishme ndaj promocionit qe ju be eksperimentit te zvicres qe per mua ishte e pa vlere tregoi se sa emocionale dhe siperfaqesore jemi.

Lezhjani 82 ku je? Ku je futur? Pas botimit me copy paste te artikujve te kopjuar nga kushedi c gazete pse u zhduke dhe nuk dhe opinionin tend ne forum mbi debatin qe po zhvillohej? Pergjigja eshte e thjeshte. Sepse nuk ke ngritjen e duhur per ta bere kete gje. Atehere me cfare te drejte me fshive mesazhet qe une u perpoqa te postoj tek tema pellazget? Perse fshive opinionet e mia ne lidhje me janullatosin dhe ceshtjen kombetare?

NS duhet te pohoj qe kurajoja jote per te bere debat eshte e admirueshme. Gjithashtu admiroj edhe kurajon tende per te ditur me shume rreth botes. Te uroj gjithe te mirat. Dhe mos harroni. Mos kini kurre frike nga debatet. Shpreheni me force mendimin tuaj por me pare binduni qe te jete i argumentuar mire.

e imja eshte me shume kuriozitet duke qene se nuk bej pjese ne kete fushe dhe argumentohem me ate numer te vogel shkrimesh qe kam lexuar dhe degjuar.

fakti qe te gjithe shkencetaret i jane vene pas bozonit te Higgs-it do te thote qe gjetja e tij do te shpjegonte shume gjera perfshi edhe natyren e mases, do te thote qe perkufizimi i mases si nje kombim i hapesire kohes eshte i pamjaftueshem per te shpjeguar te gjitha kuadrin ne univers.
eshte e vertete qe teoria e tajhoneve deri tani nuk ka prodhuar asnje eksperiment qe te mund ta verifikoje (dhe kjo eshte kunder natyres se shkences qe nuk mund te ngelet ne kuadrin e filozofise por kerkon prova) por duhet thene qe nese ajo nga pikpamja matematikore eshte e sakte dhe shpjegon gjera,atehere thjesht kerkohet kohe per te treguar vertetesine apo renien e saj. teoria e relativitetit mori proven e pare ne 1919 me eklipsin e Jupiterit (dhe nga ajo qe kam lexuar tek numri special i Le Scienze per vitin e fizikes, eksperimenti ishte kryer me shume gabime) ndersa gjetja e Hubble ishte parashikuar shume kohe me para nga nje matematicien (emrin sme kujtohet por di qe eshte permend edhe tek libri "nje histori i shkurter e kohes") ku kishte nxjerre 3 modele te ndryshme te menyres se si do ecte universi (ndryshe nga Ainshtajni qe per ti qendruar idese se tij qe universi eshte statik i shtoi edhe nje kostante formulave). dmth dicka qe vertetohet nga ana matematikore ,ka shume gjase qe te arrihet te vertetohet edhe nga ana eksperimentale (gjithsesi,jo gjithmone).

sa i perket teorine e unifikimit , e vetmja qe akoma i shpeton si force eshte graviteti dhe nese teoria e relativitetit do ta shpjegonte ne menyre te sakte edhe kete ceshtje atehere Ainshtajni nuk do vdiste ne shtepine e tij duke tentuar te unifikoje te gjitha forcat. po ashtu duhet thene qe nderkohe qe ai bente keto tentativa, u shfaqen 2 forcat e reja berthamore qe pa eksperimente nuk do gjeheshin.

ndoshta eksperimenti i LHC nuk do na coje ne nje unifikim te te gjitha forcave por edhe nese do te dale keq, do dime qe ne kete menyre nuk gjejme gje dhe do shohim per alternativat e tjera.

nje gje tjeter qe dua te pyes eshte "a eshte e pakapercyeshme shpejtesia e drites?" . dmth kemi ngelur brenda nje barriere te tipit E=mc2 qe na tregon qe cdo trup qe arrin shpejtesine e drites kthehet ne energji. personalisht per gravitonet e kam degjuar ndryshe sepse perllogaritjet e bera ne nje nje eksperiment te para 2-3 vjetesh (serish me nje eklips) tregonte qe gravitonet duhet te levizin me nje shpejtesi rreth 0,96c por me nje range gabimi qe nga nje ane kapercente shpejtesine e drites dhe mberrinte ne vleren 1,06c dhe nga ana tjeter deri ne 0,88c nese nuk gabohem per kete vleren e dyte. nese kjo gje vertetohet atehere i duhet dhene nje shpjegim edhe kesaj.

ne universin e sotem nuk mund te arrijme te kuptojme gjithcka sepse fundja mjafton te marrim rastin qe sot nga mberrin drita e 15 miliard viteve me pare per te kuptuar qe gjate ketyre 15 miliard viteve ato trupa qe kane leshuar driten kane levizur gati po aq per te mos me thene me shume...se cfare ndodh ne ato zona,nuk do jemi ne gjendje ta kuptojme.

Cuninteligjent meqe e shkruajte mesazhin per mua po dal edhe une pak nga teama. Me vjen keq qe po shprehesh keshtu per mua dhe ma ke ngreh pak gjakun.

Une jam adminastrator ketu dhe duhet te jap shembull e jo te bej shamate, por nje gje ta kesh parasysh se kur une bej copy paste une sjell artikullin nga eshte marre dhe nuk mundohe te shprehem me fjalet e kuj tjeter!

Nese une sdo te isha ne nivel qe te flas me ty s'do te kisha komentuar fare ose nese s'do te isha ne nivel sdo te kisha hapur nje teme te tille, megjithate pervec se ke treguar cektesine tende duke me challenge mua me ato qe ke shkruar me siper, nuk ke fituar pike te tjera!

Ka tema dhe mesazhe te tjera ne kete nenforum ku une kam shkruar dhe te shtyj qe ti lexosh qe te mos besh parapercaktime te parakohshme!

Ti akoma e ngaterron dark energy me dark matter dhe nuk eshte faji im, sado te nervozohesh duhet te pranosh cfare eshte e drejt.

Edhe nje gje tjeter te fundit meqe permende disa tema te tjera qe une te paskam fshire mesazhet! Ato temat kane moderatorin e vet dhe une nuk i kam futur duart aty, ti po me akuzon per disa gjera qe nuk i kam bere dhe kjo duket se sa ne menyre personale e ke marre ti kete bisedim!

Mundohu mos ta marresh kaq me vrull edhe mos fillo te krahasosh nivelet ketu se ne fund te fundit je ti qe te kan interesuar kjo teme dhe ke shkruajtur, si te them me nje ndjenje keqedashese apo antikonstruktive duke u munduar te ulesh te tjeret poshte e te tregosh se keto lloje temash nuk jane te rendesishme.
Ki kujes edhe nje here se nese do te besh diskutim konstruktiv duhet te jesh me i sjellshem....kjo eshte menyra me e mire qe mun d te te kisha shpjeguar se si po rreagon, shpresoj te kuposh !

Pershendetje!

