Tulipani
< ArtHolic >
Regjistruar: 11/01/2007
Vendbanimi: Secret Garden
Mesazhe: 4717
|
 Dėshtimi i Fuqive tė Mėdha nė Ballkan
Kanë kaluar 17 vjet qëkur bashkësia ndërkombëtare filloi të vendosë kushte, sanksione e të bëjë presion ndaj Serbisë, që ajo ta modifikojë sjelljen e saj; 12 vjet që nga ndërprerja e luftës në Kroaci dhe nga Marrëveshja e Paqes e Dejtonit, me të cilën u nënshkrua mbarimi i luftës në Bosnjë; 8 vjet që nga përfundimi i fushatës së bombardimeve të NATO-s dhe kur Kombet e Bashkuara e organizata të tjera ndërkombëtare filluan administrimin e Kosovës.
Gjatë gjithë kësaj periudhe janë shpenzuar miliona dollarë në forma të ndryshme të ndihmës; janë dërguar mijëra ushtarë në rajon. Të gjithë diplomatët e burokratët e huaj kanë luftuar për të imponuar ndjesinë e stabilitetit në rajon dhe për ti vendosur të gjitha vendet në linjën normale që i çon drejt integrimit në BE. Përkundër gjithë këtyre përpjekjeve, duke qenë se statusi i Kosovës është i pazgjidhur dhe skenarët e besueshëm për të ardhmen e afërt të tij, në rastin më të mirë janë të zymtë, situata në rajon mbetet akoma e pastabilizuar, madje dhe e paqartë. Në Bosnjë, tri grupet etnike kanë ndaluar dhunën, por akoma mbeten qëllimet dhe paragjykimet e luftës. Bosnja është në prag të ferrit ekonomik e politik.
Maqedonia përballet me përplasjen potenciale mes shqiptarëve etnikë dhe sllavëve, edhe për kundër raporteve të vazhdueshme për "pastrimin vullnetar etnik". Pjesëtarët e të dyja grupeve etnike shpërngulen nga zonat në të cilat janë pakicë, për të kërkuar siguri në kuadër të grupit të tyre etnik. Tensionet rriten edhe në Sanxhak në Serbi, pasi grupet rivale islamike luftojnë për pushtet, me mundësinë e përfshirjes së elementëve nga jashtë.
Serbia e Jugut mbetet e brishtë ndaj përtëritjes së dhunës, të lidhur direkt me situatën në Kosovë.
Politika serbe mbetet e përqendruar ekskluzivisht në çështjet nacionale, me retorikën e shtuar antiperëndimore, që vjen si nga radhët e qeverisë, ashtu dhe jashtë saj. Pse nuk kanë qenë të suksesshme përpjekjet ndërkombëtare? Pse vendet në rajon mbeten akoma të kapura nga përplasjet territorialo-etnike, që janë antitezë e pastër e asaj për të cilën lufton BE? Pse "fuqia e butë" e BE-së, e cila ka funksionuar me kaq efikasitet tjetërkund, ka pasur pak ndikim këtu? Një pjesë e përgjigjes, është se bashkësia ndërkombëtare është përfshirë në këtë rajon, me mentalitetin e konfirmuar më parë, me disa parime të pacenuara; me kombinim të idealizmit e naivitetit, që praktikisht pamundëson realizimin e përparimit që ne dhe njerëzit në rajon e kanë dëshiruar e pritur.
a) Duke pasur parasysh sasinë e krimeve, miliona të dëmtuar ose jetët e humbura, për çfarëdo lloj pajtimi duhet më shumë kohë, se sa kanë qenë në gjendje të kuptojnë ose përgatiten të pranojnë vendet nga jashtë(veçanërisht SHBA-të).
Kemi dëshiruar përparim më të shpejtë, prandaj kemi bërë presion nga të gjitha anët, për të ndërmarrë hapa, para se sa të ishin të gatshëm politikisht ose të ishin në gjendje ta bënin këtë.
Grupet e përziera etnike i kanë parë këto masa si kërcënim për interesat e veta jetësore dhe kanë reaguar në përputhje me këtë perceptim. Shpesh qëndresën e shohim thjesht si pengesë.
SHBA-të, të cilat janë të padurueshme për të tërhequr trupat e veta, për tia lënë përgjegjësinë BE, janë veçanërisht përgjegjëse për imponimin e shpejtë të rezolutave për zgjidhjen e problemeve.
b) Kemi qenë të vendosur që të mos lejojmë ndryshimin e kufijve në raport me ato që kanë qenë në ish-Jugosllavi (përfshirë edhe kufijtë e Kosovës). Në fakt, për shkak se politika ka qenë aq e fortë, sa ka ndodhur agresioni, tani hidhen poshtë automatikisht një numër alternativash dhe zgjidhjesh krijuese, që mund të jenë më të qëndrueshme sesa janë tani në tavolinë.
c) Në lidhjen e afërt të politikës me mosndryshimin e kufijve, ne kemi vendosur si kërkesë absolute, që në Bosnjë e Kosovë, shoqëria multietnike të jetë rezultat përfundimtar. Megjithatë, mosbesimi dhe armiqësia mes grupeve etnike janë të fuqishme, si dhe më parë. Ky është shkaku bazë i të gjitha problemeve, që i vëmë re kaq qartë në Bosnjë e Kosovë. Nuk kemi bërë asnjë përparim në zbutjen e këtyre ndjesive.
d) Marrëveshja e Dejtonit ka sjellë një sistem poroz, jofunksional, që e shpall etnicitetin si faktor qendror. Marrëveshja u jep fuqi secilit prej tri grupeve etnike, që të bllokojnë veprimet në nivel kombëtar, privilegj që gjen strehë në mënyrë rutinë.
