BARIU
Anetar i regjistruar
Regjistruar: 14/07/2005
Vendbanimi: Shqiperi
Mesazhe: 145
|
Dallimet mes Katolicizmit, Orthodoksise dhe Ungjilloreve.
Kjo eshte nje pyetje shume e mire pergjigja e se ciles nuk eshte aq e shkurter.
Ne fillim dua te them mes te trejave ka shume te perbashketa qe jane me te rendesishme se dallimet dhe se kultet si Deshmitaret e Jehovait apo Mormonet nuk jane pjese e kishes se Krishtere ne bote pasi ata kane mohuar themelin e besimit te krishtere pamvaresisht nga emrat qe marrin.
Ne Bibel tek libri i Veprave kemi fillimin e kishes dhe nuk ishte Katoike apo Orthodhokse apo Ungjillore por e Krishtere pasi keshtu i quan Perendia ata qe besojne ne Krishtin.
Ne fillim ndarja ishte thjesht gjeografike, me vone perandoria Romake u nda ne dy pjese te medha: Lindja (Kostandinopoja) dhe perendimi (Roma).
* 484 Peshkopi I Romes shkisheroi ate te Kostandinopojes dhe me 590 peshkopi I Kostandinopojes e shpalli veten peshkop ekumenik (I gjithe botes) qe u kundershtua nga ai I Romes. Pushtimi arab gjithashtu I veshtiresoi mardheniet.
Ne shekullin IX pati nje fryme antigreke dhe ne shekullin e X ne perendim ishte katastrofe: Shthurje, imoralitet, korrupsion. Kjo I ftohu edhe me shume dy kishat.
Ne 1054 patriarku I Kostandinopojes kerkoi ndarje per te forcuar poziten e tij, kjo shkaktoi debate dhe po ate vit Roma e shkisheroi kishen lindore si jo te vertete.
* Frymes se ndarjes ju shtuan dhe debate teologjike si p.sh: Nga vjen Fryma nga Ati apo nga Ati dhe nga Biri?. Dallime te tjera ishin: Ne lindje prifterinjte martoheshin e ne perendim jo, data e pashkeve ishte ndryshe sic eshte edhe sot. Te dy qendrat kerkonin perparesi fetare. Ne lindje edukimi I krishtere ishte me I perhapur e ne perendim vetem per prifterinjte.
* Kjo ndarje e dobesoi kishen, prishi deshmine e unitetit dhe u dha shkas armiqeve te godasin ate me fort qe do te sillte me vone edhe renien e pjeses lindore te perandorise.
* Keto ambicie disa here personale te udheheqesve kryesore bene qe Kisha te ndahej ne dy pjese te medha, ate perendimore (Katolike) dhe ate lindore (Ortodokse).
* Ndarja nuk qe 100% pasi me vone ne 1090 pjesa lindore I kerkoi ndihme pjeses tjeter ndaj pushtimit arab por me 1204 Kostandinopoja u plackit nga nje kryqezate gje qe e thelloi ndarjen mes tyre. Dhe me 1453 Kostandinopoja ra perfundimisht per tu bere ai qe eshte Stambolli sot ne Turqi.
Kjo eshte pakez histori se si solli lindjen e dy grupeve Katolicizmit ( Universale) dhe Orthodhoksise ( e vertete).
Me vone kur kisha Katolike po kalonte nje kohe me te vertete te keqe me nje deshmi te keqe besojme se Perendia solli reformimin nga i cili lindi kisha Ungjillore.
* Komuniteti I krishtere mbareboteror eshte ndare ne tre dege te medha.
A: Kisha Katolike. B: Kisha Ortodokse. C: Kisha protestante (Ungjillore).
Por si lindi kisha Ungjillore? Kush ishin arsyet e reformimit, ndryshimet qe ndodhen, disa nga reformatoret dhe cfare meson kisha e sotshme nga keto ngjarje.
* Reformatoret e paten disa arsye te perbashketa qe I shtyne ata te kerkonin ndryshime.
