Petrit Kola
Mbushes topi.
Regjistruar: 09/06/2005
Vendbanimi: Ne autobuz
Mesazhe: 996
|
Pak politike sociale...
Një udhëtim me reportazhet e viteve 30. Materniteti dhe pavijonet që skanë krahasim me ditët e sotme
Historia e ndërtimit dhe rëndësia e shërbimit shëndetësor
Ka qenë një shtëpi private ajo që deri në vitin 1929 zgjidhte të gjitha problemet e popullit me shëndetin.
Pjesa e Durrësit dhe zonat kënetore në përgjithësi vuanin përditë humbjen nga malaria. Dyndjen në Tiranë e justifikonte jo vetëm zhvillimi i kryeqytetit, por edhe ruajtja nga vdekja. Megjithë pamundësitë financiare, në vitin 1929 nisi të ndërtohej spitali Zogu I, që sot njihet si Qendra Spitalore Universitare Nënë Tereza. Tentativat nisën që në vitin 1927, kur u ngrit një komision shtetëror për mbledhjen e ndihmave për ndërtimin e spitalit. Nevoja e njerëzve për mjekë dhe spitale bëri që brenda një kohe të shkurtër të grumbulloheshin 132.937.25 franga ari. Në mbarim të rrugës Xhemal Pasha Zogu, kah fushat e gjata, ku eshte vendi më i naltë i Tiranës qi ka ajër të kulluet e të freskët, u çpronsuen kopshte e ara dhe filloi ndërtimi i spitalit, shkruan Osman Myderizi në librin Tirana 1604-1937. Zona e spitaleve nuk ka ndryshuar, por kryeqyteti është zgjeruar aq shumë sa duket se janë në qendër dhe shumë larg ajrit të pastër dhe të kulluar. Në shtypin e kohësh shkruhej se spitali i Tiranës ishte një ndër më të mëdhenjtë në Ballkan. Ai kishte 300 shtretër dhe Institutin Biokimik pranë, ku bëheshin analiza e vaksina nga më të ndryshmet. Ky spital përfundoi në vitin 1934, por vit pas viti shtoheshin pavijone të reja. Në artikullin e datës 16 maj të vitit 1937, në revistën e përjavshme Java u bëhej apel mjekëve në këtë mënyrë: Mjekët tanë nuk duhet ta marrin mjekësinë si një profesion, i cili tu rezervojë vetëm fitime materiale. Ndër ne, mjekët duhet të jenë shkencëtarë, të dhënë me mish e me shpirt në shërbim të popullit dhe të kërkojnë më tepër sadisfaksion moral. Mjekët tanë duhet të përpiqen që shifrat e tmerrshme të insalubritetit dhe të mortalitetit të pakësohen në minimum. Po mos vepruan drejt këtij qëllimi mjekët, atëherë çdo shpenzim dhe çdo plan do të shkojë më kot.
Funksionimi
Mes një reportazhi interesant të vitit 1937 në revistën Java, bëjmë një udhëtim në spitalin Zogu I dhe maternitetin i cili u inaugurua në po këtë vit. Eshtë larg asaj që ndodh sot në Qendrën Spitalore Universitare, që është pasardhëse e spitalit të ndërtuar nga Zogu. Porsa të hyjë njeriu në spitalin Zogu I, ajo që do ti heqë vërejtjen është pastërtia. Por, pastërtia këtu nuk do të thotë vetëm të mos shohë njeriu tozëra dhe fëlliqësira. Kjo pastërti është në ekstrem, ideale. Kështu e nis reportazhin gazetari i Javës, duke vijuar se aq shumë e ndjente këtë gjë saqë kishte frikë të mos e bënte pis atë vend. Në ato vite spitali kishte rreth 500 pacientë çdo ditë dhe me gjithë këtë lëvizje sërish kishte pastërti. Për ta mbajtur këtë rregull, drejtori i spitalit, Sabri Teufik, kishte zgjedhur këtë mënyrë. Në orën 6 të mëngjesit fillonte puna. Personeli, sapo të hynte duhej të nënshkruante prezencën e tij në librin përkatës. Kryeshërbëtori, që sot është përgjegjësi i sanitareve, bënte një kontroll të personelit të tij. Në orën 6:30 vinin motrat, të cilat në vitin 37 ishin 16. Në orën 8:30 pastrimi duhej të kishte mbaruar dhe çdo gjë të ishte gati për ditën e gjatë. Pikërisht në orën 8:30 fillonin dhe operacionet e paracaktuara. Nga ora 9 deri më 11 mjekët kishin orarin e vizitave dhe pas kësaj, ata largoheshin për në ambulancat e tyre, për të kryer vizitat për banorët e lagjeve të Tiranës. Gjithçka ishte e saktë. Në orën 12:15 të mesditës, drejtori i spitalit, Sabri Teufik, vizitonte të gjithë pacientët që ishin sjellë nga ambulancat për tu shtruar në spital. Ata që ishin në gjendje të rëndë shtroheshin menjëherë, ndërsa më pak të sëmurët. Nëse nuk kishte vende, u caktohej një datë për tu paraqitur. Por vetëm drejtori i spitalit inspekton? Eshtë edhe drejtori i përgjithshëm i shëndetësisë, z. dr. Qemal Jusufati. Pa dijtur njeri gjë, dr.Qemali i hypën automobilit dhe fap në spital, inspekton të tëra imtësisht, por më së fundi e ndjen veten të detyruar të përgëzojë personelin për pastërtinë dhe rregullin që mbajnë, shkruan gazetari më 1937-n.