NS 6

Nuk ka shpejtesi me te madhe se shpejtesia e drites. Ajo eshte absolute. Gjithcka tjeter eshte relative. Nese do shkojme pertej shpejtesise se drites atehere do te mesojme c ndodh jashte universit. Personalisht mendoj se nese shpejtesia e nje trupi rritet linearisht deri sa arrin shpejtesine e drites pas kesaj shpejtesie madhesia e saj nuk ritet me linearisht por me kercime, hope ose kuante. Ajo qe besoj une eshte se ajo qe ndodh pas shpejtesise se drites eshte zhvendosja ne moment e trupit. Keshtu nese per shpejtesi me te vogla ose e barabarte me shpejtesine e drites per te vajtur nga A ne B (dmth te pershkrosh njefare distance) te duhet kohe per shpejtesi mbi ate te drites zhvendosja kryhet ne moment. Si te thuash ndodhesh dhe ne A dhe ne B ne te njejtin moment. Si ndodh kjo mbetet per tu vertetuar. Sa per anomalite qe thua per 0.96 c apo dhe per 1.06c besoj se kjo ndoshta eshte nje anomali e shkaktuar nga metodat e matjes. Tani dihet se gabimet ne matje dhe llogaritje shpesh kapin shifra deri ne 2 % te vleres qe llogaritet dhe kjo justifikon te gjithe anomalite qe vihen re. POr sidoqofte serish nuk jam i sigurte per kete. Eshte pikerisht kjo gje qe me ben dyshues rreth teorise se kuarkeve ose te asaj qe quhet zbulimet shkencore te mikrothermijave sepse shume prej thermijave edhe pse jane zbuluar ato jane hipotetike. Ato jane zbuluar vetem per shkak te cilesive dhe vetive qe shfaqin dhe jane krejtesisht te pakonceptueshme per boten ku ne jetojme sepse nuk kane permase te percaktuar sakte. Qe te njohim dicka ne duhet ta prekim ta nuhatim, te shohim cfare forme ka dhe cfare pozicioni ze ne hapesire (dmth koordinaten e trupit). Ndersa per keto thermija ne nuk e dime cfare forme kane sa te medha jane (ose te dime koordinaten e tyre) nga se perbehen. Vete egzistenca e tyre eshte hipotetike per shkak te cilesive qe shfaqin. Prandaj jam dhe dyeshues sepse ato mund te mos egzistojne fare dhe mund te jene nje lloj "sjelljeje" e hapesires qe shkakton fenomene te tilla qe ne i emertojme grimca. Sot ka shkencetare qe besojne tek gravitonet. Une nuk i hedh poshte por vetem se nuk di cte them per to sepse nga teoria e relativitetit e di ne thelb konceptin e gravitetit dhe si shfaqet ai. E permbledhur teoria e relativitetit eshte kjo. NS 6 mendo se je ne nje rakete qe do niset nga toka per ne kozmos. Ajo fiton nje shpejtesi te tille qe i jep nje nxitim 2g. Pasi eshte nisur ne "dyshemene" e saj te gjitha objektet terhiqen me nje force p=m2g. Asnje nejri brenda anijes nuk mund te thote nese kjo "p" eshte shkaktuar si rezultat i forces terheqese te tokes apo per shkak te forces qe shkakton nxitim te vete raketes. PO e thjeshtoj akoma me shume sepse kuptohet me mire. NS 6 mendo tani qe kjo rakete ndodhet ne kozmos larg tokes dhe larg cdo objekti tjeter qe shkakton force rendese. Pra rezultantja e forcave mbi anijen eshte 0. Anija leviz ne menyre drejtvisore te njetrajtshme. Brenda anijes ne asnje ane te saj nuk ka asnje dyshmeme sepse mungon forca e rendeses qe ta shkaktoje. Teoria e relativitetit thote qe per personat qe ndodhen brenda anijes nuk ka asnje lloj ekpserimenti fizik qe te zbulojne nese jane ne levizje drejtvizore te njetrajtshme apo ne prehje. Tani anija fillon te levize perpara ne menyre njetrajtesisht te pershpejtueshme. Atehere ne gjithe anijen shfaqet nje nxitim a qe ka drejtimin e forces qe e shkakton. Ky nxitim krijon ne pjesene fudnit te anijes nje "dysheme". Ne kete dysheme shkojne dhe mbeshteten te gjithe objektet qe deri pak me pare endeshin te lire nga cdo lloj force. Pra u krijua nje dysheme si pasoje e nje force le ta quajme gravitacionale. Teoria e relativitetit thote qe per personat qe gjenden brenda ne anije nuk egziston asnje eksperiment fizik apo cfaredo lloj gjeje tjeter me ane te te cilit te zbulojne se ekte dyshme e e ka krijuar forca shtytese e anijes apo fusha gravitacionale e ndonje planeti qe ndodhet afer. Kjo ka cuar ne nje perfundim te pakundershtueshem qe forcat (dhe sidomos ajo gravitacionale) linidn per shkak te perthyerjes se hapesires. Ne rastin e perthyerjes se hapesires kemi gjithmone krijimin e nje nxitimi pasi mendoj se te kujtohet qe nxitim nuk krijohet vetem kur kemi nje levizjeje drejtvizore te njejtrajteshme ndersa ne rastin e nje levizjeje te lakuar krijohet gjithmone nxitim. KJo lloj "sjelljeje" e hapesires eshte eprgjegjese per krijimin e forces se gravitetit dhe nuk ka aty asnje graviton, grimce apo dark matter qe ta shkaktoje kete gje. Eshte vetem veti e hapesires. Mbetet per tu zbuluar se perse hapesira ve ne dukje kete gje ne nje situate te tille.

Sidoqofte NS 6 me pelqen menyra jote e te arsyetuarit dhe sidomos aftesia qe ke per te mos marre tabu gjithcka qe te vendoset para vetes si njohuri.

Citim:

---

Po citoj ato qė tha cuninteligjent
Qe te njohim dicka ne duhet ta prekim ta nuhatim, te shohim cfare forme ka dhe cfare pozicioni ze ne hapesire (dmth koordinaten e trupit). Ndersa per keto thermija ne nuk e dime cfare forme kane sa te medha jane (ose te dime koordinaten e tyre) nga se perbehen. Vete egzistenca e tyre eshte hipotetike per shkak te cilesive qe shfaqin. Prandaj jam dhe dyeshues sepse ato mund te mos egzistojne fare dhe mund te jene nje lloj "sjelljeje" e hapesires qe shkakton fenomene te tilla qe ne i emertojme grimca.

---

Lezhjani 82 te thashe te mos i prekesh mesazhet por ti si hajvan qe je i ke fshire. Ujku qimen e nderron po zakonin nuk e harron. Ti kete di te besh me mire te fshish mesazhet. Keshtu qe vazhdo beje. Mos ta pafsha me bojen as ty as ketij forumi te drejtuar nga idiota

NS 6 sot ndoshta eshte dita ime e fundit ne kete forum. Si duket ata qe e drejtojne kerkojne qe une te mos i shpreh ashtu sic i ndjej gjerat dhe me censurojne prandaj une po iki.

