Forumi Horizont Gjithsej 70 faqe: [1] 2 3 4 5 6 7 8 9 10 » ... E fundit »
Trego 70 mesazhet nė njė faqe tė vetme

Forumi Horizont (http://www.forumihorizont.com/index.php3)
- Historiku i studimeve gjeologjike (i detajuar) (http://www.forumihorizont.com/forumdisplay.php3?forumid=153)
-- 3.III. Kėrkimet dhe Punimet Gjeologjike tė kryera nga shteti Shqiptar (1945-2000) (http://www.forumihorizont.com/showthread.php3?threadid=752)


Postuar nga Fajtori datė 11 Prill 2003 - 04:05:

3.III. Kėrkimet dhe Punimet Gjeologjike tė kryera nga shteti Shqiptar (1945-2000)

Kjo periudhė karakterizohet nga kryerja e kėrkimeve dhe punimeve gjeologjike nė mėnyrė tė planifikuar dhe tė investuara plotėsisht nga Buxheti i Shtetit shqiptar, si dhe tė drejtuara nga institucionet pėrkatese tė tij.

1. Veprimtaritė dhe kėrkimet e bėra nė vitet 1945-1952


• Nė janar tė vitit 1945 Qeveria Shqiptare shpalli vendimin mbi konfiskimin e pasurive tė luajtshme e tė paluajtshme tė shoqėrive tė huaja italiane siē ishte ajo e naftės AGIP, ato tė mineraleve tė ngurta Feralba, AMMI, AcaJ etj, me kėto veprime filloi shtetėzimi i industrisė sė naftės dhe asaj minerale, me tė gjithė repartet ndihmėse. Pas kėsaj u shtuan detyrat e vėnies nė shfrytėzim tė puseve tė naftės nė Kuēovė e Patos, tė centralit elektrik tė bazės mekanike, ndritjes sė distilerisė pėr pėrpunimin e naftės etj, vėnia nė punė e minierave tė qymyrit Kėrrabė, Priskė e Mborje – Drenovė, tė bakrit nė Rubik e Derven, tė kromit Memlisht, Kukės mė pas dhe nė Bulqizė.
Nė kėtė kohė nė Shqipėri ishin vetėm dy gjeologė: gjeologu shqiptar S. Klosi dhe gjeologu Shqiptar S. Zuberi.
S. Klosi gjatė vitit 1945 ka punuar nė Drejtorinė e Minierave nė Ministrinė e Ekonomisė, kurse nė vitet 1946-1947 ka punuar kryeinxhinier nė minierėn dhe uzinen e shkrirjes sė bakrit Rubik. Nė mars 1947 ėshtė arrestuar bashkė me intelektualė tė tjerė, tė quajtur grupi i deputetėve, kurse nė nėntor 1947 ėshtė dėnuar me vdekje dhe ėshtė varur nė Rubik.
Ndėrsa S. Zuber ka vazhduar tė punonte nė naftė nė Kuēovė, ai ka paraqitur mendime edhe pėr minierėn e bitumit Selenicė dhe nė tėrėsi pėr mineralet, tė cilat i ka pasqyruar nė: “Pamje e pėrgjithshme e perspektivave minerale tė Shqipėrisė” – 1946; “Rezultatet kryesore te studimeve gjeologjike-minerare nė zonėn e Selenicės”- 1946; dhe “Aperēu general de travaux concernant les études et la service geologique executes depuis la liberation de Kuēovė le 17.X.1944” Tiranė – Kuēovė, mars – april 1947. nė vitin 1947 S. Zuber ėshtė arrestuar dhe po kėtė vit ka vdekur nė burg.
• Nė shkurt 1947 u krijuan Shoqėria Shqiptaro-Jugosllave e Nafės dhe shoqeria Minerale Shqiptaro-Jugosllave, tė dyja me qėndėr nė Tiranė.
Nė kuadrin e kėtyre dy shoqėtive gjatė viteve 1947-1948 si specialistė kanė punuar B.J. Ēernomoski pėr shoqėrinė e naftės dhe ka shkrojtur “Relacion mbi probleme tė industrisė sė naftės nė Shqipėri” 1947. ndėrsa V. Simiē dhe L. Tkaēik kanė punuar pėr shoqėrinė minerale i pari ka bėrė njė paraqitje tė pasurive minerale tė Shqipėrisė “Kratkij Obzor mineralnih bogatstva Albanii” 1948; kurse i dyti ka pėrgatitur “Studim mbi minierėn e Rubikut”1947; “Perspektiva e industrisė minerale” 1948, dhe “Relacion mbi punimet e shoqėrisė minerale shqiptaro – jugosllave pėr vitin 1948”.
