Forumi Horizont Gjithsej 11 faqe: « 1 2 3 4 5 6 7 [8] 9 10 11 »
Trego 11 mesazhet nė njė faqe tė vetme

Forumi Horizont (http://www.forumihorizont.com/index.php3)
- Gjuha Shqipe (http://www.forumihorizont.com/forumdisplay.php3?forumid=122)
-- ALBANY (prejardhja e ketij emri) (http://www.forumihorizont.com/showthread.php3?threadid=10454)


Postuar nga robert datė 22 Nëntor 2014 - 17:07:

( vazhdim ) :
Tani kthehemi tek polis-i grek. (Lexuesi e kupton se kėtu termi grek duhet futur nė thonjza, e biles edhe ai helen, pasi janė mė tė vonėt nga fenomeni i mbledhjes sė njerėzve rreth lisit, feno-men ky jo vetėm ballkanik e europian, por edhe i vendeve tė tjera nė Azi. Por vėnia gjithnjė e thonjzave kėrkon pėrsėritje shpjegimesh, ēfarė do t’na zgjaste pa dobi.)
Ky emėrtim pėr qytetin, vetkuptohet rrjedh nga emėrtimi pėr grumbullin e njerėzve. Dhe ky grumbull njerzish ishte rreth kėsaj peme, qė nė gjuhėt greke (kupto: paragreke) quhej lis.
Unė jam tepėr i sigurtė, qė kėtė fjalė, (apo pėrafėrsisht si kjo fjalė, si lesh, lajsh, lush, etj.) ta kemi nė njė e mė shumė gjuhė edhe pėr konceptin e mbledhjes (riunione; Versammlung).
A ka kjo pemė veti hyjnore mė shumė se ēdo pemė tjetėr? Nuk e besoj! Por diēka tjetėr di mirė: emėrtimi i saj ėshtė mėse njerėzor; njeriu i lashtė tha: le zė (lascia voce; lässt Stimme), ēfar e kupton ēdo kush nė botė, vendi ku mblidheshin burrat dhe lėshonin zėrat e tyre, pra mendimet e tyre mbi probleme tė ndryshme, apo dhe thjesht, pėr tė kaluar kohėn.
Tė dyja fonem-morfemat e mėsipėrme (le, la + ze, zė) i njeh tashmė edhe lexuesi qė nuk e njeh shqipen, -nėn parakuptimin se punimi ynė do tė ishte i pėrkthyer dhe lexuar nga ai.
Pra, lisi parakuptonte mbledhjen e njerzve, kėshtu do tė bėhej si fillim pjesė e emėrtimit tė mbledhjes: pė lis, (pėr lis-in; per il lis-so (per la quercia); für lis-ser (für die Eiche)), e pastaj tė qytetit, duke ndryshuar deri tek polis.
Qė kjo mbledhje njerzish pėrreth lisit u fetarizua, sepse edhe problemet e asaj kohe trajtoheshin kryesisht fetarisht, kjo nuk e ndryshon kuptimin etimollogjik tė fjalės.
E teksa me polis kuptohej tani njė substrat (njė komponim) tjetėr nga ai i mbledhjes sė zakonshme tė njerzve, ky fenomen i vjetėr i mbledhjes u emėrtua nė Greqinė antike (nė Eladha): agora. Ky vend tashmė modern, panvarsisht se nė natyrė, (dhe jo si sot nė salla tė mbyllura), ishte njė vend i ndėrtuar dhe rregulluar me gurė, ku uleshin burrat e shtresave tė ndryshme, tė cilėt nė bazė tė kodit tė kohės, konsideroheshin qytetarė tė lirė. Ndaj dhe ky vend morri kėtė emėr nga shkaku i gurėve tė rregulluar pėr mbledhjet e pėrhershme, a gor-a. Gjithashtu nuk duhet t‘harrojmė, se dhe qendrat e qyteteve nė kėtė kohė quhe-shin agora, pikėrisht nga shkaku i gurve qė kishin kėto qendra.
Qė dikush mund tė na kujtojė se nė greqishten e vjetėr gurit i thonė lithos, kjo ėshtė e vėrtetė.
Kėtu un mendoj (dyshoj) se mund tė kemi njė pėrkthim direkt tė kėsaj mbledhje tek gurėt, pra tė kemi: le thos, (le fjalėn; lascia la parola; lässt das Wort), nga njė grupim tjetėr njerzish, tė cilėt kishin njė paksa-tjetėr gjuhė. Nga kjo u kuptua si fillim vendi i gurit (ku mblidheshin llafollogėt), e mė pas vetėm guri.