Por nuk mund te rri pa dhene dhe pergjigjen e fundit. Ti diskutove mbi nje subjet qe ma zgjoi interesin. Shnderrimi i grimcave ne njera tjetren. Te them te drejten jo se nuk besoj tek teorite e fundit mbi grimcat vetem se mendoj se ajo eshte humbje kohe. Gjithcka po behet vetem per te vertetuar nese egzistojne kuarket apo jo. Besohet se ne themel te ndertimit te lendes jane kuarket e cilat jane tre lloje. Lidhja e tyre me njeri tjetrin si dhe kombinimi i tyre eshte tulla baze per krijimin e materies. Te gjitha zbulimet e grimcave te reja me ane te pershpejtuesit te grimcave perfundimisht do te cojne vetem ne nje drejtim, zbulimin e kuarkeve te cilat sipas mendimit tim ka pak gjasa te evrtetohen sepse masa e tyre eshte gati zero (gje qe e ul shume mundesine qe kuarket te lene gjurmet e tyre ne pershpejtuesin e grimcave). Por ti ke te drejte persa i perket shnderrimit te therrmijave dhe kjo eshte pjesa e disutimit per te cilin une jam i interesuar. Eshte e vertete se nese protoni "bombardohet" me fotone atehere ai munt te transformohet ne neutron duke leshuar nje grimce me te vogel qe u quajt neutrino. PO keshtu ndodh dhe me neutronin e grimca te tjera me me te vogla si elektroni leptonet bozonet dhe barionet. Mua me terheq fakti qe numri i protoneve ne berthame eprcakton edhe llojin e elementit. Keshtu heliumi ka nje proton ne berthame. PO te ndryshonim numrin e protoneve ne berthamat e heliumit nga 1 ne 2 atehere heliumi nuk do ishte me helium por hidrogjen. KJo eshte nje menyre e mire per te perfituar metale te shtrenjta nga materiale me me pak vlere. Po te kujtoj alkimistet e mesjetes qe prodhonin ar nga bakri etj. SI ka mundesi qe nje njouri e diteve tona te kete qene akoma me e perparuar ne mesjete ku me ane te saj edhe prodhoheshin materiale nga njeri tjetri? Dua te vahzdoj te shkruaj sepse kam shume gjera per te thene por po e mbyll me kaq.
Nese nuk mbetemi ne kontakt per te biseduar per qellime krejtesisht shkencore sot une NS 6 te them lamtumire.

Deshton me sukses eksperimenti me i kushtueshem dhe me madheshtor ne bote per te cilin u derdhen me miliarda euro dhe nga i cili pritej nje rezultat kui varej fati i botes. Me ne fund te gjithe shkencetaret e mbledhur nuk i dhane dot dum krijimit te universit dhe shkaktuan vete nje difekt ne mbarevajtjen e experimentit per ta shkarkuar barren prej kraheve te tyre tek veglat qe nuk funksionuan mire. Mos arritja e experimentit i atrubuohet nje shkaku banal keqfunksionimi. Me ne fund ajo per te cilen kishte vene bast profesori nga chicago ndodhi ashtu sic e parashikoi ai. Tani sna mbetet vetem te gjejme rruge te reja ne shkence per te vertetuar teori te vjetra

Me respekt

Hyperborea

nuk do isha kaq pesimist ne kete gje! nga hipotezat e mundshme ka qene edhe nje vrime e zeze (qe cuditerisht do ti duheshin 4 vjet qe ta gelltiste token ), diten qe do ndizej makina por kjo gje nuk ndodhi!
gjithsesi,mendoj se duhet tu jepet pak kohe atyre qe e kane ndertuar per te rregulluar difektin apo jo? nderkohe qe te gjithe pershpejtuesit e tjere kane pershpejtuar elektrone,ky eshte i pari qe pershpejtoj protone...nuk eshte gje qe behet menjehere dhe normalisht kerkon perllogaritje mjaft te sakta. por ajo qe duhet te mendojme me shume eshte qe po tentohen te behen hapa perpara drejt dickaje qe nuk eshte provuar kurre nga e cila do perfitohet nje eksperience.
nese sot do ndodhte nje problem ne nje nga pershpejtuesit e elektroneve (qofshin lineare ose rrethanore) mund te arrihet te rregullohet difekti sepse ekziston nje sasi e mjaftueshme informacionesh dhe eksperience per ta bere kete gje.
thjesht duhet pak kohe dhe durim...2 gjera qe ne shqiptareve nga mungojne ose sic do shprehej dikush tjeter "kemi nje mungese te theksuar te atyre faktoreve"

HI NS6

Tungjatjeta NS 6.

Me ka munguar debati me ty. Mund tja nis nga e para te diskutojme per nje ceshtje qe une jam shume i interesuar. E di qe eshte hera e pare qe pershpejtohen protone por mendon se tek nje pershpejtues dhe perplasesh grimcash do te mund te gjenden gjurmet qe lene kuarket? Mendoj se jo sepse kuarket nuk kane mase dhe si rrjedhim nuk mund te krijojne nje trajektore qe te lere gjurme ne matesin e grimcave. Pas gjithe ketij diskutimi une ende nuk ende nese ja vlen te kerkojme bozonin X apo jo. Serish besoj me shume ne teorine e relativitetit sesa ne teorine e grimcave. A mund ta imagjinosh dot se si dy pika ne hapsire mund te kene te njejten permase? jo. PO nejiqnd pika te hapesires te kene te njejten permase? edhe kjo eshte e pamundur. Por nuk eshte aspak e pamundur brenda vrimave te zeza. Ne qender te vrimave te zeza koha ehste e ndalur dhe nje trup nuk ka nje eprmase te caktuar por i ka te gjitha permasat. Nese ne jeten reale ajo "pike materiale" do te ishte ose ne piken A ose ne piken B ose ne C ( pra do te kishte vetem nje pozicion te percaktuar qarte) brenda vrimave te zeza ku koha ishte e ndalur ky trup do te ishte edhe ne A edhe ne B edhe ne C. Pra do te ndodhej ne shume pika njeheresh. Kjo eshte veti e hapesires dhe e kohes si dhe kombinimit te tyre.

Tani ika se nuk kam me kohe. Pastaj kam frike se me bejne edhe ndonje ban.

Me respekt hyperborea

Re: HI NS6

Citim:

---

Po citoj ato qė tha hyperborea
Tungjatjeta NS 6.

Me ka munguar debati me ty. Mund tja nis nga e para te diskutojme per nje ceshtje qe une jam shume i interesuar. E di qe eshte hera e pare qe pershpejtohen protone por mendon se tek nje pershpejtues dhe perplasesh grimcash do te mund te gjenden gjurmet qe lene kuarket? Mendoj se jo sepse kuarket nuk kane mase dhe si rrjedhim nuk mund te krijojne nje trajektore qe te lere gjurme ne matesin e grimcave. Pas gjithe ketij diskutimi une ende nuk ende nese ja vlen te kerkojme bozonin X apo jo. Serish besoj me shume ne teorine e relativitetit sesa ne teorine e grimcave. A mund ta imagjinosh dot se si dy pika ne hapsire mund te kene te njejten permase? jo. PO nejiqnd pika te hapesires te kene te njejten permase? edhe kjo eshte e pamundur. Por nuk eshte aspak e pamundur brenda vrimave te zeza. Ne qender te vrimave te zeza koha ehste e ndalur dhe nje trup nuk ka nje eprmase te caktuar por i ka te gjitha permasat. Nese ne jeten reale ajo "pike materiale" do te ishte ose ne piken A ose ne piken B ose ne C ( pra do te kishte vetem nje pozicion te percaktuar qarte) brenda vrimave te zeza ku koha ishte e ndalur ky trup do te ishte edhe ne A edhe ne B edhe ne C. Pra do te ndodhej ne shume pika njeheresh. Kjo eshte veti e hapesires dhe e kohes si dhe kombinimit te tyre.

