Forumi Horizont (http://www.forumihorizont.com/index.php3)
- Shkrimtare te huaj (http://www.forumihorizont.com/forumdisplay.php3?forumid=296)
-- "Shqipëria një dhe njëmijë." Indro Montanelli (http://www.forumihorizont.com/showthread.php3?threadid=13596)

SHQIPERIA E JUGUT

Dora-dorës që zbritet drejt jugut, fizionomia shqiptare shprishet nën ndikimin helen. Veriu vjen i prerë qartë në kufijtë e tij. Gjeografia i ka dhënë vendit një vijë Maginot prej muresh të mëdha bjeshkore, nën mbrurojën e të cilave raca, gjuha, doket janë ruajtur të pacenuara: dy popuj, shqiptari dhe sllavi, thellësisht të pangjashëm, të papajtueshëm, rrinë njëri përkëndej, tjetri përandej barrikadës. Dhe nëse kanë ndodhur dyndalla për të skajuar kufijtë, këto e kanë zënë fillin te përderdhja e shqiptarëve në troje serbe, jo anasjelltas: si në trevën e Kosovës, dhe paksa në gjithë brezin kufitar veri-verilindor. Por as këto dyndalla nuk kanë prodhuar shkrirje dhe përzierje gjaku. Pakicat shqiptare të truall serb kanë mbetur shqiptare. Kjo vjen nga temperamenti i dy popujve, nga një krenari e tyre racore e natyshme: serbë dhe malësorë i japin rëndësi çdonjëri qenies së vet, nuk janë të shkrishëm njëri te tjetri, nuk kolonizojnë njëri-tjetrin, nuk përthithin njëri-tjetrin. Të dyja botët mbeten të ndryshme dhe, në shumë raste, armiqësore.
E kundërta ndodh drejt jugut: tosku, më pak i qëndrueshëm si ndërgjegje raciale, ndodhet në takim, pa zgjidhje gjeografike vijimësie, me atë jargëtyrë të mirëfilltë shpërbërëse që është Geqia. Bota helene është përshkuese e asimiluese. Për nga shenjat gjithnjë më të dallueshme dhe më fort të mbresuara, Greqinë fillon ta nuhasësh nga Tirana e poshtë. E ndërkallur me gjuhën dhe kishën, ajo tërheq fuqishëm dhe – të vihet re – duke punuar së brendshmi: grekët e Shqipërisë nuk janë grekë që banojnë në Shqipëri, por shqiptarë që priren nga Greqia. Nga ana racore, ata janë shqiptarë. Shqiptarë nga ana racore janë dhe një pjesë e mirë e popullsive që banojnë Epirin, ndërsa kufiri gjeografik në përgjithësi është, edhe në jug edhe në juglindje, më në jug dhe më në juglindje se kufiri politik.