Rezultati përfundimtar është se Bosnja nuk funksionon si vend normal evropian. Pasoja direkte është se qeveria e as ekonomia nuk funksionojnë si duhet. Siç janë gjërat, Bosnja është e do të jetë shtet i dorës së dytë në Evropë, i mbetur mbrapa dhe që mbijeton me ndihmën gjithnjë e më të pakët të ndërkombëtarëve.
e) Rezoluta 1244 e Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara, në mënyrë të ngjashme nuk ka qenë e mjaftueshme për të krijuar stabilitet e të ardhme të qartë për Kosovën. Ajo i ka lënë çështjet të pazgjidhura dhe ka krijuar përjashtimet reciproke mes shqiptarëve e serbëve, diçka që pritet si legjitime.
f) Çdo organizatë ndërkombëtare (UNMIK, KFOR, EUFOR, Zyra e Përfaqësuesit të Lartë të Bosnjës, Misioni i OSBE-së në çdo vend, ICTY,) merren me punën e vet në vakum, në paqartësi të patrazuar ose në neglizhencë. Gjithçka që bëjnë, ndikon në masë të dukshme (zakonisht negativisht) gjithkund në rajon. Në Ballkan është e ndërlidhur gjithçka, pa marrë parasysh se sa shpesh ose sa energjikisht bashkësia ndërkombëtare konfirmon të kundërtën. Shembulli klasik i kësaj lidhjeje luhet tani në Bosnjë e Kosovë. Për bashkësinë ndërkombëtare këto janë dy situata krejtësisht të ndara, me të cilat merren organizata, personel e struktura të ndryshme. Diplomatët përsërisin në mënyrë rutinë formulën, se këto janë dy probleme të ndara.
Por serbët në përgjithësi nuk e shohin në mënyrë të tillë. Për ta është kërcënim i përbashkët dhe në të dyja rastet, pakica serbe ndien frikshëm se interesat e saj (siç i sheh ajo) janë ekspozuar seriozisht ndaj sulmeve të bashkësisë ndërkombëtare. Në Kosovë, ata shohin se zhvillohet një proces i arritjes së pavarësisë. Në Bosnjë shohin se autonomia që kanë përjetuar në përputhje me dispozitat e Marrëveshjes së Dejtonit, po rrënohet vazhdimisht dhe po vihet në pikëpyetje. Këto dy raste tani ushqehen reciprokisht dhe rezultati është se, secili bëhet më i rrezikshëm dhe i paparashikueshëm. Reagimi i Kryeministrit Millorad Dodik dhe i zyrtarëve të tjerë serbë në Bosnjë dhe në Serbi ndaj disa hapave që ndërmori përfaqësuesi i lartë i BE-së, shprehën dhe kulmin e pengesës, për shkak të insistimit të gjatë të përfaqësuesve të ndryshëm ndërkombëtarë për të zvogëluar kompetencat e etnitetit, por dhe të përplasjes gjithnjë e më të hapur me bashkësinë ndërkombëtare, për shkak të çështjes së Kosovës.
Skenari më i besueshëm për Kosovën, është se nuk do të ketë zgjidhje afatgjatë, as rezolutë në Këshillin e Sigurimit të Kombeve të Bashkuara. Diku nga mesi i dhjetorit, (ose shpejt pas kësaj date) udhëheqja e shqiptarëve të Kosovës do të lajmërojë planin për mbajtjen e referendumit disa muaj më vonë. Ata do të konfirmojnë se periudha para referendumit do të shfrytëzohet për konsultime me bashkësinë ndërkombëtare dhe për zbatimin e pjesës më të madhe të planit të Ahtisarit. Në fillim, ata ndoshta nuk do ta deklarojnë datën e referendumit. Ideja është se procesi të zvarritet dhe njëkohësisht të ndërmerren veprime që tregojnë se udhëheqja vepron në mënyrë të përgjegjshme. Kur Kryeministri Dodik, tha për herë të parë se shembulli i Kosovës, ishte baza për referendumin e mundshëm për pavarësinë e Republikës Serpska (RS), ai vetëm testoi ujërat, duke u dhënë shfryrje pengimeve të saj.
Përpjekja e fundit për të zvogëluar kompetencat e RS, ndoshta e kanë ndryshuar këtë. Është shumë e mundur, që nëse nuk ndërmerren veprime për të ulur shpejt tensionet në Bosnjë, serbët e Bosnjës të përpiqen të pasojnë të njëjtët hapa që do të ndërmarrin shqiptarët në dhjetor. Për atë se çfarë mund të dalë, mund të bëhen pazare, por nuk do të jetë aspak e këndshme. Bashkësia ndërkombëtare duhet ta mendojë gjatë dhe seriozisht, që të përgjigjet ndaj këtyre iniciativave ose çfarë do të ishte më e mira, të mendojë çfarë të bëjë, që kjo të mos ndodhë.
William Montgomery
__________________
"Sono gli altri le strade, io sono una piazza, non porto in nessun posto, io sono un posto"
Denonco kėtė mesazh tek moderatorėt | IP: e regjistruar
|
07 Tetor 2007 13:44
Forumi Horizont > Media dhe Politika > Aktualitete Ndėrkombėtare > Nėn rrogozin e Aktualiteteve Ndėrkombėtare.