Tani ika se nuk kam me kohe. Pastaj kam frike se me bejne edhe ndonje ban.

Me respekt hyperborea

---

per momentin ka aq info sa per te besuar qe ekzistojne. kete te tregojne imazhet e bere nga Hubble,e tregon devijimi qe peson drita kur nje vrime e zeze futet ne mes te drites qe vjen nga nje galaksi e larget, e tregon rrezatimi qe leshon me nje kend 90 grade nga boshti qendror nje bosht qendror (bazuar ne imazhet e bera) qe te bejne te mendosh qe ekzistojne.
nese nuk gabohem,ekzistencen e vrimave te zeza e parashikojne edhe teorite e ndryshme perfshi ketu edhe ajo e relativitetit (ketu do doja opinionin e dikujt qe eshte me teper eksperit ne kete pike).
fakti qe njeriu ka shkuar ne hene nuk duhet te na beje te mendojme qe ceshtjet si vrimat e zeza jane gjera fantastiko shkencore sepse ne mars jane duke levizur 2 robote qe sjellin informacione cdo dite,ndersa Viking 1 mendohet qe ne keto momente te jete ne limitet e sistemit diellor dhe deri para pak kohesh vazhdonte te dergonte info...do mbeteshim ne fantashkence nese do themi qe po nuk shkova vete nuk i besoj.
dijet e sotme shkencore te japin mundesine te analizosh shume gjera,perfshi distancat ndermjet galaksive,lokalizimin dhe klasifikimin e tyre ne grupe,lindjen e yjeve,te llogaritesh shpejtesine se si largohen galaksite njera nga tjetra,si sillen njera me tjetren etj etj...keto gjera nuk perbejne me fantashkence.
nese ne mars ka rene debore (ose vihen re ndryshime klimatike) nuk eshte gje per tu habit sepse pak me tutje kemi satelitet e jupiterit (pse jo,edhe disa nga unazat) qe jane akull komplet...

Re: HI NS6

Citim:

---

Po citoj ato qė tha hyperborea
Tungjatjeta NS 6.

Me ka munguar debati me ty. Mund tja nis nga e para te diskutojme per nje ceshtje qe une jam shume i interesuar. E di qe eshte hera e pare qe pershpejtohen protone por mendon se tek nje pershpejtues dhe perplasesh grimcash do te mund te gjenden gjurmet qe lene kuarket? Mendoj se jo sepse kuarket nuk kane mase dhe si rrjedhim nuk mund te krijojne nje trajektore qe te lere gjurme ne matesin e grimcave. Pas gjithe ketij diskutimi une ende nuk ende nese ja vlen te kerkojme bozonin X apo jo. Serish besoj me shume ne teorine e relativitetit sesa ne teorine e grimcave. A mund ta imagjinosh dot se si dy pika ne hapsire mund te kene te njejten permase? jo. PO nejiqnd pika te hapesires te kene te njejten permase? edhe kjo eshte e pamundur. Por nuk eshte aspak e pamundur brenda vrimave te zeza. Ne qender te vrimave te zeza koha ehste e ndalur dhe nje trup nuk ka nje eprmase te caktuar por i ka te gjitha permasat. Nese ne jeten reale ajo "pike materiale" do te ishte ose ne piken A ose ne piken B ose ne C ( pra do te kishte vetem nje pozicion te percaktuar qarte) brenda vrimave te zeza ku koha ishte e ndalur ky trup do te ishte edhe ne A edhe ne B edhe ne C. Pra do te ndodhej ne shume pika njeheresh. Kjo eshte veti e hapesires dhe e kohes si dhe kombinimit te tyre.

Tani ika se nuk kam me kohe. Pastaj kam frike se me bejne edhe ndonje ban.

Me respekt hyperborea

---

Tungjatjeta NS6

Sigurisht qe me kishte munguar bashkebisedimi (apo shkembimi i ideve me ty). Me duhet te pohoj me kenaqesi qe qofte ti qofte miku jot qe te rtegon per fiziken i tejkaloni parashikimet e mia sepse jo vetem qe keni nje pergatitje per tu admiruar por gjithashtu keni nje mendje te fuqishme te cilen e vini ne pune per te gjykuar mbi shume fenomene. Jam shume i kenaquar nga ato qe lexova nga ju. Sigurisht edhe une i qendroj idese suaj qe edhe shume nejrez te tjere qe mund te jene shume here me teper ekpserte se une te bashkoheshin ne kete diskutim per qellime krejtesish shencore dhe me intencionin e mire per te bere nje klan (lobim ose lodge emertimi ska rendesi) ku personat e interesuar dhe te apasionuar pas fizikes te gjejne nje ambjent qe ti mireprese. Edhe une pres qe shume te tjere te bashkohen me kete diskutim qe po ndodh ketu tani.

Atehere kuarket mendohet se jane tre dhe kombinohen me ane dyshesh duke dhene nje kombinacion prej 6 konfigurimesh. Nje teori tjeter pretendon qe kuarket jane vertet gjashte por deri me tani teoria e kuarkeve duket e pamundur te vertetohet sepse mjetet qe kemi ndertuar dhe qe kemi ne dispozicion nuk mund te evidentojne qarte egzistencen e tyre. Egzistenca e tyre mund te vertetohet vetem me metoda te terthorta. Dhe keto jane gjurmet apo shenjat qe lene, sjellja e tyre etj. POr egzistenca e tyre e drejtperdrejte nuk mund te vertetohet. Nese ne e "kapim" nje elektron dhe e detyrojme te sillet ashtu sic duam ne (psh ta dergojme me shpejtesi te madhe ne nje pershpejtues grimcash, ta perplasim me grimca te tjera e te shohim cndodh me te se si shnderohet etj) kete gje nuk mund ta bejme me kuarket sepse nuk i kapim dot, nuk i evidentojme dot, nuk ua percaktojme dot permasen shpejtesine e levizjes, masen, impulsin energjine. Vete fjale kuark do te thote i pakonceptueshem ose i paimagjinueshem. Te gjitha pretendimet qe ngrite ti mbi kuarket qendrojne por eshte e veshtire te vertetohen per nje gje ata sillen ne menyre te pakonceptueshme dhe mund te bejne gjera qe dalin jashte ligjeve te fizikes (kete percaktim ua kane bere atyre shkencetaret ne momentin qe u mendua se u zbuluan). POr une nuk e hedh poshte kete teori. Ndersa persa i perket unifikimit te forcave edhe pse kater bashkeverpimet themelore duket sikur ndryshojne shume nga njeri tjetri thelbi mbetet i njejte. Bashkeveprimet karakterizohen nga forca. Forca terheqese ose shtytese. Eshte i njeti thelb per te kater. Pra eshte e njejta gje qe i shkakton. Ne vend qe te kerkojme ngrima qe shkaktojne force eshte me mire te kerkojme arsyen se perse shkaktohet force. Per cfare arsye nje pike e caktuar e hapesires terheq ose lejon te terhiqet. Dua te them qe te mos merremi se cilat jane ato femomene qe shkaktojne force por kush e shkakton forcen en realitet. Ne fakt eshte fare e thjeshte. FOrcen e shkakton nxitimi. Dhe vete nxitimi krijohet nga ndryshimi i drejtimit te shpejtesise. Dhe ndryshimi i drejtimit te shpejtesise arrihet kur trajektoret e levizjes jane te lakuara. Dmth nese hapesira eshte e perthyer (qe do ta detyronte trupin te levizte ne menyre te lakuar dhe jo drejtvizore) atehere do te lindte nxitim mbi trupin dhe si pasoje edhe force. Cfare e shkakton kete force? Ndonje grimce? Nuk e besoj. Besoj me teper qe kjo ka te beje me raportin kohe hapesire dhe vendosjen e drejtimit te vektoreve te ketyre te dyve. Cdo ndryshim i drejtimit te vektoreve te hapesires dhe kohes shkakton nxitim force. Toka ne hapesire qendron ne te njejten menyre sic plluskon nje domate ne uje. Domatja per vendin qe ze e zhvendos ujin rrethe rrotull saj dhe ze vendin e ujit. Po keshtu dhe toka zhvendos hapesiren per ti zene vendin. Hapesira mbeshtillet rreth tokes e shformuar duke krijuar ne kete menyre edhe gravitacionin. Kete shpjegim ka dhene Ajnshtajni ne fillim te shekullit te 20. Kam pare dhe nje dokumentar qe e ilustronte te gjithe kete ide me animime dhe ideja e gravitacionit dhe si shkaktohej ai ishte teper e qarte.

