i_lire
^^i_lire^^
Regjistruar: 02/08/2003
Vendbanimi: ^^__^^
Mesazhe: 1610
|
Basketboll.
Historia e Basketbollit Shqiptar pjesëmarrjet ndërkombëtare nga viti 1947 deri në 1993.
Suksesi i parë i Kombëtares së të Rriturve, ishte ai në maj të 1947 në Tiranë, në Kampionatin Ballkanik. Turneu ishte një ngjarje e veçantë sepse atje mori pjesë edhe një përfaqësuese e Tokës së Lirë të Triestes, shpallur pak muaj përpara (10 shkurt) dhe që vetëm më 26 tetor 1954 iu bashkua Italisë: mori pjesë edhe Hungaria. Shqipëria ishte e 6-ta dhe në të njëjtin vit mbërrin vendin e 14-të në Kampionatin e 5-të Europian të Pragës. Rezultate që e nderonin, duke parrë parasysh mungesën absolute të përvojës së shqiptarëve, te cilët se paku nuk druheshin të zbrisnin në fushë në manifestime me nivel të lartë teknik. Një vit më vone, ata arrijnë vendin e 4-t në Kainpionatin Ballkanik që zhvillohet në Sofje.
Nëntë vjet më pas, në 1957, Shqipëria kthehet në Kampionatin e 10-të Europian (zhvilluar në Sofje), duke u shquar në nje numër të konsiderueshëm ndeshjesh, mes të cilave bien në sy ato kundër Skocisë dhe Austrisë, të humbura që të dyja në finale (56-69 dhe 45-58): mbërrin e 16-ta ne Kontinent, ku asokohe përfaqësoheshin 36 federata basketbolli. Deri në 1961 zhvillon disa ndeshje miqësore ndërkombëtare me Gjermaninë Demokratike dhe në Kampionatin e 5-te Ballkanik të Sofjes.
Ishte 1962 dhe 1963 kur Kombëtarja e meshkujve mbërrin dy pikësynime të rëndësishme ndërkontinentale: Medaljen e Artë në Helsinki dhe vendin e 5-të ne Xhakarta. Ne Finlandë, gjatë Turneut Botëror të të Rinjve Universitarë mund, gjatë eliminatoreve, Malin (75-60), Senegalin (66-47) dhe Libanin (87-58); në finale mund skuadrën e fuqishme të Kubës (50-48) dhe zë vendin e parë. Në 1963 organizohet takimi i parë i GANEFO-s (Games of the New Emerging Forces). Manifestimi ishte përgjigja që Indonezia u dha sanksioneve të vendosura nga Komiteti Ndërkombëtar Olimpik, pas Lojërave Aziatike të 1962. U regjistruan 48 shtete dhe Shqipëria siguroi vendin e 5-të në turneun e basketbollit duke kaluar Guinenë (70-52), Filipinet (87-81), Kamboxhan ( 82-81) dhe Algjerine, dhe duke u renditur menjëherë pas Kampiones Botërore të Brazilit, në vendin e katërt.
Në 1965 Tirana mikpret për të dytën herë Kampionatin Ballkanik: si atë të të Rriturve, ashtu edhe atë të të Rinjve. Në të parin realizon një takim të suksesshëm me nënkampionët e botës dhe europianë të Jugosllavisë, duke humbur me vetëm 4 pike (60-64): në këtë turne Renato Radoja shpallet lojtari me i mirë në Ballkan dhe Vaso Shaka fiton në klasifikimin e shënuesve me 101 pikë. Kombëtarja e të Rriturve mbërriti e 5-ta dhe ajo e të Rinjve e 4-ta. Në 1969, Kombëtarja merr pjesë në eleminatoret e Bukureshtit per Kampionatin e 16-të të Europës, zhvilluar në Napoli, në një grup ku Polonia (Medalje e bronztë në 67) dhe Turqia, humbasin thellë, ndërsa me diferencë normale pikesh Shqiperia humbet me Francën (59-71) dhe Hungarinë (54-61).
