tresh
.
Regjistruar: 16/11/2003
Vendbanimi: .
Mesazhe: 2752
|
GEGNISHT. SHKRIME E MATERIALE TE VITEVE 1915-1924
Kjo teme do te permbaje kryesisht materiale te ndryshme,artikuj politike sociale poezi etj etj te shkrume ne Gegnisht ne fillimet e shekullit te XX-te dhe te botume ne gazetat e revistat e ndryshme te kohes qe botoheshin ne Shkoder si Bashkimi, Hylli i dritës, Lajmtari i Zêmers s’Jezu Krishtit, Kalendari i vepres pijore, Zoja e Shkoders drita e Shqypniёs, Republika etj etj
TRESH
SHTEGTIMI N’KEVLAR.
(prej Heinrich Heine).
Kèvlari, a mâa mirё Kevelaeri, âsht nji vênd i Germanies qi rri afer bregut t’Rrenit, e kû âsht nji e permêndune Shêjtnore e Zojёs. N’Kèvlar per gjith vjet katolikёt e atyne rrethevet bâjn me shumicё shtegtime t’divoçme e t’madhnueshme per me nxjerrё prej s’Lumes Zojё hire e mrekullii gjithfarёsh. Mii nji kso shtegtimesh flet kjo poezi e Heines e perkthyeme prej germanishtjet.
I.
Nana n’dritsore rrite,
Ne shtrat ish djali shtrue:
«Me pamun proçesjonin,
Wilhelm, a don m’u çue?»
«Un jam i lig, o nanё,
As ndîi as muej me paa:
Kam n’mênd te dekmen Rite,
E zêmra âsht fort tuj m’kiaa.»
«Rruxaren mêrr, e librin,
Çou, n’Kèvlar do t’shkojm sot:
Me t’shndosh kaa zêmren Zoja
Qi âsht Nana e t’Madhit Zot.»
Flamorёt e Kishёs perhidhen,
Muzhikёs po i ndihet toni:
N’Kolonje, ne breg tRrenit,
Kadalё ecё proçesjoni.
Mas popullit shkon nana
Me djalё te vet per brii;
E kndojn te dy nji gojet:
«Levdue kjosh ti, Marii!»
II.
Nana e Tenzot ne Kèvlar
Petkun kaa veshё mâa t’riin;
Asajё me shndoshё i duhet
T’tanё t’ligjt qi sot ktû viin.
E Zojёs i biin dhuntiina
Kta t’ligj, e vjerrin n’muer
Gjymtyrё me dyllё trajtuemun
Me dyllё bâa kamё e duer.
Aj qi ‘i dorё dyllit prûni
Doren e shdoshun kaa:
Aj qi ‘i kamё dyllit falё,
Ne kamё s’ndjin dhima mâa.
Nji zêmer t’vogel dyllit
Prej qirit trajtoj nana:
«Çoja ket Zojёs, e dhimat
Kaa per t’i shndoshun t’tana»
Aj, tuj dnesue, tu Zoja
Me zêmer dyllit shkon;
Prej sŷyvet lot tuj derdhun
Me folun po fillon:
«Tu Ti, nder t’gjith bekue,
Sherbtorja e t’Madhit Zot,
O Rregjinesha e Qillit,
Kam ardhё me derdhun lot.
Me nanen bashkё t’Kolonjes
N’gjytet kem ndêjё me shpii:
Aj me kapelna e kishna
Âsht plot, o virgjin Mrii.
Kojshii kemё pasun Riten
Qi n’tjetren jetё kaa shkue:
Zêmren e dyllit mêrre
E shndoshma zêmren mue.
Te zêmers m’a shndosh varren
Si tesh, âshtû n’pleqnii.
Tuj t’lutun kam me kndue:
«Levdue kjosh ti, Marii.»
III.
N’odё t’vogel i muer gjumi
Nanen e t’ligun djalё:
Kuer qe se mrênda Zoja
Hini kadalё kadalё.
Mii t’smûetin djalё perkulun
Letё doren n’zêmer t’tii
E shtini, e me buzё t’qeshun
U zhduk per mrekullii.
N’ânderr gjithçka pau nana,
E mâa kish pasё shikjue:
Filluene qêjt me lehun,
E kiè prej gjumit çue.
U çue, e mii shtrat djalin
E pau tё dekun shtrii:
E bardha dritё e agimit
Letё luejte mii ftyrё t’tii.
Dyy duert perpoq at hera
E shuemja nanё u’habii;
E kndoj letё letё me zêmer:
«Levdue kjosh ti, Marii!»
Vrojtim.