Ne perfundim them qe jam vertet i habitur nga njohurite qe shfaqe. Me pelqen te diksutoj me nejrez te tille. Besoj se ti je mjeke nga profesioni. Edhe kjo gje me pelqen shume dhe do me pelqente te diskutoja sidomos mbi klonimin. Por cdo gje ka vendin dhe kohen e duhur apo jo? Atehere ne kete vend qe jemi le te diuskutojme per grimcat, kuarket, teorine e relativitetit dhe koncepte te tjera te lidhura me to

Hyperborea

Megjithse nuk ja kam haberin shume gjerave qe flisni ju ketu :p :p :p po behem dhe une lob me ju.

Sa per fillim pjesmarrja ime ne kete teme eshte vertet me shume per te mesuar ndonje gje sepse jam verte shume i manget ne keto gjerat e universit dhe pertej tij.
Ns6 me pelqen pasioni yt per kete fushe.

Tani shkojme tek pyetja ime.
Nje komete, psh Halley qe e shohim afer tokes sone nje here ne 72 vjete ne mos gaboj pse nuk e humb kurre rrugen ose pse nuk perfundon tek ndonje vrime e zeze apo gjera te tilla por pikerisht pas 72 vjetesh shfaqet diku ne qiell, mrekulli apo jo.

pershendetje Piktor
te mesosh dicka jasht profesionit (ose fakultetit qe ndjekim) vjen kryesisht nga kurioziteti. normalisht qe per ceshtjet qe kemi folur me siper,eshte deshira per te ditur dicka me teper qe te ben te kerkosh. personalisht jam larg fushes se fizikes duke qene se merrem kryesisht me mjeksine por prap, cdo gje me teper nga fushat e tjera, fitimprurese eshte

qellimi i kesaj zone eshte pikerisht shtrimi i ketyre dijeve (qe do kishte qene shume e bukur po te behej nga persona qe studjojne fizike dhe shkencat qe kane lidhje me te sepse do jepnin info edhe me te gjera) ne menyre qe cdokush prej nesh te mund te perfitoje dicka...fundja edhe te korrigjoje dicka qe mund ta kete ditur me pare gabim. do kishte qene gje e bukur qe jo vetem kjo teme por edhe shume tema te tjera qe jane hapur ne kete zone te kishin te njejten ecuri me nje diskutim qe do tu shkonte per shtat dikujt qe ka dije dhe di te diskutoje

per sa i perket pyetjes tende, mund te ecim pak a shume me logjike, duke marre parasysh edhe ato qe permendi hyperborea me para. nese kometa duket cdo 72 vjet do te thote qe ben nje rrotullim te tille qe ne fund do formoje nje rreth (ndoshta duhet te them me mire nje elips sepse te shohesh nje orbite rrethore nuk te bie shpesh :p) keshtu qe ne ndonje pike gjate udhetimit te vet kjo komete devijon trajektoren e saj dhe ben xhiron e kthimit...si mund te devijohet nje trajektore e nje trupi? kalojme tek ajo qe permendi hyperborea mbi gravitetin qe shpjegon teoria e relativitetit:
marrim hapesiren ku ecen kjo komete si hapesire te sheshte (nese do beja nje analogji shum shum te varfer, mund ta konsiderojme hapesiren si nje rrjete te tendosur) ne pozicione te ndryshme ka disa sfera qe formojne nga nje perthyerje rreth e qark ndersa ne qender eshte nje sfere me e madhe qe e perthyen edhe me teper kete rrjete te tendosur. kur kometa kalon ne afersi te ketyre sferave do hase me perthyerjen qe keto sferat kane mbi hapesiren rreth e qark (fusha gravitacionale e sferes) dhe do jete ne nje fare menyre e detyruar te ndjeke deri diku kete trajektore qe sfera e detyron te beje...ne nje pike tjeter devijohet serish e keshtu me rradhe derisa kthehet serish ne pozicionin qe e ke pare ti pas 72 vjetesh ...dicka e tille ndodh me token rreth diellit cdo 365 dite (ne nje orbite eliptike),gje qe kishin vene re edhe te vjetrit, ndodh me henen, ndodh me te gjithe planetet e sistemit diellor dhe me satelitet e tyre...sfera e madhe ne qender eshte dielli, qe e perthyen me teper hapesiren por si kjo sfere edhe planetet e perthyejne ne perafersi te tyre...asnje nga keto nuk perplaset me njeri tjetrin sepse pertej nje distance nuk ka me terheqje por ka shtyerje (nese hyperborea me korregjon,kjo distance varet nga masa e objekteve qe nderveprojne)...dmth ekzistojne ne nje orbite te caktuar sepse aty eshte pika e ekuilibrit
pse nuk perfundon kometa ne nje vrime te zeze? ne kete pike besoj se pergjigjen e kemi te dy dhe eshte e thjeshte...sepse ne trajektoren qe ajo pershkon nuk ka vrima te zeza,pika e pare. edhe nese do kishte,ekziston nje distance qe mund ta quajme distance shpetimi,poshte se ciles do futej ne hapesiren gravitacionale te vrimes se zeze dhe atehere nuk do mund ti shpetonte me (gje qe nuk e bejne dot as fotonet e drites) ndersa jasht asaj distance mund edhe ti shpetoje por duke pesuar serish nje devijim te trajektores qe pershkon (dicka e tille ndodh me driten qe vjen nga nje galaksi e larget kur ne mes tokes dhe asaj galaksie futet ne nje vrime e zeze...drita peson perthyerje ne anet e vrimes se zeze
une kete shpjegim mund te jap e nese kam bere ndonje gabim ne kete shpjegim,mund te me korrigjoni