Një vit më vone, gjatë Universiadave Botërore të 17-ta të Torinos, një tjetër ndeshje me Jugosllavinë, Kampione e Botës, skuadër e Jelovaçit, Knjezeviçit, Rukavinës, Çermakut dhe Kapiçiçit. Shqiptarët humbasin vetëm 72-74 (33-33) në sekondën e fundit: gjatë ndeshjes u vunë re mjaft gabime nga ana e arbitrave, gjithnjë kundër shqiptarëve. Një tërheqje politike me Izraelin, e rrëzon Shqipërinë brënda grupit nga vendi i 24-27-të, grup ku mbërrin rezultatet e mëposhtme: Shqipëri-Luksemburg 84-67 dhe 90-60, Shqipëri-Sudan 116-74, Shqipëri-Senegal 83-71 duke e vendosur përfundimisht në vendin e 24-tërt.
Në fillim të viteve shtatëdhjetë, ylli i Agim Fagut (te cilin do ta hasim më gjatë në pjesën kushtuar Klubeve) shprehet me të gjithë forcën e vet në turnetc zyrtare zhvilluar nga Kombëtarja. Në 1971 grupi i eliminatoreve në Kaljari, të vlefshme për Kampionatin Europian të Esenit, e sheh Fagun të fitojë në klasifikimin e shënuesve me 91 pikë, duke lënë pas shpine lojtarë italianë, anglezë, bullgarë e belgë: Shqiperia mund Anglinë për 92-63. Në Harlem në 1972 Kombëtarja gati prek kualifikimin në Olimpiadën e 20-të të Monakos duke humbur për qime me Belgjikën (82-83) dhe me vendasit në Hollande (81-84): Fagu rifiton në klasifikimin e shënuesve me 67 pikë, duke kaluar çekët, hollandezët dhe belgët. Në 1975, Shqipëria përballon turneun më të mire të eleminatoreve në historinë e vet në Volfenbytel (Gjermania Federale), të vlefshme për Kampionatin e 19- të Europian, zhvilluar në Beograd. Mbërrin e treta, duke humbur me Poloninë mundësinë për tu kualifikuar. Ja rezultatet që e shpunë në vendin e tretë në grup: Greqi-Shqipëri 84-57, Poloni-Shqipëri 98- 88, Shqipëri-Luksemburg 95-71, Shqipëri-Islandë 112-77 dhe Shqipëri-Suedi 82-71. Edhe një herë Fagu mbërrin i pari mes të gjithëve me 146 pike: duhet kujtuar se aso kohe nuk ekzistonin koshat 3-pikësh.
Në vitet shtatëdhjetë dhe deri në fillim te viteve tetëdhjetë, për shkaqe politike që privilegjonin vetëm pjesëmarrjen shqiptare në kupat europiane për Klube, Kombëtarja e të Rriturve zhvillon vetëm ndeshje miqësore brenda territorit te vet me skuadra si ato kineze, algjeriane, të Korese së Veriut, greke dhe kosovare. Kujtojmë këtu rezultatet kundër skuadrës së fortë kombetare kineze: Kinë-Shqipëri 67-67 (1972), Shqipëri-Kinë 74-70 (1973), Shqipëri-Kinë 85-75 dhe 77-67 (1976), Kinë-Shqipëri 79-97 dhe 81-69 (1977).
Shqipëria rikthehet vetëm në 1984 me rastin e një turneu zyrtar, gjatë tureve paraeliminatore për Kampionatin e 10-të Botëror të 1986. Përveç fatit të keq që bie në të njëjtin grup me skuadra si Italia, Gjermania Federale dhe Turqia, skuadra shqiptare nuk luante prej vitesh jashtë vendit. Kësisoj në tre vjet ajo i humbet të gjashta ndeshjet: Gjermani F.-Shqipëri 89-80 (1984), Shqipëri-Itali 57-78 (1984), Turqi-Shqipëri 70-60 (1985), Shqipëri-Gjermani F. 64-74 (1985), Itali-Shqipëri 107-58 (1985) dhe Shqipëri-Turqi 98-99 (1986).