Me prishjen e marrėdhėnieve ndėrshtetėrore midis Shqipėrisė e Jugosllavisėnė gjysmėn e dytė tė vitit 1948, kėto dy shoqėri u likujduan.
• Nė vitin 1947 i ftuar nga Qeveria Shqiptare, ka ardhur nė Shqipėri gjeologu sovjetik E.A.Stankeev, i cili ka punuar nga shtatori 1947 deri nė fund tė vitit 1949 pranė Ministrisė sė Industrisė me cilėsinė e kėshilltarit pėr gjeologjinė e minierave tė kromit dhe tė bakrit, por qė nė fakt ėshtė marrė edhe me gjeologjinė e mineraleve tė tjerė. Ai duke u mbėshtetur nė materialet dhe nė hart at gjeologjike tė F. Nopcsa, E. Nowack, S. Zuber, tė gjeologėve italianė dhe tė vrojtimeve personale ka bėrė studimin mbi gjeologjinė dhe mineralet e dobishme tė Shqipėrisė, ndėrtoi hartėn gjeologjike tė Shqipėrisė dhe hartėn e mineraleve tė dobishme tė Shqipėrisė tė dyja nė shkallėn 1:200 000 nė dorėshkrim dhe shkroi monografinė “Geologia i poleznie iskopaemie Narodnoj Respubliki Albanii” Moskva 1950. Kurse para kėsaj monografie ai ka shkruajtur relacionet “Geologia i poleznie iskopaemie Albanii” 1948, “Karakteristikat kryesore tė ndėrtimit tektonik tė R. P. tė Shqipėrisė” Tiranė 1948, “Shėnime mbi gjendjen e punimeve gjeologjike nė Shqipėri, si dhe disa mendime pėr ujin nė qytetin e Tiranės” 1948.
• Nė vitin 1947 i ftuar nga Qeveria Shqiptare, ka ardhur nė Shqipėri gjeologu sovjetik E.A.Stankeev, i cili ka punuar nga shtatori 1947 deri nė fund tė vitit 1949 pranė Ministrisė sė Industrisė me cilėsinė e kėshilltarit pėr gjeologjinė e minierave tė kromit dhe tė bakrit, por qė nė fakt ėshtė marrė edhe me gjeologjinė e mineraleve tė tjerė. Ai duke u mbėshtetur nė materialet dhe nė hartat gjeologjike tė F. Nopcsa, E. Nowack, S. Zuber, tė gjeologėve italianė dhe tė vrojtimeve personale, ka bėrė studimin mbi gjeologjinė dhe mineralet e dobishme tė Shqipėrisė, ndėrtoi hartėn gjeologjike tė Shqipėrisė dhe hartėn e mineraleve tė dobishme tė Shqipėrisė tė dyja nė shkallėn 1:200 000 nė dorėshkrim dhe shkroi monografinė “Geologia i poleznie iskopaemie Narodnoj Respubliki Albanii” Moskva 1950. Kurse para kėsaj monografie ai ka shkruajtur relacionet “Geologia i poleznie iskopaemie Albanii” 1948, “Karakteristikat kryesore tė ndėrtimit tektonik tė R.P. tė Shqipėrisė” Tiranė 1948, “Shėnime mbi gjendjen e punimeve gjeologjike nė Shqipėri, si dhe disa mendime pėr ujin nė qytetin e Tiranės” 1948.
• Qeveria Shqiptare, duke vlerėsuar rėndėsinė qė kishte industria e naftės nė zhvillimin e ekonomisė, nė vitin 1949, mori vendimin pėr ngritjen e Drejtorisė sė Pėrgjithshme tė Kombinatit tė naftės me qendėr nė Kuēovė, qė merrej me gjithė veprimtarinė e industrisė sė naftės.
• Meqėnėse nė kėtė kohė nė Shqipėri mungonin specialistėt e lartė nė fushat e gjeologjisė, Qeveria Shqiptare gjatė viteve 1946 – 1947 dėrgoi jasht shtetit, nė Rusi, Poloni e Bullgari, mė vonė edhe nė shtete tė tjera, studentė pėr tu pėrgatitur nė specialitetet e gjeologjisė, naftės, minierave etj. Ndėrsa pėr pėrgatitjen e teknikėve tė mesėm, nė vitin 1947 pranė Politeknikumit tė Tiranės u hap dega minerare, nga ku nė vitin 1951 doli kontigjenti i parė teknik i gjeologėve, tė cilėt tė gjithe u dėrguan pėr tė punuar nė naftė. Gjithashtu nė vitin 1950 nė Kuēovė u hap shkolla e mesme teknike – Teknikumi i Naftės, me specialistėt gjeologji, shpim, prodhim e pėrpunim nafte.
