Muhejminu
Anetar i regjistruar
Regjistruar: 23/11/2006
Vendbanimi: www.erasmusi.org
Mesazhe: 193
|
Problemi qe qendron pas ungjijve eshte mjaft i komplikuar. Se pari me lejoni tju permend disa fakte qe mund ti gjenifare thjesht tek Jerome Bible Commentary qe eshte fryt i mese 72 teologeve dhe qe ka si kryeredaktor Raymnod Brown nje nder teologet me te njohur katolik ne bote. Problemi me tre unjgijte e e pare eshte mjaft i thjeshte.
Nga nje analize e hollesishme e bere ketyre tre ungjijve del se Marku eshte unjgilli me i hershem, burimi i Markut eshte Burimi Q(quelle nga gjermanishtja) kjo eshte e pranuar tashme edhe nga te gjithe teologet radikal dhe konservator. Burimi Q eshte nje burim qe e ka zanafillen e vet nga thenie te Jezusit, por keto thenie ishin thjesht Parabola te tij te cilet nuk kishin ngjarje apo histori, pra ky burim na e tregon Jezusin si nje Mesues te ditur dhe vetem kaq, per te hebrenjte e krishtere ishte shum e larget ideja e nje Zoti apo hyjnie per Jezusin. Hebrenjte e krishtere deri ne periudhen e Akteve faleshin neper sinagoga si te gjithe hebrenjte e tjere e vetmja gje qe i dallonte ishte se ato mbliidheshin bashke ne shtepi te ndryshme, por kjo gje thjesht i bente ata nje sekt jo besim apo fe me vete.
Nga ana tjeter Marku teksa mori parabolat e Jezusit nga Burimi Q i mveshi ato me histori te sajuara per nder te Jezuzit nga pjestaret e Sektit, pse ndodhi kjo????? Jezusi nga anetret e Sektit te tij ishte nje person dhe nbje emsues i ndritur qe do te rivinte se shpejti ne kete bote serisht, mirepo vitet po kalonin dhe tashme anetareve te tij u duhej qe te merreshin me transmetimin e fjaleve te tij, atehre idni nevoja e krijitmi te nje Jezusi te vecante nga ai historik, dmth Jezusi Biblik. Ja pse Marku filloi te vendoste mbi parabolat e tij tregime te ndryshme dhe ne kohe te ndryshme, nderkohe qe Mateu dhe Luka te cilet i moren keto tregime nga marku ia ndryshuan vendet dhe ja perse ka kaq shume kunderthenie mes Mateut dhe Lukes dhe keto nuk jane kaq te shumta sa mes Markut dhe ketyre te dyve.
Nuk duhet haruar aspak qe ne periudhen e treguar deri me tani(pra pas largimit te Jezusit) kisha u nda ne dy pjese, ishte Ksha Galilease dhe kisha e Antiokut qe kshte per lider dy persona te dnryshem. Kisha Galilease ishte kisha e cila perfaqesohej nga te gjithe disheoujt e jezusit dhe per lider kishte vellain e Jezusit ndersa kisha e Antiokut kishte per lider te vetquajturin apostull te 12 (Palin). qe nga ky moment lind nje konfrontim mes ketyre dy kishave, qe do te krijonin nje carje(qe pershkrueth tek disa letra te Palit) mes apostujve te Jezusit.
Persa i perket ungjillit te Gjonit, te te ashtuquajturit apostull te Jezusit lindin shume pikepyetje. Se pari, Ungjilli i Gjonit e ka burimin e tij nga nje treve qe njihej per besimin e saj gnostik, gje qe ne trevat e kishave ne fjale nuk ishte i tille. Pra gjoni nuk eshte nje fryt pune e nje elaborimi te vertete te njohjes se Zotit por nje fryt i elaborimit te perceptimit gnostik per Jezusin dhe mesazhin e tij. qe do te thtoe se Gjoni eshte nje burim jo i krishtere hebre(shumica e te cileve ishin gjithe dishepujt e jezusit dhe vete ai madje) por nje burim gnostik i cili mundohej te shpjegonte boten ne miliona menyra te ndryshme, nuk duhet haruar se gnostiket fanatik ishin ato qe pretendonin se perendia e testamentit te vjeter eshte nje perendi e keqe qe e ka shkateruar Perendia e testamentit te ri dmth Jezusi.
Por serishmi, edeh pse unjgilli i GJonit ka nje doze kristologjie te vogel nuk eshte nje perberes i hapur per te na treguar se keta unjgij ishin te njohur ne popull. kjo nuk eshte aspak e vertet. Ne periudhen kur keshilli i nikeas i njohu keto unjgj ato u quajten dhe unjgij qe ishihn shrkaur nga dishepujt e jezusit qe u frymezuan nga perendia, mierpo me zhvillimin e kritikes biblike u pa se keto ungjij jo vetem qe nuk ishin te frymezuar nga perendia por edhe per me teper ata nuk ishin shkraur nga apostujt e jezusit, mdaje ata nuk kane patur as emrat e tyre te shenuara aty. Kjo e hodhi poshte teorine e kishes per keta ungjij, dhe kjo e fundit u mundua te rindertoj nje formule te re per kete subjekt.
Prandaj ekziston pyetja se pse midis qindra ungjijve te tjere u zgjodhen keta unjgij te cilet as nuk jane shkraur nga apostuj,as nuk jnae frymezuar?
Denonco kėtė mesazh tek moderatorėt | IP: e regjistruar
|