Mjekët e specializuar
Mbreti Zogu I, në momentin e fillimit të punimeve për spitalin, mblodhi të gjithë mjekët më të mirë të vendit dhe i nisi me specializim në Evropë. Dhe në momentin që godina përfundoi ne kishim një staf profesionistësh. Në fillim, në spital kishte vetëm 5 pavijone dhe dy godina, njëra për mjekët kurse tjetra për personelin. Në godinën e parë ishin vendosur zyrat, seksioni i radioterapisë, radiognostikës dhe fizioterapisë. Në fillim spitali kishte këto specializime: kirurgji, patologji, otorinolaringologji, oftalmologji (kurimi i sëmundjeve të syve), dentologji, radiologji dhe kapaciteti në fillim ishte për 175 të sëmurë. Vit pas viti spitali plotësohej jo vetëm me shtesa godinash, por edhe me aparatura nga më të mirat e kohës. Në vitin 1936 u krijua dhe pavijoni i antituberkulozit, ku mjekoheshin rreth 56 të sëmurë. Ky pavijon kishte dhe verandën ku të sëmurët mbi shtretërit e shtruar me çarçafë të bardhë bënin banja dielli. Tenda e cila i mungonte verandës u mundësua me ndërhyrjen direkte të kryeministrit Kostaq Kota. Ndërkaq, nga Gjermania erdhi elektrokardiogrami dhe sipas shtypit, do të sillej edhe një aparaturë për metabolizëm bazal. Spitali në vitin 1937 ishte i kompletuar dhe çdo muaj pasurohej edhe me mjete të reja.
Materniteti
Shtëpia e jetës u inaugurua në maj të vitit 1937. Lindjet deri në ato vite bëheshin nëpër shtëpi, me mjete të dala jashtë kohe dhe me kushte higjienike jo normale. Këto lindje e rendisnin vendin tonë në krye të listës së vdekshmërisë së foshnjave. Të alarmuar nga shifrat, u vendos ndërtimi i maternitetit, por mungonin fondet dhe vendi. Princeshat, shoqata Gruaja Shqiptare dhe shtypi u hodhën në sulm për mbledhjen e fondeve. Komisioni i zonjave dhe zonjushave, i ngritur për këtë qëllim, kishte mbledhur si fillim vetëm 115 napolona floriri. Në spitalin Zogu I kishte një pavijon që përdorej për banjë dhe një dhomë morgu. Banjat ishin për burra e gra bashkë, një gjë jonormale. Nisur dhe nga nevojat për ndërtimin e maternitetit, u pa zgjidhja. Pavijoni u transformua në maternitet, ndërsa morgu dhe banjat e ndara u ndërtuan në një godinë tjetër. Kemi maternitetin me një sallë pritjeje, një sallë për pjellje, 2 salla për lehonat, një dhomë për maminë dhe infermieret me dy banja dush dhe këto krejtësisht të kompletuara, shkruhet në të përjavshmen Java, ndërsa thuhet se morgu u ndërtua larg spitalit për vetë arsyet higjienike dhe kishte një dhomë ekzaminimi, një dhomë për ceremonitë fetare dhe një tjetër për rojet. Një kuzhinier vjenez gatuante për të sëmurët e spitalit Zogu I. Ushqimi ishte i kontrolluar dhe i bollshëm, në darkë kishte tri gjellë të ndryshme. Krahasuar me sot, diferenca është shumë e madhe. Ky është udhëtimi ynë në kohën e Zogut, pikërisht atëherë kur u hodhën bazat e shëndetësisë shqiptare.
Statistikat e vitit 1936
Kapaciteti i shtretërve 300
Për një vit u mjekuan 3505 vetë
Në kirurgji 1723
Patologji 940
Tuberkulozë 220
Dermatologji 327
Oftalmologji 272
Otorinolaringologji 114.
Janë bërë 1115 operacione kirurgjikale
172 operacione në Oftalmologji
114 operacione otorinolaringologji
Kanë vdekur 232
Janë mjekuar në ambulanca 8447 veta
Në repartin e radiologjisë janë kontrolluar 8648 persona
Degradimi i Qendrës Spitalore Nënë Tereza
Zgjerimi i Tiranës me rreth 700 mijë banorë ka bërë që Qendra Spitalore Universitare, edhe pse zgjeruar këto vitet e fundit, të mos përballojë më kërkesat e gjithë popullatës. E njëjta gjë ndodh edhe për Spitalin Neurologjik apo Spitalin nr.5. Fluksi i madh i pacientëve ka sjellë edhe mungesë shtretërish. Mungesa e ilaçeve, çarçafëve, pastërtisë, shërbimit... janë problemet që has çdokush që prej hallit duhet të përballet me spitalin. Një spital lokal për Tiranën. Kjo ka qenë një ide e hershme, e cila ka mbetur thjesht në letra. U diskutua një herë që spitali i ri në Laprakë të ishte lokal, por edhe kjo tentativë u ndërpre. Ndërkaq, Qendra Spitalore Universitare Nënë Tereza, që i hap portat gjithë vendit, po shkon drejt degradimit, mungesat janë të shumta.
Rezarta Delisula G.Panorama
__________________
Kolonel Anastas Janullatosi, jashte nga Shqiperia!
Denonco kėtė mesazh tek moderatorėt | IP: e regjistruar
|