ndersa per sa i perket ceshtjes se kuarkeve qe po permend hyperborea : besoj se eshte normale qe provat te gjehen ne menyre indirekte sepse vezhgimi direkt do te ishte i veshtire...hasim veshtiresi me pare nje elektron e jo me me tentuar me pare kuarket...por duke pershkruajtur disa karakteristika te tyre dhe duke bere matjet mund te parashikojme sjelljen e tyre dhe nese matjet perkojne atehere mund te themi qe ekziston.
permenda elektronin me siper sepse neper libra shkollore shume here e permendim neper orbita dhe i bejme konfigurimet (fiksim fare jane konfigurimet elektronike ) por me sa di une nuk ka siguri nese gjenden ne ato orbita...kjo gje behet edhe me te veshtire kur mendojme qe nuk kemi as se si ta percaktojme me saktesi sepse eshte eshte nje princip (sem kujtohet emri) por qe nese ti tentoje ti ndryshoje shpejtesine do ndryshonte orbiten dhe nuk mund ti gjesh kurre shpejtesine dhe pozicionin e sakte....keshtu qe mesojme si praktike ato qe jane teorike! por duhet thene qe ana teorike punon mire (edhe pse nuk i shohim keto elektrone) sepse fundja duke u bazuar ne te mund te percaktojme hibridizimet elektronike, substancat qe nje element mund te formoje,sa te tilla mund te formoje (thjesht duke menduar qe nje shtrese elektronike ka nje numer te caktuar elektronesh,edhe pse nuk i shohim).

pra,ne disa pika,te gjesh dicka ne menyre te terthorte vlen si te gjesh dicka ne menyre direkte. une do i kthehesha serish reaksioneve berthamore duke qene se gjithmone jane nje shembull i lehte per kete pike...shnderrimet e grimcave tregojne qe prej tyre shkeputen "copeza"...emertimin mund tia japim si te duam...dhe shtoj edhe dicka tjeter qe e ben me interesante...largimi i "copezave" vendos edhe ngarkesen e grimces se re. pyetja shtrohet "nga vjen ngarkesa? cila copez qe vjen ose iken e ben kete diference?" :p

dokumentari qe thua duhet te kete qene "The Elegant Universe" pjesa e pare (shume shume i lezetshem sepse te jep shpjegim mjaft te qarte te ecurise se fizikes ne rrugen per te bashkuar te gjitha forcat ), sepse aty e shpjegon shume mire gravitetin (perfshi gabimin e Newton-it ne rast te nje katastrofe ku zhdukej dielli dhe idene e sakte te Ainshtajnit me teorine e relativitetit po per te njejtin fenomen :p).

nxitimi i nje trupi eshte 0 deri ne momentin qe nje force e jashtme vepron mbi te dhe e ben te shpejtoje ose te ngadalsoje. forca nuk mund te jete e njejte ne nivelin makroskopik dhe ate mikroskopik. kur kemi nderveprim mes 2 trupave nje ai me fushe graviteti me te ulet i afrohet atij me gravitet me te madh, shpejton levizjen e tij dhe kjo eshte nje pasoje e gravitetit apo jo? ne hapesiren mikro, graviteti eshte i neglizhueshem.

fusha ime ne fakt eshte mjeksia,megjithse mjek nuk jam akoma por ishallah ne ate rruge jam...po deshe te diskutosh per klonimin asnje problem...thjesht duhet te nderrosh zone

Me falni serish per nderhyrjet pa vend por thjesht zgjerojme njohurite, dmth mesojme diēka qe nuk e dime ose nuk e kuptojme.
Keshtu qe une i perkas njerzve qe vetem do pyesin.
A ka ose egsiston Univers pertej universit tone? A eshte e drejte te quhet univers dhe a ka apo egzistojne mundesi te tjera bote ose jete qofte edhe brenda universit tone .
Ns6 te falenderoj per durimin qe pate duke ju pergjigjur pyetjes sime mbi kometat dhe me kete rast po e zgjas edhe pak me shume kureshtjen lidhur me trajektoren e kometave duke llogaritur shpejtesine me te cilen levizin dhe kohen per te cilen i afrohe tokes psh ka kometa qe afrohen njehere ne 2000 vjete kot per kuriozitet edhe kjo kometa me gjithe kete rruge qe ben nuk kalon neper zona te rrezikshme qe mund ti pije si vrimat e zeza. Sepse disa shkencetare kur bejne ca llogari thone psh qe probabiliteti qe te perplaset me toke eshte nje me nje milion apo 45 milion etj. Sa mundesi ka te ndodhi nje gje e tille dhe a varet nga jetgjatesia e planetit kometes apo sistemit diellor apo galaksise apo universit.
Flm dhe shpresoj te kem qene i qarte.

per ceshtje universesh te tjera,ka teori te cilat thone qe mund te ekzistojne (teoria e tajhoneve arrin deri ne piken qe shfaqe 11 dimensione dhe shume universe paralele) por deri tani nuk ka asnje prove! ka edhe nga ata qe konsiderojne vrimat e zeza si porta ndermjet universeve,por edhe kjo nuk ka prova etj etj

per sa i perket kometes qe mund ti duhen 2000 vjet qe te beje rrugen...
sistemi diellor i jone ndodhet ne nje pozicion rreth 28.000 vjet drite nga qendra e galaksise dhe rreth 50 vjet drite nga aksi i saj...te them kete numer per shkak se te dhenat sot per sot tregojne qe vetem ne qender te galaksise tone ndodhet nje vrime e zeze e madhe disa qindra diej ndersa vrima te zeza ne pozicione te tjera brenda galaksise nuk kam degjuar...dhe kur themi 28.000 vjet drite besoj se me kupton se cfare distance eshte...vete drita kerkon 28.000 vjet qe te pershkroje distancen keshtu qe nje komete qe ecen shume me ngadale do ti duhej shume me teper kohe te pershkronte kete distance (gjithmone pa u perplasur me objekte te tjera dhe nese nuk peson devijimet qe permenda)...
mundesia e perplasjes me nje objekt llogaritet duke marre parasysh rrugen qe kryejne 2 objektet qe mund te perplasen dhe duke gjetur pikat ku keto mund te hyjne ne kontakt...tek marrim nje komete dhe token, duhet te kuptojme qe levizim me nje shpejtesi rreth 66.000 km ne ore rreth diellit dhe kometa po ashtu ka nje shpejtesi te veten...nje perplasje do te ndodhte nese keto 2 shpejtesi do te sillnin 2 trupat ne nje kontakt te drejte njeri me tjetrin

p.s: ej,nuk ka persona qe mund te me ndihmojne ne kete teme pervec hyperboreas? do vije nje moment qe nuk do jem dot ne gjendje ti pergjigjem dot pyetjeve sepse fundja nuk eshte fusha e ime

NS-6 une s'mund te diskutoj me ketu edhe pse kam qefe te flas te pakten per aq pak njohuri sa kam por me kan bere te ndihem jo ne nivel per te diskutuar ne kete teme!
Megjithate do mundohem te rekrutoj persona ne nivel aftesish te mjaftueshme qe te perballen rrymen e dituris qe rrjell ketu:p

Ju pershendes dhe me behet qejfi qe ju lexoj !

