| Mesazhi: |
Iliria dhe disa figura tė shquara Ilire
Stėgjyshėrit tanė ilirė qė jetonin autoktonė nė vise tė Ballkanit tė ndarė si fise tė njė gjaku nėpėr zonat gjeografike, Iliri, Dalmati, Dardani, Maqedoni, Traki, Moezi, Frigji, Epir, Thesproti
kishin themeluar shtete krahinore. Shteti romak i themeluar mė 753 (para e.s.re) nė gadishullin italik, nisi tė sulmojė edhe viset e Ballkanit. Por u ndesh me Ilirėt e veriut dhe tė jugut. Mbreti i famshėm epirot, Pirroja (320-272) romakėt i ndoqi deri nė Romė me 25 mijė ushtarė dhe 20 elefantė.
Gjithashtu dhe mbretėria e Ilirisė me qendėr nė Shkodėr, e vazhdoi kėtė rezistencė. Mbretėresha e famshme Teuta (230-228) romakėt i mbyti nė det pėrpara Korfuzit. Sadoqė u pėrpoq edhe mbreti Genti (181-168) Iliria dhe Epiri pas njėqind e ca vjetėsh ra nė duar tė romakėve (167-28)
Nė fund tė shekullit I (para e.s.re) lindi dhe kristianizmi. Roma u trazua sepse urrente fenė ekzotike. Por ilirėt kishin zėnė nė atė kohė pozita tė larta, Garda Pretoriane qė mbronte pallatin mbretėror kishte rėnė nė duart e ilirėve. Ushtarakėt, gjeneralėt, komandantėt mė tė zotė ishin ilirianė.
Perandoria romake qė kundėrshtonte fenė e Jezu Krishtit, mė nė fund ra nė duart e perandorėve ilirianė. Kėta ishin:
1- Septim Severi, gjeneral ilirian i lindur nė Afrikė: 146-211, mbret: 193-211. Pas vdekjes sė tij Roma filloi dekadencėn deri mė 268, kur erdhi nė fuqi Claudi II.
2- Klaudi II, i lindur nė Dardani: 219-270 ushtarak i aftė, ringjalli Romėn.
3- Aureliani, i lindur nė Sirmium: 212-275, ushtarak energjik, mbrapsi sulmet e Veriut e tė Gotėve. Ndaloi kumarin, plaēkitjet dhe alkolet.
4- Probi, i lindur nė Sirmium: 276-282, sundoi 6 vjet, ushtarak i ndershėm dhe trim. Siguroi qetėsinė dhe paqen shoqėrore, luftoi kundėr barbarėve. Ushtarėt i detyronte tė punonin nė ara, me qėllim qė tė mos mendonin djallėzi, por ata e vranė mizorisht.
5- Diokleciani i lindur nė Mal tė Zi 245-313. Mbretėroi 21 vjet, forcoi ushtrinė, evitoi krizėn e rrėzimit tė perandorisė, vendosi demokracinė, pushtetin e ndau nė katėr udhėheqje, bėri reforma. |