S’â nevoja me kênё i rrahun fort n’letratyrё tedeshke per me diit se ç’farё brumit âsht kênё poeta Heirich Heine. Si shkruen Prof. Dr. Otto Hellinghaus, per tê s’kaa as Zot, as atdhee, as vertyt, as moralitet. Per ket punё, saa do qi per kah âna e poeziis sidomos popullore âsht mjeft i permêndun, asgjaamangut veprat e poeziit e tia janё t’dâmshme fort, madjè si pat dishmue aj vetё, janё t’helmatisuna. «Vergi flet Sind meine Lieder.»
Si kaa muejtё praa me dalё prej pêndes t’tii t’pazote e t’flligёt nji poezii kaq e bukur mii Zojen e Bekueme sikuer âsht «Shtetgtimi nё Kèvlar?»
Madhnia, bukuria, mirsia e Zojёs s’Bekueme janё kaq t’fuqiishme qi, porsì kalamita t’forta, ngrehin kah vedi deri zêmrat mâa t’ftoftat. Ktej vjen qi me mzi gjindet ndoj artist me randsii t’cillit, barè n’t’riit t’vet, mos t’i kenё rrahё zêmra per ket Nanё t’hyjnueshme. E sa do i çapertisun kah mêndja e i praksuem kah zêmra t’jeen njeri, kurr s’kaa muejt me ju shmangё ktii t’ngrehunit t’ fuqishem kah Nana e Zotit e e nierzve maar. Per, mos me shkue giatё, mjefton me diit se as pênda blasfemore e framasonit Carducci s’kaa muejt m’u prîtё paa ja kushtue Rregjineshёs t’Qillit sadopak do vjersha.
Kshtû praa Heinrich Heine, òfut tuj kênё, e la njeket xhevahiir nen shkrime t’veta t’ndyta.—E qe se si me fjalё t’veta kallxon rrjedhen e ksajё poezii.
«Une kam kênё gjithmonё poetё; e per ket punё une do t’a ndijshe mâa kthelltas se tjeter kush poeziin e madhe qi gjindet e mshehun n’rreligjon katolik... edhè mue dikur m’kaa pasё rrahё zêmra per t’Lumen Zojen e Bekueme e une u vêshe me i rreshtue n’vjersha mrekulliit e Saja. N’mledhe t’paar t’shkrimeve t’mia gjinden endè ato poeziina qi vetё mâa voon i laçё jashtё.»
n’nji nder shtypshkrime mâa t’moçme kjo poezii â e percjellun prej ktii vrojtimit: «Landen e ksajё poezii s’e kam trillue vetё prej vedit.—Kuer edhè fmii i vogel xêshe kёndimet e para n’nji kuvênd fretnish n’Düsseldorf, rrishe shpesh n’bânkё me nji shoq t’êmin, i cilli m’kallxote se si nji ditё nana e kish marrё me vedi tu Shêjtnorja e Zojёs n’Kevelaer, e se Asajё i kishte kushtue nji kamё dyllit, e kshtû i ish shndoshё kama e ligё. Prep me ket shok u ndesha n’klasё mâa t’madhe t’Gjimnazit, e ndersaa na rrishim n’shkollё t’filozofiis prep m’a permêndi kallximin e mrekulliis, por mândej m’tha edhè se ksajё herё dote me i çue Zojёs dhuntii nji zêmer dyllit. Un ndjeva mâa voon qi aj kish pasё xanё dashtnii m’nji vajzё t’ndershme, êmnin Ritё, me t’cillen kishte mênden me vûu kunorё; por deka ja kishte grabitun e prandej zêmra e tii kish metё si e varrueme. Ne e mram un s’e pashё mâa e e harrova.
N’vjetё 1819, kuer vetё xêshe n’Bonn, tuj shetitё nji ditё kah Godesbergu giatё Rrenit, po m’tingllon n’vesh mekami i kânges t’Kevelaerit me perciellsё t’hiishme: «Levduё kjosh ti, Marii» e tuj u avitё mâa fort proçesjonit po dajё nder shtegtarё shokun e moçem me nanen e vet, e kjo i prîite. Aj u dukte i maruem, i zbeet e kah fikej.» Berlin, den 16 des Maimonds 1822, H.Heine.
Xhak. Lazer Shantja, Lajmtari i Zêmers s’Jezu Krishtit, Prill 1915, nr.4.
__________________
il primitivismo e la non cultura sono forme eterne!! CHI CREO LE DONNE??!!DIO E STATO UN GENIO
Denonco këtë mesazh tek moderatorët | IP: e regjistruar
|