Mirmengjesi Loby.
Ns6 je modh. me te vertet me mahnit njohuria juaj ne kete fushe.
Tani te sqarojme gjerat duke bere pyetjen e rradhes.
Pra nese kohen e llogarisim me shpejtesine e drites ne fakt kam dy pyetje por qe njera mund te pershtatet me profilin e doktorit
Syri i lire ka nje kufi shikimi qe nuk e di a matet edhe ajo me kohe dmth momenti qe une hedh syte, perceptimi i objektit dhe reagimi i sistemit nervor ose ndergjegjes e keshtu me rradhe.
Ndersa pyetja per te pasionuarit e fushes etj.
Nqs kemi nje distance prej 28 000 vjet nga qendra e galaksise sa kohe duhet qe ne te arrijme me mjetet e sofistikuara si teleskopet apo kamera superveshguese apo si mund te quhen qe te kemi keto te dhena qe kemi sot.
Me falni per naivitetin tim por une i bej pyetjet gjithnje nisur nga materia dhe praktika dhe jo nga teoria apo teorite.

e thjeshte fare :p...po bej shaka
informacionet qe kemi ne sot per qendren e galaksise jane ato qe kane qene 28.000 vjet me para sepse drita qe vjen nga ajo pike qendrore eshte drita qe ka nisur udhetimin 28.000 vjet me para. drita qe na vjen nga dielli eshte nisur rreth 8 min e gjys me para dhe vetem pas kesaj kohe do arrije ne syte e tu
problemi jone qendron pikerisht ketu ne fakt...qe ne jemi pas me momentin qe ndodhin keto gjera. kur themi qe universi eshte rreth 12-13 miliard vjet i vjeter themi sepse tani na mberrin drita qe eshte nisur rreth 12-13 miliard vjet me para nga anet me te largeta te universit por nderkohe qe kjo drite ka filluar udhetimin universi zgjerohet (galaksite largohen me shpejtesi mjaft te medha sic zbuloi Hubble...shkencetari kete rradhe,jo teleskopi ) dhe perllogaritjet e tanishme tregojne qe momentalisht mund te gjendjen galaksi edhe ne distance shume me te madhe se sa ajo qe momentalisht dime...

per sa i perket perceptimit i drites ne syrin e njeriut () behet nga 2 lloj qelizash qe kane formen e koneve (njeri lloj) dhe shkopinjve te vegjel (lloji i dyte)...ndryshojne njeri nga tjetri per momentin e trigger-it,dmth kur aktivizohen dhe per pozicionimin ne retine...sa me shume largohemi nga ajo qe merr emrin fovea okulare (pika ku keto qeliza gjenden ne sasi me te medha) aq me i ulet behet numri i tyre dhe aq me i dobet dhe jo i plote behet shikimi (ajo qe shohim me cep te syrit le te themi )...
per sa i perket momentit te aktivizimit, qelizat shkopinj mund te aktivizohen edhe me nje foton te vetem dhe kjo eshte arsyeja qe keto funksionojne me mire ne erresire ku drita eshte mjaft e dobet...ti gjithsesi me aq drite sa merr, fale edhe modifikimeve qe peson pupila e syrit nga muskujt perreth,je ne gjendje te pakten te kuptosh formen e nje trupi ose objekti edhe pse nuk mund ti kuptosh detajet sic mund te jene ngjyrat (per te cilat duhen qelizat konike sepse jane ato qe kane nje molekule te quajtur rodopsine e cila i nenshtrohet ndryshimeve biokimike qe nisin pastaj edhe sinjalet qe do kodifikohen ne tru)...
duke qene se gjithsesi jane fotone ato qe duhet te prodhojne modifikimet qe te niset nje sinjal ne tru,atehere edhe ne mund ta masim shikimin me sekonda drite...pra,serish mund te themi qe drita qe shohim nga dielli ka nevojitur 8 min e gjys per te ardhe ne syte tane (normalisht qe keto llogaritje duhet te behen me aparaturat qe i masin keto gjona) dhe objektet qe jane ne afersi tonen leshojne fotone dhe duke qene se jane shume afer nesh,koha qe mund te beje levizjen me te vogel perceptohet si e menjehershme...
besoj se si pergjigje eshte e mjaftueshme per kete pjese...
detaje me te medha mund ti gjesh ne zonen e mjeksise ne shkrimet (kerkoji kodet tek butoni "kerko" pa lene hapesire mes shkronjes dhe numrit qe ndjek):

-retinali dhe rodopsina (Cod. A 09052006)
-vitamina A ne shikim (Cod. A 07052006)
- pergjigje e pyetjes 43 (Cod. A 17062006)

Bore ne Mars.

Kjo foto ketu e bere nga Nasa nuk ma mbush mendjen fare se ka rene bore ne planetin e kuq.
Megjithate do isha kurioz te shihja fotot origjinale te derguara nga sonda qe thone se ishte vetem 4 km e jo me shume nga bora.
Ah po Ns6 flm per pergjigjet e mesiperme dhe jam shume i kenaqur nga ato.

Pranvera mbi Neptun

ate te marsit sdi me ta thon me me saktesi por po te jap kete te neptunit....4.5 miliard km larg nga dielli dhe nje temperature siperfaqesore -200 grade celcius (merr vetem 1% te drites diellore,bazuar ne ate qe po lexoj ne shkrimin qe shoqeron imazhin )
ne 6 vitet e vezhgimit nga ana e Hubble eshte pare nje rritje e sasise dhe drites nga shtresat e reve te neptunit dhe interpretimi qe u japin astronomet eshte ndryshimi kliimatik i stines. pranvera normalisht qe do zgjasi icik me shume se 3 muaj sepse rrotullimi i tij rreth diellit zgjat rreth 165 vjet...keshtu qe 6 vjet nuk eshte qe jane nje kohe e madhe per ndryshim

jemi duke dale nga tema gjo? :p

Re: Pranvera mbi Neptun

Citim:

---

Po citoj ato qė tha NS-6

jemi duke dale nga tema gjo? :p

---

Tungjatjeta njerez. Kerkoj falje se pari qe nuk jam bere i gjalle per nje kohe kaq te gjate.

This is what i was talking about. Per kete e kisha fjalen NS 6. E dija qe njihurite e tua ishin te thella ne astronomi dhe me shpejgimet qe dhe ti e vertetove kete. NS 6 je fakntastik dhe shpjegimi yt eshte teper i sakte. Une nuk mun dte korrigjoj asgje. Meqe ka kohe qe nuk kam shkruar kerkoj ti marr gjerat me rradhe dhe te bej vetem disa shtesa te vogla (nese edhe NS 6 eshte dakord).