Më pas Kombetarja e të Rinjve mbërrin vendin e 4-rt në Kampionatin Ballkanik të Fokshanit (Rumani, 1988). Në 89 Shqipëria regjistrohet në Kampionatin e 35-të Europian të Zagabrisë. Ndeshet në Oznabryk (Gjermani Federale) me Skocinë (Shqipëria fitoi 101-82), Poloninë, Gjermaninë F. dhe Turqinë. Mbërrin e 4-ta, por Gazmend Çaçi (ashtu si dhe paraardhësit Shaka dhe Fagu) fiton klasifikimin mes shënuesve me 91 pikë. Nje vit më pas Kombëtarja udhëton për në Shkup për Kampionatin e 30-të Ballkanik: mund Greqinë (91 - 85) dhe mbërrin e 6-ta, por Çaçi zë vendin e 3-të mes shënuesve ballkanas. Në Lojerat e 11-ta Mesdhetare të Athinës në 1991, Shqipëria zë vendin e 8-të. Në 1992 në turneun e eliminatoreve të Granadas (Spanjë) me rastin e Olimpiades së 25-të të Barcelonës Shqipëria mund Zvicrën 85-84, duke iu shmangur vendit të fundit dhe zhvillon një ndeshje shumë të bukur me Italine, pamvarësisht humbjes 73-87. Gjithnjë në të njëjtin vit, në Kampionatin e 29-të Ballkanik të të Rinjve në Bursa (Turqi) të rinjtë shqiptarë mbërrijnë të katërtit.
Kombëtarja e femrave
Tridhjetë e një vjet të shkuara, në Hale (Gjermania Demokratike) shenjohet suksesi i parë në nivel ndërkombëtar i basketbollistëve shqiptare: kualifikimi per Kampionatin e 13-të Europian të Varnës dhe Burgas së 1972. Kombëtarja shqiptare e femrave mund Zvicrën (64-48), pasi gati prek me dorë fitorën me Danimarkën (54-56). Mbërrin vendin e 4-rt për shkak të humbjes me vendasit, Hungarinë. Në vitet shtatëdhjetë, edhe femrat zhvillojnë turne në Kinë, ose luajnë në tokën e tyre me të njëjtët përfaqësues të vendeve të lindjes së largët: Shqipëri-Kinë 74-89 (1973), Kinë-Shqipëri 73-83 dhe 40-87 (1977).
Pas katërmbëdhjetë vjetësh vajzat iu rikthehen tumeve. Në 1986 mbahet në Fokshani Kampionati Ballkanik i të Rinjve: Shqipëria fiton vetëm ndaj Bullgarisë (68-61) dhe përfundon në vend të 4-rt. Një vit më pas, Kombëtarja e të Rriturave fiton Medaljen e artë në Lojërat e 10-ta Mesdhetare të Latakisë (Siri, 1987) duke lëne pas me radhë: Turqinë (88-52), Sirinë (90-46) dhe Libanin (119-70): kampionet mesdhetare, protagoniste të kësaj ndërmarrjeje të suksesshme, ishin: Xhiljola Avdullaj, Edra Alibegaj, Miranda Cuka, Klodeta Dibra, Nora Goxhi, Lumturi Hoxha, Dita Jaçj, Fiorentina Mitku, Pjereta Sadushi me trajnerë Bashkim Milon dhe Kujtim Kasmin.
