Forumi Horizont
Trego 1 mesazhet nė njė faqe tė vetme

Forumi Horizont (http://www.forumihorizont.com/index.php3)
- Mediat Shqiptare (http://www.forumihorizont.com/forumdisplay.php3?forumid=129)
-- Nėpėr fletėt e nje traktati. (http://www.forumihorizont.com/showthread.php3?threadid=17396)


Postuar nga AngelDevil datė 03 Nëntor 2009 - 10:13:

Nėpėr fletėt e nje traktati.

Traktati i Lisbonės, nuk zėvendėson asnjė prej Traktateve tė mėparshme, por u shton atyre norma tė reja dhe mbi tė gjitha u jep mė tėper zė qytetareve tė vet.

BE/ Traktati i reformave tė traktateve europiane konstituon njė Kushtetutė pėr Europėn, Kushtetutė qė u pėrpunua nė pjesėt mė tė rėndėsishme tė saj nė Konventėn e Laeken (Belgjikė,2002-2003) dhe u firmos mė 24 Tetor 2004.

Por qeveritė europiane tė asaj kohe e braktisėn nė mes projektin dhe pse u ratifikua nga 18, prej 27 vendeve. Ai u bllokua nga referendumi negativ i Francės dhe Holandės me 2005.

Traktati i ri reformave qe e zėvendėson sot, u firmos nė Lisbonė (Spanje) mė 13 Dhjetor 2007 dhe duhet tė hyjė nė fuqi me 1 Janar 2009, nė fund tė procesit tė ratifikimit tė vendeve anėtare tė Bashkimit Europian.

Qeveritė e vendeve anėtare tė BE-sė preferuan tė punojnė me ketė rezolutė pėr tė futur nė lojėn europiane dhe Francėn, e izoluar nga rezultati i referendumit dhe tė procedojnė me reformat institucionale te nevojshme pėr funksionimin e BE-sė sė zgjeruar me 27 vende anėtare.

Tė rejat e jetės sė institucioneve europiane dhe marrėdhėniet e tyre me shtetasit mbeten tė rėndėsishme dhe pas braktisjes se konceptit te Kushtetutės dhe simboleve tė saj.

Megjithatė, pėr mė shumė se 480 milionė banorė, qė ėshtė dimensioni aktual i Bashkimit Europian, roli qė ky institucion po merr nė botė imponuan marrjen nė konsideratė tė Traktatit tė Lisbonės, duke u nisur nga baza pėr njė reforme tė nevojshme dhe pėr tė vendosur njė Kushtetute Federale Europiane. Kjo, pėr t’i dhėnė Europes fuqinė e vendimarrjes dhe adezionit.

Me 13 Dhjetor 2007 liderėt e Bashkimit Europian firmosen Traktatin e Lisbonės, duke i dhėnė fund disa viteve negociata pėr reformėn institucionale.

Traktati i Lisbonės modifikon traktatin e Bashkimit Europian, qė konstituoi Bashkimin Europian dhe traktatin qė konstituon Komunitetin Europian, aktualisht nė fuqi, por nuk i zėvendėson ato. Traktati i ri i jep Bashkimit kuadrin juridik dhe instrumentet e nevojshėm pėr tė pėrballuar sfidat e sė ardhmes e pėr t’iu pėrgjigjur perspektivave tė qytetareve tė vet.

Njė Europė me demokratike dhe transparente, qė forcon rolin e Parlamentit Europian dhe parlamenteve kombėtare. I dėgjon me shume zėrin qytetareve tė vet dhe qartėson ndarjet e kombėtare dhe nė nivel europian.
Parlamenti Europian, njė rol mė tė madh

Parlamentit Europian, i zgjedhur drejtpėrdrejtė nga qytetarėt e BE-sė, do t’i jepen fuqi tė reja mė tė rėndėsishme pėrsa i pėrket legjislacionit dhe bilancit tė BE-sė, dhe nė marrėveshjet ndėrkombėtare. Nė mėnyrė tė veēantė, zgjerimi i procedurės sė vendimarrjes sė pėrbashkėt do t’i garantojė Parlamentit Europian njė pozicion tė barabartė me Kėshillin, ku pėrfaqėsohen shtetet anėtare, nė pjesėn mė tė madhe tė akteve legjislavite europiane.