Se pari persa i perket asaj qe deshi te dinte piktor po riperseris ate qe tha NS 6. Kometat kane nje trajektore te caktuar qe ne masen me te madhe shte eliptike. Duhet nje kohe e madhe qe kometat te pershkruajne nje rrotullim te plote te rruges se tyre qe eshte shume here me e madhe se ajo qe i duhet tokes per te kryer nje rrotullim te plote rreth eliptikes se vet. Kometa nuk e humb kurre rrugen e vet sepse trajektorja e saj eshte e percaktuar. Ajo leviz ne menyre pothuajse rrethore rreth nje qendre gravitacionale qender qe percakton dhe rrugen e kometes. Kometa nuk eshte e lire te ndjeke nje trajektore cfaredo sepse nuk e lejon pikerisht ajo qender qe e terheq. Piktor doje te dije se perse nuk perplaset kometa me ndonje trup tjeter (toka psh) por vazhdon te njeten rruge perseri e perseri? Te perplaset kometa me nje trup tjeter eshte njelloj si te perlpaset nje zog qe fluturon mbi liqenin e Ohrit me nje zog tjeter qe fluturon po mbi liqenin e Ohrit me kushtin e vetem qe ne gjithe siperfaqen e liqenit te jene vetem keta dy zogj. Ky shembull kerkon te tregoje qe probabiliteti i perplasjes se dy zogjve eshte shume i ulet sepse hapesira ne te cilen ata levizin eshte shume e madhe. Duhet te dish piktor qe trajektorja e kometes Halley tashme eshte e peraktuar dhe ne kete trajektore nuk ka asnje lloj pengese qe ta beje kometen halley te bjere mbi ndonje planet perfshi ketu token. Shpejtesia e saj e levizjes si dhe kendi qe formon trajektorja e kometes nga nderprerja me trajektore te planeteve te tjere eshte e tille qe forcat e rruajne kometen nga perplasjet. Kjo gje ka miliarda vjet qe perseritet. Tashme eshte kthyer ne rregullshmeri. Nese do te kishte ku di une ndonje vrime te zeze ose ndonje trup me mase te madhe si yje xhuxh te verdhe apo gjigande portokalli qe do te kishin nje influence teper te madhe mbi trajektoren e kometes kishte per te ndodhur fakti qe kometa do perplasej e do shkaterrohej. DUa te te kujtoj ketu piktor shiun e zjarrte te asteriodeve qe ra mbi toke rreth 2 vjet me pare. Ky shi u shkaktua pikerisht nga ky fakt. Forca terheqese e tokes ndryshoi krejtesisht trajektoren e atyre "shkembinjve te vegjel" dhe nga ana tjeter shpejtesia e atyre shkembinjve qe aq e vogel sa nuk mundi te mposhtte dot forcen terheqese te tokes dhe ndodhi ngjarja e shkaterrimit te atyre asteroideve duke u djegur nga atmosfera e tokes. Dua te te kujtoj gjithashtu qe fenomeni i "yjeve" qe bien nuk eshte gje tjeter vecse djegja dhe shkaterrimi i asteroideve te vegjel qe bien ne kurthin e gravitacionit te tokes. PO keshtu mendohet se nje komete apo asteroid shume shume kohe me pare (me miliona vite) ra ne toke duke goditur token dhe per shkak te kesaj goditje u krijuan kushtet per fillimin e jetes ne toke. Serish kjo eshte nje teori dhe nuk dua te hap ketu debate nese eshte e vertete apo jo sepse ketu po diskutojme dicka tjeter.
Dua te vazhdoj te perpiqem qe te te shuaj kureshtjen piktor (meqe u bere pjese e lobit tani)
Keshtu nese ne nje qytet ti del ne rruge dhe cdo 5 sekonda ndeshesh me nje njeri kjo gje nuk ndodh nese je ne fshat, ne fushe te hapur apo me keq ne shkretetire. Nese je ne shkretetire mundte te takosh nje njeri pas mijera miljesh te pershkruara. Pikerisht kjo eshte ajo qe ndodh edhe me kometen dhe sistemin tone djellor. Ti vertet shikon me mijera yje ne qiell por sistemi yne diellor ndodhet ne nje prej galaktikave me nje rrallesi shume te madhe te yjeve dhe vete galaktika jone ndodhet shume larg qendres se galaktikave. Ndodhet ne nje qoshe gati te harruar te universit ku dendesia e yjeve eshte shume shume e vogel dhe ngjarja e perplajses se kometes me trupa te tjere eshte e vogel sepse ajo nuk i ndesh ne rrugen e saj. Ne zeme nje vend te tille ne univers ku guret e zallit ne lume nuk jane aq afer njeri tjetrit por duhet te gjesh nje gur e me pas te ecesh per pese minuta qe te gjesh gurin tjeter. Eshte njelloj sikur mbi liqenin e shkodres ose te pogradecit te fluturojne jo me shume se 10 zogj. E perfytyron dot gjithe ate hapesire te pamate te kete kaq pak zogj? Sa eshte mundesia e perplasjes se tyre?
Piktor shkarazi ti hape nje teme mbi mundesine e egzistences se jeteve te tjera ne univers. Egziston nje ekuacion i thjeshte qe llogarit mundesine e egzistences se jeteve te tjera duke u bazuar se sa yje ngjajne me diellin tone dhe sa planete ngjajne me token. Ky ekuacion ka nxjerre se eshte te pakten 1000 numri i planeteve ne univers qe mund te kene jete. POr si gjithmone kjo eshte teme tjeter qe nese hapet do jem i kenaqur te them edhe plot gjera te tjera.
Gjithashtu ti kerkon te dish mbi permasat e tjera dhe universet paralele. NS 6 te dha nje pergjigje jashtezakonist te sakte por nga ato qe kam lexuar rezulton se egziston nje teori qe po ecen paralelisht me teorine e thermijave (dmth teoria e zbulimeve permes perplasjes se grimacave ne pershpejtues) e cila kerkon te vertetoje se egzistojne universe mema dhe universe bija. Universet mund te lindin universe (gje kjo qe eshte pak e pakonceptueshme per momentin) dhe kjo e nderlikon akoma me shume realitetin qe ne jetojme pasi perpiqet te shpjegoje qe egziston mundesia e levizjes jo vetem ne universin tone por edhe ne universe paralele. Nje dege e zhvillimit te kesaj teorie eshte ajo qe merret me drejtimin e rrjedhjes se ngjarjeve. Nese dikush nderhyn duke u kthyer ne kohe dhe ndryshon nje ngjarje atehere universi rrjedh ne nje drejtim krejtesisht te ri qe eshte i ndryshem nga i pari nese ngjarja nuk do qe ndryshuar. KJo eshte nje ide per te pershkruar ne nje fare menyre egzistencen e universeve paralele permes asaj qe une e kam me shume qejf nga te gjitha, teoria e relativitetit. POr serish duke mos dale nga tema se pastaj lezhjani na terheq veshin le te kthehemi tek ato qe po themi.
Sa per boren ne mars fotoja vertet nuk e tregon boren ne mars piktor por sonda qe germoi ne siperfaqen e marsit dhe solli kampione ne toke zbuloi qe mes kampioneve kishte grimca akulli. Po keshtu kjo sonde zbuloi qe nje damar qe dukej mbi siperfaqen e marsit ne fakt ishte nje lume uji i rrjedhshem. E pamendueshme te gjesh lume ne mars po ja qe ndodh njelloj sic ndodh te gjesh pranvere ne neptun.

Hej NS po ti studion per mjekesi apo per astronomi? Hehehe. Je vertet i madh man. Vertet qe me habit me ato qe di.

Pershendetje Loby.
Sa mundesi ka njeriu te eksploroje universin?
Tani per tani shkenca dhe kapacitetet nuk na e krijojne akoma kete mundesi apo jo.
Psh qe te shkojme ne Hene akoma sot gati pas 30 vjetesh nuk e ka shkelur me kemba e njeriut, ne mars sonda i eshte afruar 4 km bores qe ka rene (nskr) . Pranvera ne neptun don dhe ca vite te vije. e te gjitha keto ndodhin brenda sistemit tone solar mendo jashte tij, ne galaksi ne rrugen e qumeshtit ne univers.!!!!!

Citim:

---

Po citoj ato qė tha hyperborea

...Hej NS po ti studion per mjekesi apo per astronomi?...

---