Në 1988 e njejta Kombëtare merr pjesë në Kampionatin Ballkanik të Apatinit në Jugosllavi: mund Greqinë me 71-70 dhe mbërrin e 4-ta. Në Stejr (Austri), zhvillohen ndeshjet eliminatore për Kampionatin e 20-të Europian të Varnës: pas një fillimi të mirë Shqipëri-Austri 85-84 dhe Shqipëri-Portugali 98-91 ekipi shqiptar regjistron tre humbje të njëpasnjëshme me Poloninë, Greqine dhe Turqinë. Keshtu Kombëtarja zë vendin e 3-të (me pikë te barabarta me Turqinë) dhe vendin e dyte e fiton Edra Alibegaj mes shënueseve më të mira me 126 pikë të realizuara (vetëm një pikë më poshtë se vendi i parë). Në Kampionatin e 29-të Ballkanik të Dramës, Shqipëria zë vendin e 5-të (1990). Gjatë Lojerave të 11-ta Mesdhetare të Athinës (1991), Kombëtarja e të Rriturave sjell në shtepi një vend të 5-të zhgënjyes, por Lida Shehu me 100 pikë rezulton në krye të klasifikimit të shënueseve. Po atë vit të Rejat ia dalin për herë të parë në historinë e basketbollit shqiptar (femra dhe meshkuj) të fitojnë një medalje ballkanike, atë të bronzit, duke mundur Bullgarinë (93-84) dhe Greqinë (68-65) në Kampionatin e 26-të Ballkanik të të Rinjve në Tiranë. Protagonistet ishin: Gjini, Gjylkaj, Koka, Kote, Metuli, Pelinku, Semanjaku dhe Serani. Trajner, i mirënjohuri, Renato Radoja.
Klubet e meshkujve dhe të femrave
Historia e basketbollit shqiptar në kupa ka filluar në mbrëmjen e 18 dhjetorit 1968, kur Oransoda Cantł mendoi të bënte një shëtitje në Tiranë. Favorizuan idenë e një ndeshjeje të lehtë edhe autoritetet e rrepta enveriste që per këtë rast lejuan ardhjen në Shqipëri të dy amerikanëve: Burgess (2,02 m.) dhe Lynn (2,01 m.), te cilët së bashku me argjentinasin De Simone (2,00 m) ishin tre të huajt e skuadrës italiane, që do të ndeshej me Partizanin ne te tetat e finales së Kupës së Kampionëve 1968-69. Takimi u mbyll 73-73 (40-41). Gazetari italian Luigj Cecchini ditën e nesërme shkroi në Corriere della Sera: Asnjë nuk njihte skuadrën shqiptare. Tani dimë që ka përmasat e një protagonisteje [...] Fagu nuk të falte dhe ishte i përpiktë me çdo top që merrte: por e gjithë skuadra shqiptare luajti mirë, një basketboll modern të mbajtur nga një përgatitje e përkryer atletike. Agim Fagu (1,87 m.) realizoi plot 48 pikë, total që konsiderohet i shkëlqyeshëm edhe sot, megjithë koshin trepikësh. William Jons, president i Federatës Ndërkombëtare të Basketbollit Amator (Fédération Internationale de Basketball Amateur), pak minuta pas përfundimit të ndeshjes vlerësoi Fagun me flamurin e FIBA-s dhe distinktivin e nderit, duke thënë: Këtë flamur metalik ua japim vetëm atyre qëdallohen. Për mua është nder dhe kënaqësi e madhe tju përshëndes për lojën tuaj të shkëlqyer gjatë gjithë takimit. Një vit më pas Fagu u thirr nga FIBA per dy ndeshje përkujtimore: njëra për 50-vjetorin e FederBasket spanjoll, tjetra në kujtim të të madhit Radivoj Koraç, që humbi jetën në moshën 31-vjeçare në një aksident rrugor.