Veē tė tjerash traktati garanton, njė pėrfshirje mė tė madhe tė parlamenteve europiane dhe kombėtare. Parlamentarėt kombėtar do tė pėrfshihen nė pjesėn mė tė madhe nė aktivitetet e BE-sė, nė mėnyrė tė veēantė falė njė mekanizmi tė ri, qė verifikon qartė se kur Bashkimi duhet tė ndėrhyjė. (Kur veprimi nė nivel europian ėshtė parėsor. Principi i subsidiaritetit).

Qytetarėt e BE-sė do t’u jepet mė tepėr zė, kjo falė tė ashtėquajturit ‘iniciativa pėr qytetarėt’. Kjo do tė thotė se njė grup prej njė milion qytetarėsh tė shteteve anėtare mund tė prezantojė propozime tė reja nė Komision.

Analiza e kompetencave. Kategorizimi i kompetencave do tė lejojė pėrcaktimin nė mėnyrė mė tė saktė tė raporteve mes shteteve anėtare dhe Bashkimit Europian.

Tėrheqja nga Bashkimi. Pėr herė tė parė, Traktati i Lisbonės do t’i njohė shprehimisht shteteve anėtare tė drejtėn pėr t’u tėrhequr nga Bashkimi.

Njė Europė mė efiēente. Kjo pėrfshin thjeshtėzimin e metodave tė saj tė punės dhe normave pėr votėn. Adoptimi i Institucioneve mė moderne dhe mė tė pėrshtatshme pėr njė Bashkim me 27 vende qė krijon aftėsi mė tė madhe pėr tė ndėrhyrė nė sektorėt me prioritet mė tė madh pėr Bashkimin e sotėm.

Njė proces decizional dhe efiēent. Vota e mazhorancės sė kualifikuar nė qendėr tė Kėshillit do te shtrihet nė zonat e reja politike pėr tė rritur dhe bėrė me efikase proēesin decizional.

Njė kuadėr institucional mė tė qėndrueshėm e mė tė thjeshtė. Traktati i Lisbonės konstituon figurėn e Presidentit tė Kėshillit Europian, tė zgjedhur pėr njė mandat prej dy vitesh e gjysmė dhe prezanton njė lidhje tė drejtpėrdrejtė mes zgjedhjes se Presidentit dhe Komisionit. Parashikon dispozita tė reja pėr pėrbėrjen e Parlamentit dhe pėr njė Komision tė reduktuar qė stabilizon norma mė tė qarta pėr bashkėpunimin e forcuar dhe dispozitat financiare.

Pėrmirėsimi i jetės sė qytetarėve europian. Traktati i Lisbonės pėrmirėson kapacitetin e veprimit tė BE-sė nė sektorė tė ndryshėm prioritar pėr Bashkimin, e sotėm dhe pėr qytetarėt e saj. Kjo kur ndodh nė mėnyrė tė veēantė nė fushėn e ‘lirisė, sigurisė dhe drejtėsisė’, pėr tė pėrballuar problemet si lufta kundėr terrorizmit dhe kriminalitetit.

E njėjta gjė shtrihet dhe nė fushėn e politikes energjetike, shėndetit publik, mbrojtjes civile, ndryshimet klimaterike, shėrbimet me interes te pėrgjithshėm, kėrkimet, hapėsira, kohezioni territorial, politika tregtare, ndihmat humanitare, sport, turizėm dhe bashkėpunimi administrativ.

Njė Europė tė drejtash dhe vlerash, lirish, solidaritetit dhe sigurisė qė promovon vlerat e Bashkimit, integron Kartėn e tė Drejtave Themelore nė tė Drejtėn Themelore Europiane, parashikon mekanizma tė reja tė solidaritetit dhe garanton njė mbrojtje mė tė mirė pėr qytetarėt.