• Nė kėto vite I. Ndoja, kur ishte mėsues nė Gjimnazin e Shkodrės dhe nga viti 1949 nė Politeknikumin e Tiranės, ka bėrė disa vrojtime gjeologjike pėr bakėr, hekur dhe magnezite, qė i ka pėrshkruar nė: “Raport mbi vizitėn minerare Rubik-Derven-Fand” 1948 dhe nė artikujt “Shėnime mbi gjeologjinė e krahinės Pishkash – Skroskė – Luginė e Bushtricės” Bul.Shk.Nat.Nr.2 1949 dhe “Afioramenti i magneziteve nė Bulshar” Bul. Shk. Nat. Nr. 4; 1949 (artikulli i fundit ėshtė shkruar nga R. Zajmi). Mė pas kur ka punuar nė Muzeun e Shkencave Natyrore S. Ndoja i ka zgjeruar vrojtimet gjeologjike edhe pėr minerale tė tjera pėr disa minerale, rezultatet e tė cilave i ka paraqitur nė relacione dhe nė artikuj tė ndryshėm si nė “Vėshtrim gjeologjik mbi rajonin e Lures” 1951, “Punime revizionimi e kerkimi ne shistet bituminoze te Fteres” 1951, “Relacion i shkurtėr mbi squfurin e Kėrēishtit (Maqellarė Peshkopi)” 1951, “Kaolini i Domnit” Bul. Shk. Nat. Nr. 1, 1951, “Shėnime mbi magnezitet e Ostrenthit – Gramsh” 1952, “Vėrejtje paraprake mbi disa shėmbinj erutiv tė Shqipėrisė” Bul. Shk. Nat. Nr. 1, 1952, “Kromitet e Shqipėrisė” 1952, “Vėrejtje gjeologjike mbi kaolinėn e Lėvrushkut” Bul. Shk. Nat. Nr. 3, 1953 dhe bashkė me Sh. Pinari “Mineralet e hekurit tė Bitinckė-Bilisht (shėnime gjeologjike) 1952.
Ndėrsa inxhinierėt e minierave punimete tyre i kanė pėrshkruar: Dh. Pano “Raport mbi vizitėn e bėrė nė minierėn e Qaf Prushit dhe Kukėsit”1945. A. Xega “Studim mbi kromitet shqiptare” 1947; dhe “Relacion mbi vendburimin Rubik e Dėrven” 1949 dhe “Relacion mbi piritet e minierės 1 Maji Rubik sė bashku me njė prerje tė minierės ku jepen punimet deri nė vitin 1949 dhe punimet qė do tė kryhen nė vitin 1950 e mė pas; P. Qafoku “Relacion mbi punimet nė minierėn e serės Selenicė” 1949.
• Nga mesi i viti 1950, me ardhjen e ekspeditave gjeoogjike sovjetike, nė Ministrinė e Industrisė u ngrit dega gjeologjike me kryetar Sotir Gramatiku (me arsim tė mesėm), qė merrej me pagesast e personelit shqiptar qė punonin me ekspeditat sovjetikedhe me problemet trajtimit e strehimit tė specialistėve sovjetikė).
• Me rimėkėmbjen e vėnien nė punė tė vendburimeve tė naftės Kuēovė e Patos, tė minierave: tė bitumit Selenicė, tė qymyreve Kėrrabė, Priskė, Mborje – Drenovė, Memaliaj; tė kromit Bulqizė e Memlisht, tė bakrit Rubik, zgjerimini dhe rritjen e prodhimit nė to dhe fillimin e kėrkimeve gjeologjike, nė vitin 1951 u krijua Ministria e Minierave dhe ministėr u emėrua Zenel Hamiti (1951), mė pas Shefqet Peēi (1952-54). Nė vitin 1954 Ministria e Minierave u bashkua me Ministrinė e Inustrisė dhe Ministrinė e Ndėrtimit.
Nė vitin 1952, si organ i Ministrisė sė Minierave filloi tė dalė revista “MINIERA”, dhe pas vitit 1954 ajo u zėvendėsua me revistėn “TEKNIKA”.