Më pas Partizani, me dhe pa ndihmën e kapitenit të tij legjendar, arriti rezultate të tjera të rëndësishme: më 1973-74 u kualifikua në të tetat e Kupes së Kampionëve duke kaluar hungarezët e Csepel Budapestit (më pas mundi në Tiranë UBSC Wienerberger 72-71). Akoma në të tetat edhe më 1974-75; më 1975-76 në Kupën e Kupave fitoi në Tiranë ndaj francezëve të ASPO Tours (83-80), të cilët në vazhdim arritën deri në finale. Më 1978-79 në Kupën e Kampionëve mundi ish nënkampionët e Evropës (1968-69), çekosllovakët e Zbrojovka Bmo, me rezultatin 100-79, duke u mundur vetëm për pikë (76-78) nga Bosna Sarajevo që atë vit fitoi Kupën e Kampionëve. Në sezonin 1979-80 u klasifikua i dyti në grupin e tij, duke lenë pas Hungarezët (Honvéd Budapest) dhe sirianët (Ittihad Aleppo) dhe duke humbur për një fije peri me Partizanin e Beogradit (98-101), gjë që klasifikoi Partizanin shqiptar mes 12 skuadrave më të mira të Evropës. Më 1980-81 mundi CSKA Sofie (89-83) dhe Eczacibasi Stamboll (85-81). Më 1981-82 Squibb Cantł u rikthye në Shqipëri pas 13 vitesh dhe ia doli të fitonte me rezultat të ngushtë (102-96); me 1982-83 Honvéd Budapesti u mund në Shqipëri (90-81). Më 1983-84 yjekuqtë mundën kampionët e Çekosllovakisë të Inter Bratislavës si në Shqiperi (89-80), ashtu edhe në transfertë (91-83); kështu Partizani u klasifikua sërish mes 12 më të mirëve të Evropës. Në turnin e dytë të po atij viti skuadra italiane Bancoroma arriti të fitonte në Tiranë (78-69), por trajneri italian deklaroi më pas: Jam i bindur që nëse Partizani do të kishte nja dy amerikanë, do të mund të luante e me sukses në kampionatin tonë të kategorisë A (Paese Sera, 3 nëntor 1983). Më 1985-86 fitoi transfertën në Selanik kundër Aris-it (81-80), që një vit më parë kishte qenë finalist i Kupës Koraç. Më 1988-89 një tjetër fitore ndaj një skuadre hungareze Partizani-ZTE Zalaegerszeg 101-90 e 79-86, dhe si rrjedhojë një turn i dytë kundër një tjetre skuadre italiane, Scavolini Victoria Libertas Pesaro (72-84 dhe 84-108).
Por Shqipëria nuk është përfaqësuar vetëm me Partizanin nëpër Kupa. Nga sezoni 1968-69 deri më 1992-93, kanë marrë pjesë edhe 17 Nëntori (Kupa e Kupave 1970-71 dhe 1973-74, Kupa e Kampionëve 1971-72), Vllaznia (Kupa e Kupave 1972-73, Kupa e Kampionëve 1990-91), Dinamo (Kupa e Kupave 1992-93). Ka qenë pikërisht Vllaznia, skuadra që i ka dhëne Shqipërisë fitoren e parë në transfertë: në Stamboll në vitin 1972 kundër Galatasaray-it (64-60).
Në të kaluarën, më 1957 në Moskë, një klub shqiptar, Spartaku Tiranë fitoi medaljen e argjendtënë Festivalin VII Botëror të të Rinjve me rezultatet e mëposhtme, grupi A: Spartaku Tiranë-Willburg Borunt (Belgjikë) 66-59, Spartaku Tiranë-Friendship Sydney (Australi) 129-15, Spartaku Tiranë-En ZEP Paris (Francë) 90-37; grupi i gjysmëfmaleve: Spartaku Tiranë-Willburg Borunt 91-50, Spartaku Tiranë-Estudiantes de la Plata (Argjentinë) 94-55, Spartaku Tiranë-Progrčs Bruxelles (Belgjikë) 71-56; finale Audimai Kaunas (BRSS)-Spartaku Tiranë 94-67.
Skuadrat shqiptare të femrave kanë marrë pjesë vetëm në Kupën e Kampioneve: Flamurtari (1980-81 dhe 1990-91), Sportklub Tirana (ish 17 Nëntori, 1988-89, 1991-92, 1992-93), Partizani (1989-90). E vetmja fitore ka qenë Sportklub Tirana-MTK Budapest 70-69 në Kupën e Kampioneve 1991-92.
__________________
s...._d._m... says: for nothing that happened this time...!!
Denonco kėtė mesazh tek moderatorėt | IP: e regjistruar
|