Vlerat demokratike: Traktati i Lisbonės saktėson dhe pėrforcon objektivat mbi tė cilat mbėshtetet Bashkimi. Kėto vlera shėrbejnė si pikė referimi pėr qytetarėt europian dhe tregojnė atė qė Europa mund t’i ofrojnė partnerėve tė saj nė pjesėn tjetėr tė botės.

Tė drejtat e qytetareve dhe Karta e tė Drejtave Themelore: Traktati i Lisbonės mban tė drejtat ekzistuese dhe vendos tė reja. Nė mėnyrė tė veēantė, garanton lirinė dhe principet e sanksionuara nga Karta e tė Drejtave Themelore duke i bėrė juridikisht detyruese. Traktati parashikon, tė drejta civile, politike, ekonomike dhe sociale.

Liria e qytetarėve europianė: Traktati i Lisbonės mban dhe forcon katėr liritė themelore, sė bashku me lirinė politike, ekonomike dhe sociale tė qytetarėve europian.

Solidariteti mes shteteve anėtare: Traktati i Lisbonės vendos se Bashkimi dhe shtetet anėtare duhet tė veprojnė sipas ‘shpirtit tė solidaritetit’ nė rast se njė vend i BE-sė ėshtė objekt i sulmeve terroriste ose viktimė e njė fatkeqėsie natyrore ose tė provokuar nga njeriu. Vendos gjithashtu theksin tek solidariteti nė sektorin energjetik.

Siguri mė tė madhe pėr tė gjithė: Aftėsia qė ka Bashkimi pėr tė vepruar nė fushėn e lirisė, sigurisė dhe drejtėsisė, forcohet dhe bėhet mė e shpeshtė nė luftėn kundėr kriminalitetit dhe terrorizmit. Dispozitat e reja nė zonėn e mbrojtjes civile, ndihmave humanitare, shėndetin publik do tė kontribuojė pėr tė fuqizuar aftėsinė e Bashkimit nė pėrballimin e kėrcėnimeve dhe sigurisė sė qytetareve te saj.

Njė Europė protagoniste nė skenėn ndėrkombėtare, roli i tė cilit do tė jetė nė rigrupimin e instrumenteve komunitarė tė politikės sė jashtme, pėrsa i pėrket qoftė pėrpunimit ashtu dhe aprovimit tė politikave tė reja. Traktati i Lisbonės do t’i mundėsojė Europės tė shprehė njė pozicion tė qartė nė lidhje me partnerėt nė nivel botėror. Do t’i japė fuqinė ekonomike, humanitare, politike, diplomacinė e Europės nė shėrbim tė interesave tė saj dhe vlerave nė tė gjithė botėn, duke respektuar interesat e veēanta te shteteve anėtare nė politiken e jashtme.

Figura e re e pėrfaqėsuesit tė lartė tė Bashkimit pėr politikėn e jashtme dhe sigurinė, qė do tė jetė dhe zėvendės Presidenti i Komisionit ėshtė e destinuar t’i japė ‘veprimit’ tė jashtėm tė BE-sė njė impakt mė tė madh, koherencė dhe vizibilitet.

Njė shėrbim i ri europian pėr ‘veprimin’ e jashtėm do tė asistojė pėrfaqėsuesin e lartė nė funksionet dhe detyrat e tij.

Personaliteti juridik, do tė forcojė fuqinė negociuese, do tė rrisė nė mėnyrė tė veēantė veprimin e tij nė fushėn ndėrkombėtare dhe do ta bėjė njė partner mė vizibėl pėr vendet e treta dhe organizatat ndėrkombėtare.

Politika europiane e sigurisė dhe mbrojtjes do tė ruajė dispozitat vendimmarrėse speciale, do te lehtėsojė bashkėpunimin e riformuar nė mes tė njė numri tė ngushtė te shteteve anėtare.



Nga Alfonso Sabatino
3 Nentor 2009


 
Trego 1 mesazhet nė njė faqe tė vetme

Materialet qė gjenden tek Forumi Horizont janė kontribut i vizitorėve. Jeni tė lutur tė mos i kopjoni por ti bėni link adresėn ku ndodhen.