Forumi Horizont (http://www.forumihorizont.com/index.php3)
- Nga Pavarsia në Clirimin e Shqipërisë nga Nazi-Fashizmi (1912-1944) (http://www.forumihorizont.com/forumdisplay.php3?forumid=255)
-- Shqiperia nen Pushtimin Gjerman (http://www.forumihorizont.com/showthread.php3?threadid=2249)

Shqiperia nen Pushtimin Gjerman

Pushtimi gjerman dhe qendresa popullore.

Sapo kapitulloj Italia fashiste, me 8shtator, vendin e saj e zuri gjermania naziste. Njesit partizane te Ushtris Nacionalclirimtare e priten kudo me arme ushtrine naziste. Luftime te ashpra u zhvilluan ne Xhyre, tek Ura e Kardhiqit, ne rrugen Elbasan-Tiran, ne Kruje, ne afersi te Konispolit, ne Delvin e ne Sarande, ne rrugen Korce-Janine etj. Vecanerisht e ashper ka qene perleshja me trupat gjermane ne Drashovice, ku hitlerjanet u detyruan te terhiqen, duke lene ne fushen e betejes shume te vrare e te plagosur, si dhe sasi te medha materiali luftarak.
Nderkohe, trupat naziste te korpuseveXXI dhe XXII u vendosen ne qendrat kryesore te vendit. Per te mashtruar popullin shqiptar, nazistet deklaruan se do te respektonin panvarsine e Shqjiperis dhe se qendrimi i trupave te tyre ushtarake ishte i perkohshem. Por, nga ana tjeter, ata deklaronin se do ti pergjigjeshin energjikisht cdo sulmi qe do te ndermerej kunder tyre.
Ne te njejten koh, pushtuesit gjermane krijuan nje “Komitet Ekzekutiv te Pergjithshem”, me cifligarin Ibrahim Bicakun ne krye. Kurse me 16 tetor 1943 thirren ne Tirane nje “Asamble Kombetare”, e cila shpalli ndarjen e Shqiperise nga Italia dhe caktoi “Keshillin e larte te regjences” me Mehdi Frasherin ne krye. Me 5nentor Regjenca emeroi qeverine kuislinge me kryetar Rexhep Mitrovicen. Ne te vertet, organizmat e krijuara ishin formal, pasi pushtetin real e kishin Komanda e Larte e ushtrise hitlerjane dhe perfaqsuesi gjerman per Evropen Juglindore H. Hoibaher. Me 18 tetor 1943 artileria e Brigades III goditi me top pallatin ku zhvillonte punimet Asambleja e thirrur nga hitlerianet.
Edhe perballe ketyre zhvillimeve, kreret e Ballit Kombetar vazhduan te qendronin te gozhdura pas politikes se pritmerise. Madje ne kete drejtim u bene dhe disa hapa mbrapa ne krahasim me qendrimin e meparshem. Keshtu ne regjencen dhe ne qeverine kueslinge te krijuar nga gjermanet u futen dhe krere te Ballit Kombetar. Kurse udheheqja e kesaj organizate me 7tetor 1943 leshoi urdhrin per organet vartese qe ato te nderpritnin cdo veprim kunder ushtris hitlerjane. Nga ana tjeter zogistet me Abaz Kupin ne krye, qe deri atehere benin pjese ne Frontin Nacionalclirimtar, te mledhur ne 20 nentor ne nje kongres ne Zallher te Tiranes, shpallen formimin e Partise se Legalitetit. Ne programin e Legalitetit parashikohej qe te luftohej per clirimin e vendit, per rivendosjen e monarkis zogiste dhe te kushtetutes se vitit 1928.



Programi i Levizjes Kombetare te Legalitetit

Pika e pare: Llufte kunder okupatorit per lirine e Shqipnise.
Pika e dyte: Nje shtet shqiptar me te drejtat e tij etnike.
Pika e trete:Regjimi legal, mbretni demokratike parlamentare me me mbret Zogun I
Pika e katert: Reforma shoqnore me qellim qe te permirsohet jeta e popullit dhe te sigurohet nje ndarje me e drejte e pasurive.

Mare nga “Atdheu” organ i Legalitetit,
Nr. 6, date 15kallndor 1944,f.1,4.