Natyrisht kjo ngelet hipotezė, pasi fjala lithos mund edhe tė ketė tė bėj me thyerjen (thy, thyj, thyej; rompere; brechen). Ose ndoshta nga ndonjė kuptim tjetėr.
Definimi („konfondimi“) i mbledhjeve qytetare (agora) nė Athinėn antike me gurin ėshtė mėse i natyrshėm, pasi shpesh kėto mbledhje bėheshin nė qendėr tė qytetit, qė mė shumė se ēdo vend tjetėr i qytetit, ishte i rregulluar me gurė.
Tani ne kuptojmė edhe emėrtimin e qytetit tė Lezhės; emri antik nga „grekėt“: Lissos, nga latinėt: Lissus. Ky emėr rrjedh nga lisi „fisnik“ dhe „hyjnor“, rreth tė cilit mblidheshin burrat e diskutonin ēėshtje tė rėndėsishme.
Nėse dikush provon se nė Lezhė nuk ka patur kurrfarė lisi dhe as rrėnjė tė tij, kjo nuk provon mos-emėrtimin e kėtij vendi nga kjo pemė. Mjafton pozicioni gjeo-strategjik i kėtij vendi, -bie fjala: kalasė sė Lezhės-, qė ky vend tė bėhej nė kohėt antike pikė takimesh dhe diskutimesh pėr burrat luftėtarė, si dhe pėr prijsat e ndryshėm. Ndaj dhe do merrte emrin e atij simboli mbledhjesh, lisit. Pra, nuk ėshtė e nevojshme tė kėrkojmė vetė pemėt dhe rrėnjėt e kėsaj peme nė Lezhė dhe rrethinat e tij.
Edhe mbledhja e prijsave shqiptarė nė mesjetėn e vonė (1444) nė kalanė e kėtij qyteti, dhe lidhja e besės sė tyre rreth Gjergj Kastriotit, pėr tė luftuar kundėr hordhive osmane, nuk mund tė jetė njė rastėsi e kohės. Duket ky vend ka ruajtur nga lashtėsia mbledhjet e ndryshme princore. Dhe kėtė ia ka kushtėzuar thjesht pozicioni gjeografik.
Ėshtė e vėrtetė, qė janė Shkodra dhe Durrėsi ato qė kanė patur tė bėjnė me ngjarje mė tė dėgjuara tė antikitetit, kėto dy qytete nė krah tė Lezhės, rreth 10 dhe 40 km. larg saj. Por pikėrisht ky faktor ka bėrė qė Lezha tė ketė luajtur funksionin e njė pike tė qetė takimi krerėsh tė ndryshėm ilirė, pėrgjatė shumė shekujsh. Edhe vetė ajo ka patur mė vonė, -pak shekuj para Krishtit-, disa histori luftrash e betejash tė pėrgjakshme. Pėr kėtė mjafton vetėm njė klikim nė google – > Vikipedia.
Nė Vikipedia lexojmė se Lezha, -sipas Diodor Sikulusit-, na qenka themeluar nga Dionisi i I, pra nga tirani i Sirakuzės. Kuptohet se ky ėshtė njė lloj miti, pasi –jo vetėm nga gėrmimet arkeologjike, jo vetėm nga historitė e tjera tė shkruara mbi ‘tė, por edhe nga kėto qė ne provojmė kėtu gjuhėsisht– Lezha ėshtė shumė mė e vjetėr. Por nga kėto thėnie tė Diodor Sikulusit ne pėrforcojmė ato qė kemi thėnė deri tani e qė do themi edhe mė pas, atė se kjo zonė fisesh ilire i pėrkiste deri kėtė kohė rrymave fetare tė dyzimit. Zakonisht emri Dionis nuk gjindet kurrė nė mbretit qė i kanė pėrkitur rrymave fetare tė trinitetit. Biles ne kuptojmė edhe mė mirė ato luftra tė gjata tė illirve me helenėt, apo me maqedonasit, tė cilat i mėsonim nga faqet e librave tė shkollės. (Pėr sa i pėrket etnitetit tė palve luftuese, kjo nuk pėrfillej thuajse fare atyre kohrave.)
Le tė vazhdojmė aty ku e kemi lėnė analizėn gjuhėsore, pikėrisht tek fjalėt hungareze. ( Fund )


  Gjithsej 11 faqe: « 1 2 3 4 5 6 7 [8] 9 10 11 »
Trego 11 mesazhet nė njė faqe tė vetme

Materialet qė gjenden tek Forumi Horizont janė kontribut i vizitorėve. Jeni tė lutur tė mos i kopjoni por ti bėni link adresėn ku ndodhen.