A: Korrupsioni I kishes,( shitja e faljes me indulgjencat, luksi I kishave dhe manastireve imoraliteti I kishes e tec.) Shitja e indulgjencave ishte abuzim I hapur me Hirin e Perendise, nuk I shtynte njerezit te pendoheshin. Luksi I kishave e manastireve ishte nje kontradite e madhe me varferine e njerezve taksapagues te kishes. Imoraliteti I prifterinjve kishte bere qe te shahej emri I Krishtit, humbiste besimi tek ata si te thirrur nga Perendia per sherbese e nje shembull I keq edhe per jobesimtaret.
B: Kunder autoritetit te papes. Duke pretenduar autoritet absolut e abuzuar me te, duke marre ndere e pergjegjesi qe nuk I takojne si me indulgjencat, deshtimi I kryqezatave me te drejte ata u ngriten kunder ketij autoriteti.
C: Bibla autoritet i besimit, shume u reformuan nga leximi I bibles.
Bibla dhe jo Bibla + tradita eshte autoritet dhe Fjala e frymezuar e Perendise.
D: Bibla per te gjithe, perkthimi dhe shperndarja e bibles.
U perhap fuqishem mesimi se bibla duhet te jete ne dore te cdo besimtari te cdo gjuhe te mundshme dhe bene shume perkthime e shperndarje e Fjales se Zotit ne shume vende.
E: Shpetim dhe shfajesim permes Hirit me ane te besimit dhe jo te veprave.
U godit doktrina e shitjes se indulgjencave dhe mesimit se me merita njerezit fitojne shpetimin. Dhe u mesua fort se shpetimi eshte dhurate e Perendise me ane te Hirit.
Kjo vazhdon te mbetet nje nder dallimet e kishes Ungjillore, shfajesim me ane te Hirit..
F: Njeriu mund te njohe Perendine personalisht, shpetimi nuk eshte ne kishe..
U mesua njerezve se qe te shpetohen nuk kane nevoje te shkojne ne kishe te ofrojne para, kendojne himne, citojne shkrime por te pendoheshin e te njihnin personalisht Krishtin..
* Disa nga reformatoret me te njohur pas parapriresve te tyre te tjere si: Gjon Waiklif, Gjon Has ishin. Gjon Kalvin, Martin Luther dhe shume te tjere brenda kishes Katolike.
Martin Luther: Lindi ne Gjermani me 1483. Ne nje familje te varfrer qe deshen qe ai te behej avokat. Me 1505 ne nje stuhi u lut te shpetonte dhe se do te behj murg e keshtu u be
Me 1507 u trondit nga korrupsioni ne Rome, 1512 u be doktor teologjie dhe 1515 prift.
Me 1517 kur u shiten shume indulgjenca u shqetesua mjaft e shpalli 95 teza ne te cilat sulmoi korrupsionin, papacine, purgatorin. Edhe pse nuk e dinte keshtu filloi reformimi.
Kjo eshte nje histori per te tre Kishat e Krishtera.
Te perbashketat:
Besojme ne Biblen si Fjala e Perendise.
Besojme ne Atin, Birin dhe Frymen e Shenjte.
Ne Krishtin si i vetmi shpetimtar dhe ne ate qe ai tha e beri dhe urdheroi Kishen te beje.
Ne misionin e Kishes per te shpallur Ungjillin dhe bere dishepuj.
Keto gjera jane shume te rendesishme.
Dallime: Dy te parat kane Biblen + traditen si fjale Perendie ndersa Ungjilloret vetem Biblen.
Dy te paret kane prifterinj me uniforma qe dallohen kurse Ungjilloret nuk kane nje unifrome per pastoret pervec nje veshje te hijshme.
Dy te paret kane kisha Katoliket sipas stilit Latin dhe Orthodhokset sipas atij Bizantin me ikona ndersa Ungjilloret kane ndertesa te thjeshta pa ikona.
Dy te paret kane nje hierarki pothuaj boterore doktrinale dhe financiare me Papen dhe Partriaket ndersa Ungjilloret kane shume levizje brenda tyre.
Sidoqofte per mua te perbashketat jane me te rendesishme se sa dallimet.
Shpresoj qe kemi marre sadopak pergjigje.
Me respekt:
Bariu.
__________________
Vetëm Jezu Krishti të shpëton
Denonco kėtė mesazh tek moderatorėt | IP: e regjistruar
|