• Gjatė vitit 1952 dhe nė fillim tė vitit 1953 u kthyen nga ish Bashkimi Sovjetik, ku kishin shkuar pėr studime nė fushat e gjeologjisė, specialistėt e parė shqiptarė; Zihni Sinoimeri, Ziver Meko, Teki Biēoku, Hasan Topēiu, Fetah Prrenjasi, Xhafer Lesha, tė cilėt nė verėn e vitit 1950, kur ende ishin studentė, erdhėn e punuan 4 - 5 muaj bashkė me ekspeditat e para sovjetike. Gjithashtu u kthyen nga Polonia Eshref Pumo e Luan Peza dhe nga Bullgaria Servet Pasho e Shaban Pinari. Nė gjashtėmujorin e dytė 1953 u kthyen edhe Skėnder Dede dhe Zija Ēeliku.
Kėta nė fillim u caktuan pėr tė punuar nė institucione dhe ekspedita tė ndryshme, kėshtu Z. Sinoimeri dhe E. Pumo nė degėn gjeologjike nė Ministrinė e Minierave, S. Pasho nė Kombinatin e Naftės nė Kuēovė, Sh. Pinari nė Muzeun e Shkencave Natyrore nė Tiranė, L. Peza nė Minierėn e bitumit Selenicė, Z. Meko nė Ndėrmarrjen e Naftės Patos, T. Biēoku nė ekspeditėn sizmometrike nė Fier, H. Topēiu nė ekspeditėn elektrometrike ne Vlore, F. Prenjasi nė ekspeditėn gjeologjike tė bitumit Selenicė, Xh. Lesha nė Drejtorinė e minierave nė Ministri, S. Dede nė vendburimin e bakrit Derven, dhe Z. Ēeliku nė ekspeditėn gjeologjike tė qymyrit nė Ibė.
Disa nga rezultatet e para tė punimeve tė tyre ata i kanė pėrshkruar nė artikuj, relacione dhe projekte tė ndryshėm, kėshtu Z. Sinoimeri nė artikullin “Fazat e studimeve gjeologjike dhe kategorizimi i rezervave” Miniera Nr. 2, 1952; E. Pumo nė artikullin “Qymyret” Miniera Nr. 5, 1953; S. Pasho nė artikullin “Origjina e vendburimeve tė naftės” Miniera Nr. 6, 1952, dhe nė “Relacion mbi puset e kėrkimit tė naftės si dhe puset e konturimit tė vendburimeve Q. Stalin e Patos pėr vitin 1953” Q. Stalin 1952, “Mbi vendosjen e shpimeve tė kėrkimit dhe konturimit nė vendburimin e naftės Q. Stalin pėr vitet 1953 dhe 1954” Q. Stalin 1953. L. Peza “Planimetri te zonave Kumė Resulaj K. 60, K. 30, K.45, K. 86, K. 90, K. 107 tė kantierit Selenicė” 1953 dhe bashkė me I. Ndojaj “Raport mbi kontrollin e shenjave minerale nė rrethin e Burrelit, (pirite ne fshatin Kurbnesh) dhe qymyr” 1954. Z. Meko “Relacion mbi vendburimin e naftės Patos, pėr projektimin e puseve tė shfrytėzimit dhe konturimit tė vendburimit pėr vitet 1953 – 1954” Patos 1953. T. Biēoku “Projekt i punimeve sizmometrike nė zonėn Frakull dhe Patosi Verior” Fier 1953. H. Topēiu “Projekt i punimeve elektrometrike” Vlorė 1953. F. Prenjasi “Projekt i ekspedites gjeologjike tė Selenicės mbi kėrkimin paraprak tė zonave bituminoze Murriz-Resulaj pėr vitin 1953” Selenicė 1953. Xh. Lesha “Informacion mbi realizimin e planit tė masave pėr zhvillimin e kėrkimeve gjeologjike nė minierėn e Rubikut” 1953.
• Pėr tė plotėsuar sa mė shpejt nevojat qė kishte vendi pėr inxhinierė gjeologė, mė 1 nėntor 1952 nė Institutin e Lartė Politeknik Tiranė, u hap ddega e gjeologjisė, me programe mėsimore 5 vjeēare pėr pėrgatijen e inxhinierėve gjeologė. Kryetar i degės gjeologjike dhe pedagogu i parė u emėrua Eshtref Pumo (dhjetor 1952 – qershor 1957). Qė me hapjen e degės rajonale ka punuar pėr 5 vjet edhe pedagogu rus Prof. Dr. A. B. Skropishev.


  Gjithsej 70 faqe: [1] 2 3 4 5 6 7 8 9 10 » ... E fundit »
Trego 70 mesazhet nė njė faqe tė vetme

Materialet qė gjenden tek Forumi Horizont janė kontribut i vizitorėve. Jeni tė lutur tė mos i kopjoni por ti bėni link adresėn ku ndodhen.